Szlaki piesze - Jura Krakowsko - Częstochowska

Turystyka piesza dostarcza najwięcej satysfakcji z poznawania terenu, a duża atrakcyjność turystyczna Jury Krakowsko-Częstochowskiej przyczyniła się do powstania tu licznych znakowanych szlaków. Wymieniamy poniżej najważniejsze z nich.

Szlak Orlich Gniazd
Oznaczony kolorem czerwonym. Długość szlaku 156 km. Jest to najdłuższy i zarazem najstarszy szlak na Wyżynie. Został wytyczony już w 1950 r. Łączy w sobie prawie wszystkie jurajskie zamki i najciekawsze zakątki tej okolicy. Jest to doskonała trasa dla osób, które nie znają Jury wcale i dopiero zaczynają ją zwiedzać. Tak więc na szlaku zobaczymy: ruiny zamków, wapienne ostańce, bogatą roślinność, ciekawe miasta (Częstochowa, Pilica, Olkusz, Kraków)
, podziemny kras jaskiń, jurajskie doliny i Ojcowski Park Narodowy. Zetkniemy się przy okazji z niezwykle interesującą historią regionu. Trasa jest długa, więc można przejść tylko wybrany jej fragment lub zaplanować sobie dłuższy urlop i przebyć ją całą, korzystając z licznych po drodze miejsc noclegowych.
Przebieg trasy: Częstochowa, rezerwat „Zielona Góra”, Kusięta, Góry Towarne, Olsztyn, Sokole Góry, Zrębice, Złoty Potok, Ostrężnik, Trzebniów, Niegowa, Mirów, Bobolice, Zdów, góra Zborów, Morsko, Okiennik Duży, Żerkowice, Karlin, Podzamcze, Kocikowa, Pilica, Smoleń, skała Biśnik, Dolina Wodącej, Góry Bydlińskie, Krzywopłoty, Bydlin, Cieślin, Golczowice, Ostra Góra, Jaroszowiec, Zubowe Skały, Skała Cisowa, Januszkowa Góra, Rabsztyn, Skalskie, Olewin, Kosmołów, Sułoszowa, Pieskowa Skała, Grodziska, Ojców, Prądnik Korzkiewski, Hamernia, wąwóz Kwietniowe Doły, Giebułtów, Pękowice, Kraków.

Szlak Warowni Jurajskich
Oznaczony kolorem niebieskim. Długość szlaku 152 km. Został wyznaczony tak, by można było zobaczyć wszystkie średniowieczne warownie jurajskie. Wędrując tym szlakiem, zobaczymy zarówno olbrzymie ruiny zamków, jak i ślady po niewielkich strażnicach. Niekiedy trzeba wprawnego oka, by odnaleźć miejsce po dawnej twierdzy obronnej. Na trasie nie brak też wspaniałych jurajskich krajobrazów, których widok umila wędrówkę.
Przebieg trasy: Mstów, Małusy Wielkie, Turów, Zrębice, Siedlec, Suliszowice, Ostrężnik, Czatachowa, Przewodziszowice, Łutowiec, Wielka Góra, Ogorzelnik, Zdów, Skały Kroczyckie, Podlesice, Morsko, Skarżyce, Pomrożyce, Blanowice, Zawiercie, Józefów, Ogrodzieniec, Podzamcze, Morgi, Kolonia Ryczów, Brzuchacka Skała, Smoleń Podlesie, Dolina Wodącej, Dłużec, Wolbrom, Budzyń, Glanów, Imbramowice, Małyszyce, Tarnawa, Skała, Ojców, Lepianka Czajowska, Skałka (502 m n.p.m.), Dolina Będkowska, Radwanowice, Rudawa.

Szlak Walk 7 Dywizji Piechoty
Oznaczony kolorem zielonym. Długość szlaku 31,5 km.
Przebieg trasy: Częstochowa – Kręciwilk, rezerwat „Sokole Góry”, Krasawa, Siedlec, Złoty Potok, Janów.

