Bydgoszcz

Bydgoskie Stare Miasto jest miejscem najczęściej odwiedzanym przez turystów. To właśnie tutaj znajdują się najstarsze, choć nieliczne zabytki, świadczące o tym, że Bydgoszcz od wieków była jednym z najważniejszych polskich miast.

Stary Rynek

Otoczona murami miejskimi starówka zajmowała niegdyś od 12 do 15 ha, podzielonych na około 300 działek budowlanych. Jej plan przypominał szachownicę z prostokątnym rynkiem oraz dwiema głównymi ulicami Długą i Mostową i był typowy dla miast średniowiecznych. Od wschodu ze Starym Miastem graniczył zamek królewski, po którym do dziś pozostała jedynie nazwa jednej z ulic – Przy zamczysku. Jego los podzieliły w drugiej połowie XIX wieku inne zabudowania, takie jak ratusz, świątynie i mury miejskie. Przez wieki plac ten tętnił życiem. Na licznych targach i jarmarkach kwitł tu handel, miejski kat wykonywał surowe wyroki sądowe, toczyło się życie towarzyskie i kulturalne. Drewniane początkowo domy z czasem zastąpiono murowanymi gotyckim kamienicami, które przebudowano najpierw w XVII wieku, a później na początku XX wieku. Dziś w miejscu zachodniej pierzei znajduje się pomnik Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej z 1969 roku. Kolorowe kamienice otaczające rynek są w większości eklektyczne i secesyjne, a w piwnicach
niektórych z nich zachowały się gotyckie sklepienia.

Urząd Miejski (dawne kolegium jezuitów)

Aż do XIX wieku na środku rynku stał imponujący ratusz z podcieniami, w których odbywał się handel. Dziś władze miasta mają swoją siedzibę w białym gmachu kolegium jezuickiego, ufundowanym w XVII wieku przez biskupa chełmińskiego Kaspra Działyńskiego oraz starostę bydgoskiego kanclerza wielkiego koronnego Jerzego Ossolińskiego. W czasie reformacji instytucja owa była ostoją polskości i katolicyzmu. Kolegium szczyciło się jedną z najbogatszych bibliotek, która został rozgrabiona w 1660 roku przez Szwedów. Jezuici zajmowali budynek nawet po ogłoszeniu kasaty zakonu w Prusach w 1780 roku, prowadząc najpierw gimnazjum katolickie, a później (1808–1812) Szkołę Główną Departamentową i Szkołę Wydziałową (do 1815 roku). Po przebudowie gmachu i sekularyzacji majątku kolegium w 1817 roku w budynku mieściło się klasyczne gimnazjum królewskie. Od 1879 roku gmach stał się siedzibą magistratu i taką funkcję pełni do dziś. Kawiarnia artystyczna

Węgliszek

W kamienicy pod nr. 12 na rogu rynku i ulicy Batorego znajduje się miejsce, które trzeba odwiedzić, zwłaszcza wieczorem – to pełna dzieł sztuki, artystyczna kawiarnia, ozdobiona wizerunkiem diabełka Węgliszka, który przed wiekami dokuczał bydgoszczanom.

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna

Okazały żółty gmach otwierający południową, najładniejszą pierzeję rynku, to klasycystyczna, pochodząca z lat 70. XIX wieku, dawna siedziba Deputacji Kameralnej. Obecnie znajduje się w nim biblioteka, która została założona na początku XX wieku dzięki darom mieszkańców miasta. Gdy po I wojnie światowej Bydgoszcz wróciła do Polski, spośród 75 tysięcy woluminów jedynie 300 było wydrukowanych w ojczystym języku. Dopiero akcja podjęta przez nowego dyrektora biblioteki, Witolda Bełzę, zaowocowała dwukrotnym powiększeniem zbiorów, do których trafiły m.in. starodruki i inkunabuły z biblioteki bydgoskich bernardynów. Obecnie księgozbiór liczy niemal pół miliona woluminów, w tym aż 8 212 starodruków. Przed budynkiem znajduje się fontanna o wdzięcznej nazwie Dzieci bawiące się z gęsią ufundowana w 1909 roku przez rodzinę Kupffenderów z okazji 100-lecia prowadzenia przez nią apteki Pod Złotym Orłem.

Mistrz Twardowski

W oknie na poddaszu kamienicy pod nr. 15 codziennie o godzinie 13.13 i 21.13 w kłębach dymu ukazuje się sam Mistrz Twardowski. Wybór kamienicy nie jest przypadkowy, ponieważ niegdyś mieściła się w niej gospoda Pod Zgorzelcem, w której, według legendy, mieszkać miał słynny czarnoksiężnik, przybyły do Bydgoszczy na kogucie wiosną 1560 roku

Apteka Pod Złotym Orłem

W kamienicy pod nr. 1, z charakterystyczną rzeźbą złotego orła, znajduje się najstarsza w mieście apteka z 1590 roku. Początkowo mieściła się w klasztorze Jezuitów, ale w 1795 roku przeniesiono ją do kamienicy, w murach której mieści się do dziś.

Ulica Mostowa

Jeden z ulubionych deptaków bydgoszczan. Na parterze kamienic znajdują się puby i kawiarnie, gdzie turyści mogą usiąść na stylowych ławkach. Uroku temu miejscu dodają latarnie pastorałki oraz wszechobecna zieleń.

