Park Narodowy. Bory Tucholskie to największy obszar leśny w Polsce

Krajobraz Borów Tucholskich ukształtował się w epoce lodowcowej, ponad dziesięć tysięcy lat temu. Tworzą go kępy morenowe, liczne jeziora oraz wijące się zakolami doliny dwóch rzek: Brdy i Wdy, a w nich malownicze kaskady i progi kamienne.

W najcenniejszej przyrodniczo części Borów Tucholskich utworzono w 1996 roku Park Narodowy Borów Tucholskich. Można w nim zobaczyć najbardziej charakterystyczne elementy tzw. krajobrazu sandrowego, ukształtowanego w wyniku przejścia lodowca. Są tu wydmy, rynny polodowcowe oraz wytopiska, które powstały w wyniku stopienia się wielkich brył lodu. Na terenie Parku Narodowego jest 21 jezior, a największym wśród nich jest Jezioro Ostrowite. Jest też ono najgłębsze, ma bowiem aż 43 m głębokości.

Szczególnie malowniczy kompleks tworzą łączące się ze sobą jeziora nazwane Strugą Siedmiu Jezior. W czterech z nich rośnie rzadko spotykana w Polsce trująca roślina zwana lobelią jeziorną. Oprócz lobelii w Borach Tucholskich można znaleźć takie niecodzienne rośliny, jak poryblin jeziorny, turzyca bagienna czy owadożerne rosiczki. Szczególnie wielkie jest bogactwo porostów, których w parku jest aż ponad 200 gatunków.

Ciekawa jest także tutejsza fauna. Obfitujące w wodę tereny zamieszkują wydry i bobry, gady i płazy, a wśród nich żaba trawna, rzekotka, dwa gatunki traszki, żmija zygzakowata, a także wodne ptactwo, w tym żurawie i zimorodki. Żyje tu jeszcze wiele innych gatunków zwierząt – dziki, jelenie, kuny, kilka gatunków nietoperzy, prawie 150 gatunków ptaków, a wśród nich rzadki bielik. Do niedawna można tu było spotkać nawet głuszce.
Także poza obszarem Parku Narodowego znajdują się miejsca o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Takim jest bez wątpienia rezerwat Cisy Staropolskie, leżący nieopodal wsi Wierzchlas. W tym najstarszym na ziemiach polskich rezerwacie przyrody, który założono już w 1827 roku, rośnie około czterech tysięcy kilkusetletnich cisów. Malownicze rośliny z zapałem portretował wybitny malarz młodopolski Leon Wyczółkowski. Jego imieniem nazwano później ten niezwykle ciekawy rezerwat.

Bogactwo przyrody jest oczywiście główną atrakcją Borów Tucholskich, jednak na uwagę zasługują także dzieła stworzone ręką ludzką. Wśród nich szczególnie fascynujące są kamienne kręgi w Odrach nad Wdą. Największy z nich ma 33 m średnicy. Powstały zapewne około I–III wieku n.e. i wiążą się z cmentarzyskiem, w którym archeologowie odkryli dotąd ponad 600 grobów. W pobliżu rozsiane są także kurhany. Oglądając kamienie tworzące zagadkowe kręgi, warto także zwrócić uwagę na pokrywające je porosty. Jest ich blisko 100 gatunków, a niektóre z nich zwykle występują na obszarach wysokogórskich.

Wyjątkowym zabytkiem jest także akwedukt w Fojutowie łączący Czerską Strugę z kanałem Brdy. Nawiązującą do rzymskich wzorów budowlę wzniesiono w 1848 roku.

*Park Narodowy Bory Tucholskie *Długa 33, Charzykowy,
tel. 052 398 83 97

Seria: Miasta dla ciekawych
Tytuł: Gdańsk
Autor: Jacek Friedrich