Szlak im. Barbary Rychlik
Oznaczony kolorem czarnym. Długość szlaku 31,5 km.
Przebieg trasy: Korwinów PKP, Olsztyn, Rezerwat Sokole Góry, Biskupice, Skrobaczowizna, Masłońskie, Poraj, Jastrząb.

Szlak Zamonitu im. T. Belkego
Oznaczony kolorem żółtym. Długość szlaku 75,5 km. W latach 60. ubiegłego stulecia była organizowana na Jurze obozowa akcja letnia Związku Harcerstwa Polskiego pod hasłem Zamonit. Zamonit oznacza tyle co zamki + amonit, czyli połączenie dwóch charakterystycznych elementów jurajskich. Szlak został oznaczony w 1974 r. i łączył w swym założeniu stanice wakacyjnych obozów harcerskich. Dziś nie prowadzi się na tak wielką skalę akcji letnich i ilość harcerskich namiotów na szlaku znacznie zmalała. Trasa łączy jednak nadal przepiękne okolice Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Przebieg trasy: Poraj, Zaborze, Suliszowice, Złoty Potok, Moczydło, Niegowa, Bobolice, Zdów, Kroczyce, Góra Biała, Siamoszyce, Mokrus, Giebło, Podzamcze, Krępa, Centuria, Niegowonice. Dawniej szlak szedł dalej jeszcze 14 km do Ząbkowic. Jednak w tej chwili znaki nie są odnawiane i mogą być trudne do odszukania.

Szlak Tysiąclecia
Oznaczony kolorem zielonym. Długość szlaku na terenie Jury – 45 km (całość do Bytomia wynosi 98,5 km). Wyznaczono go w latach 60. XX w. z okazji obchodów tysiąclecia państwa polskiego. Jest to twór trochę propagandowy i w zasadzie sprytnie omija większość atrakcyjnych miejsc na Jurze. Jednak kilka fragmentów tego szlaku jest wartych uwagi. W Skarżycach i Kromołowie znajdują się ciekawe zabytkowe kościoły, a w Podzamczu najlepiej zachowane ruiny zamku. Uroczy jest rezerwat „Góra Chełm”. Warto też zwiedzić Siewierz – dawną siedzibę biskupów krakowskich.
Przebieg trasy: Skarżyce, Kromołów, Bzów, Podzamcze, Żelasko, Śrubarnia, rezerwat „Góra Chełm”, Hutki – Kanki, Centuria, Rokitno Szlacheckie, Łazy, Ciągowice, Zazdrość, Kuźnica Sulikowska, Siewierz. Dalej szlak opuszcza teren Jury i zmierza do Bytomia.

Szlak Szwajcarii Zagłębiowskiej
Oznaczony kolorem czerwonym. Długość szlaku 35,5 km. W zasadzie biegnie poza granicą geograficzną Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Godny polecenia ze względów przyrodniczych. Ciekawy odcinek od Zawiercia do góry Chełm oraz przełom Białej Przemszy zwany Szwajcarią Zagłębiowską. Możemy też podziwiać piękno Pustyni Błędowskiej.
Przebieg trasy: Zawiercie, Centuria, Chechło, Błędów, Okradzionów, Chwaliborskie, Sławków.

Szlak Pustynny
Oznaczony kolorem żółtym. Długość szlaku 29 km. Ciekawa trasa kończąca się na Pustyni Błędowskiej, największym w Europie obszarze lotnych piasków. W trakcie II wojny światowej to miejsce służyło Niemcom do szkolenia oddziałów Afrika Korps. Dawniej, kiedy pustynia nie była jeszcze tak zarośnięta jak dziś, występowało na niej zjawisko fatamorgany.
Przebieg trasy: Ryczów, Pustkowie, Golczowice, Zalesie Golczowickie, Jaroszowiec, Klucze, Pustynia Błędowska, Błędów.

