Jego zdjęcia obiegły świat - wywiad z Mohammadem Reza Domiri Ganji

Jego zdjęcia meczetów obiegły cały świat, wzbudzając powszechny zachwyt i uznanie. Młody student fizyki z Iranu, Mohammad Reza Domiri Ganji, został niespodziewanie najpopularniejszym ambasadorem kultury perskiej na świecie. Specjalnie dla WP opowiada o Iranie i przedmiotach swoich fotografii.

WP: Czym różnią się meczety od kościołów i czy ich fotografowanie jest bardzo skomplikowane?

To zależy, ale generalnie nie jest to szczególnie trudne. Większość ujęć została zrobiona w bardzo popularnych turystycznie świątyniach, fotografowanych codziennie przez setki osób. Jeśli chcesz jednak zrobić zdjęcie wysokiej jakości przy użyciu statywu, potrzebujesz specjalnego zezwolenia. Ogólnie rzecz biorąc, meczety mają wiele wspólnego z waszymi kościołami, jako domy modlitwy i miejsce odprawiania ceremonii religijnych. Do wielu meczetów ludzie przychodzą trzy razy dziennie, a nie tylko raz w tygodniu. Modlimy się zwracając twarze w stronę Mekki (a konkretnie Al-Kaby, świątyni zbudowanej wedle tradycji przez pierwszego człowieka - Adama). Wnętrze jest najczęściej podzielone na cześć kobiecą i męską, ale nie dotyczy to wszystkich zabytkowych, a także małych świątyń. Po modlitwie duchowny mówi nie tylko o religii, ale również innych sprawach ważnych dla wspólnoty. Meczet jest też miejscem rozmaitych aktywności społecznych, np. akcji charytatywnych.

WP: Jakie są zasady odwiedzania meczetów? Czy jako zagraniczny turysta mogę do nich swobodnie wchodzić?

Najważniejsze historyczne meczety (włączając wszystkie obecne na moich zdjęciach) są jak najbardziej otwarte dla turystów, co do pozostałych, to z reguły również nie ma problemu, ale przed wejściem powinieneś spytać się kogoś o zgodę. Należy oczywiście pamiętać o zdjęciu butów i odpowiednim stroju – długich spodniach dla mężczyzn i czadorze dla kobiet.

WP: Który meczet jest według Ciebie najpiękniejszy?

Uwielbiam meczet Nasir al-Mulk (Różowy) w Szirazie i meczet Imama w Isfahanie. Świątynie *Jameh w Jazdzie oraz Valki w Szirazie *również należą do moich faworytów. Wszystkie one są na swój sposób wyjątkowe, pokazują oryginalną tradycyjną perską architekturę w całym jej bogactwie. Gra świateł w witrażach, mozaiki, kolory, symetria, zdobione kolumny… wszystko to jest zupełnie niesamowite.

WP: Jak wielu turystów przyjeżdża do Iranu? Czy powinni się obawiać islamskiego prawa?

W historycznych miastach takich jak Isfahan, Sziraz, Kerman, Kaszan czy Jazd *jest bardzo wielu zagranicznych turystów, którzy mogą zwiedzać dosłownie wszystko. Nie musicie się obawiać naszego prawa, należy przestrzegać tylko kilku reguł, takich jak noszenie hidżabów (chust zakrywających włosy) przez kobiety, oraz unikać picia alkoholu. W *Iranie nie można go zresztą oficjalnie kupić. Należy również unikać fotografowania policji, wojska i manifestacji o charakterze politycznym. W ubiegłym roku mieliśmy 200 proc. wzrost liczby zagranicznych turystów. Nie wiem jaka ich część trafiła wcześniej na moje fotografie, ale zakładam, że mniej więcej co trzeci widział moje najpopularniejsze zdjęcie "Panorama meczetu Nasir al-Mulk”. Chciałem, żeby te fotografie przyczyniły się do wzrostu zainteresowania Iranem jako krajem atrakcyjnym turystycznie, bez kontekstu politycznego.

WP: Chociaż studiujesz fizykę, z Twoich zdjęć wyraźnie wynika, że jesteś również pasjonatem architektury. Może umiesz wyjaśnić zatem, dlaczego gdy tylko wyjedziemy z pięknych centrów historycznych irańskich miast, robi się brzydko, chaotycznie, a architektura jest często bylejaka?

Zgadzam się. Znajomy architekt tłumaczy to tak: przed rewolucją i wojną irańsko-iracką, znani architekci pracowali bezpośrednio dla Szacha, za którego pozwoleniem wyjeżdżali na studia do Europy. Kamran Diba, który zaprojektował słynne Muzeum Sztuki Współczesnej w Teheranie czy Houshang Seyhoun, twórca mauzoleów Omara Khayyam'a w Neishabour, Awicenny w Hamadan czy Nadir Szacha w Meszhedzie, a także inni architekci powiązani z Szachem musieli opuścić kraj. Trudno mi wskazać jakiś przykład dobrej współczesnej architektury irańskiej, może Milad Tower w Teheranie?

WP: Czy możesz polecić nam jakichś innych irańskich fotografów?

Mohammad Reza Akhoondi zajmuje się reportażem, Farid Sani fotografią podróżniczą, Mohammad Reza Momeni reportażem i zdjęciami natury, podobnie jak Hamez Tizrooyan. Bardziej artystyczną, konceptualną fotografię uprawiają Shadiafarin Arash oraz Hossein Zare. To moi ulubieni rodzimi artyści.

WP: Nad czym obecnie pracujesz?

Właśnie wróciłem z podróży po prowincji Azerbejdżan Zachodni w Iranie, leżącej przy granicy z Turcją. To bardzo ciekawy teren, pełen zabytków chrześcijańskich (głównie kościołów ormiańskich) i historycznych miejsc związanych z Imperium Perskim. Chciałem pokazać bogactwo i różnorodność naszego kraju, dlatego szukałem również niemuzułmańskich świątyń. Jako pierwsi dostajecie próbkę zdjęć z tej serii, przedstawiającą monastyr Św. Tadeusza oraz ruiny zoroastriańskiej świątyni ognia Takht e Soleyman. Oba obiekty są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

fot. Mohammad Reza Domiri Ganji

WP: Czy wiesz cokolwiek o Polsce?

Nie oglądam za wiele telewizji, więc szczerze mówiąc trudno mi cokolwiek powiedzieć. Wiem tylko, że jesteście rozwiniętym, nowoczesnym europejskim krajem z piękną przyrodą i dobrą pogodą. Słyszałem tez o reżyserze Romanie Polańskim.

Rozmawiał Jakub Rybicki.