Szlak Partyzantów Ziemi Olkuskiej
Oznaczony kolorem czarnym. Długość szlaku 46 km. Autorzy tego szlaku chcieli połączyć ze sobą kilka miejsc pamięci narodowej dla uczczenia wkroczenia w 1942 r. na ziemię olkuską pierwszego oddziału partyzantów. Miała to być lekcja patriotyzmu w otoczeniu pięknej przyrody. Początkowo trasa była dłuższa i liczyła 60 km. Obecnie szlak kończy się w Udorzu, wcześniej biegł do miejscowości Kępie. Szlak „przecina” w poprzek teren Wyżyny, przechodząc przez wiele uroczych miejsc. Po drodze zobaczymy Pustynię Błędowską, strome stoki Pasma Niegowonicko-Smoleńskiego, kuestę jurajską i ruiny strażnic obronnych.
Przebieg trasy: Wiesiółka PKP, Trzebyczka, Przysiółek Dębina, Niegowonice, Niegowoniczki, Jeziorowice, Błojec, Chechło, Rodaki, Świniuszka, Żelasko, Ryczów, Podlesie, Strzegowa, Kąpiele Wielkie, ruiny zamku Udorz, Udorz.

Szlak Tenczyński Oznaczony kolorem czerwonym. Długość szlaku 32,5 km. Ciekawy szlak o dużych walorach przyrodniczych. Prowadzi przez teren parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody.
Przebieg trasy: Krzeszowice, Tenczynek, Bukowa Góra, rezerwat „Zimny Dół”, Sanka, Leśniczówka Wrzosy, Poręba-Żegoty, Skowronek Okleśna.

Szlak Dolin Jurajskich
Oznaczony kolorem żółtym. Długość szlaku 86,5 km. Prowadzi nas przez najciekawsze dolinki jurajskie. Począwszy od Doliny Prądnika w Ojcowskim Parku Narodowym, wędrujemy tajemniczymi wąwozami, przechodząc przez skalne bramy i zaglądając do chłodnych otworów jaskiń. Na pewno warto przejść ten szlak na jego całej długości, jest on bowiem ciekawy w każdym odcinku.
Przebieg trasy: Pieskowa Skała, Kalinów, Dolina Sąspowska, Prądnik Korzkiewski, Murownia, Wierzchowie, Zelków, Wąwóz Bolechowicki, Karniowice, Dolina Kobylańska, Będkowice, Dolina Będkowska, Dolina Szklarki, Szklary, Paczółtowice, Dolina Racławki, Czerna, Czatkowice, Krzeszowice, Tenczynek, Grojec, Alwernia, Regulice, Wygiezłów, Zagórze, Pogorzyce, Chrzanów.

Szlak Doliny Racławki
Oznaczony kolorem zielonym. Długość szlaku 27,5 km. Dolina Racławki jest warta poświęcenia jej czasu i sił. Trud wędrówki wynagrodzą urocze widoki.
Przebieg trasy: Rudawa, Radwanowice, Dubie, rezerwat „Dolina Racławki”, Racławice, Zawada, Kosmołów.

Inne szlaki

Poza wieloma pieszymi szlakami turystycznymi na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej wyznaczono dużo ścieżek dydaktycznych, spacerowych, przyrodniczych i przyrodniczo-edukacyjnych. Zazwyczaj są to krótkie, kilkukilometrowe szlaki często wspomagane ustawionymi tablicami informacyjnymi, z wiadomościami, np. jakie gatunki zwierząt możemy spotkać w danym rejonie czy na jakie rośliny powinniśmy zwrócić uwagę. Ścieżki wyznaczane są najczęściej z inicjatywy gmin. Jest ich tak wiele, że w niniejszym przewodniku pomijamy ich prezentację. Zachęcamy jednak do korzystania z takiej formy wędrówek.