Spichrze

Na rogu ulic Mostowej i Grodzkiej, tuż nad brzegiem Brdy wznoszą się trzy charakterystyczne spichrze szachulcowe, stanowiące jeden z symboli Bydgoszczy. Najpiękniejszy i zarazem najstarszy z nich, tzw. holenderski z 1793 roku, pod względem konstrukcji nawiązuje do budowli francuskich. Dwa sąsiednie pochodzą z XIX wieku. Znajduje się w nich oddział Muzeum Okręgowego z pamiątkami historycznymi.

Pałacyk Lloyda i Bank BRE

Przy Rybim Rynku, zwanym też Rybaki, znajduje się, wyróżniający się urodą, czerwony budynek w stylu manieryzmu niderlandzkiego, wzniesiony pod koniec XIX stulecia. Gmach, przypominający zameczek, wzniósł na swoją siedzibę przedsiębiorca żeglugowy Otto Liedke. Później obiekt przebudowała na cele biurowe firma Bydgoski Lloyd. Obecnie pałacyk jest własnością Banku Rozwoju Eksportu, do którego należą też sąsiadujące z nim nowoczesne budynki wzniesione na wzór dawnych spichrzy, uważane za symbole współczesnej Bydgoszczy.

Poczta Główna

Potężny neogotycki budynek z czerwonej cegły, po drugiej stronie Brdy, to Poczta Główna. Wzniesiono ją pod koniec XIX wieku przy ulicy Stary Port, stanowiącej urokliwy nadrzeczny bulwar.

Pomnik Trzech Gracji

Rzeźby trzech zamyślonych kobiet stojących nad brzegiem rzeki przedstawiają rzymskie gracje (greckie charyty), boginie wdzięku i urody: Talię, Aglaję i Eufrosyne, uosabiające rozkwit, świetność i radość. Według mitologii wszystkie trzy rozgrzewały ludzkie serca, napełniały życie radością i czuwały nad twórcami. Pomnik autorstwa Jerzego Buczkowskiego symbolizuje piękno wartej odwiedzenia Bydgoszczy.

Pomnik Przechodzącego przez rzekę

Ta oryginalna rzeźba autorstwa Jerzego Kędziory zawieszona jest na linie rozciągniętej między dwoma brzegami Brdy. Przedstawia postać linoskoczka trzymającego w jednej ręce tyczkę, a w drugiej strzały. Pomnik został odsłonięty 1 maja 2004 roku dla upamiętnienia akcesu Polski do Unii Europejskiej. Niezwykły pomnik Mierząca ponad 2 m wysokości i ważąca 50 kg figura utrzymuje równowagę dzięki przeniesieniu jej środka ciężkości poniżej liny.

Skwer i pomnik Leona Barciszewskiego

Na niewielkim, zadbanym skwerze stoi pomnik Leona Barciszewskiego, ostatniego przedwojennego prezydenta miasta który, mimo grożącego niebezpieczeństwa, wrócił do zajętej przez Niemców Bydgoszczy, co przypłacił życiem swoim i syna.

Jaz farny

Na odnodze Brdy, Młynówce, wznosi się jaz farny (zwany też młyńskim), jedna z wielu wodnych budowli Bydgoszczy. Jaz, umożliwiający podnoszenie poziomu rzeki, wzniesiono w 1929 roku, a przebudowano w latach 70. XX wieku. Na uchodzącej tu spiętrzonej Młynówce w 1996 roku powstał nizinny tor do uprawiania kajakarstwa górskiego. Obok znajduje się dawna kaszarnia.

Katedra, dawna fara św. św. Mikołaja i Marcina

Najcenniejszym zabytkiem Bydgoszczy, z całą pewnością najstarszym, jest gotyckie Sanktuarium Matki Boskiej Pięknej Miłości, wzniesione w latach 1466–1502. Świątynia składa się z trójnawowego (A-nawa główna, B-północna, C-południowa), niemal kwadratowego korpusu głównego, do którego od południa przylega czworoboczna wieża z kruchtą (D), od północny kaplica św. Krzyża (E), od zachodu przybudówka z podcieniem (F). Przy prezbiterium (G), od północy, znajduje się zakrystia (H). Niegdyś, oprócz kaplicy Świętego Krzyża (początkowo św. św. Sebiastiana i Fabiana), do katedry dobudowane były jeszcze trzy kaplice (rozebrane w XIX wieku): św. Anny, św. Szczepana oraz św. Jana Ewangelisty, po których pozostały pamiątkowe tablice. Do świątyni prowadzą ozdobne Drzwi Jubileuszowe ufundowane w 2000 roku. Wnętrze zaskakuje niesamowitą kolorystyką, bardzo rzadko spotykaną w budownictwie sakralnym. Feeria barw modernistycznej polichromii jest dziełem Henryka Nostiza-Jankowskiego wykonanym według proj. Stefana Cybichowskiego. W
prezbiterium znajduje się piękny barokowy ołtarz (1) z wotywnym wizerunkiem Matki Boskiej z Różą (Matki Boskiej Pięknej Miłości) z 1. ćwierci XVI wieku oraz obrazem Wniebowzięcie NMP z przełomu XVII i XVIII wieku, autorstwa Wawrzyńca Stulera, zwanego Lorynczem, w zwieńczeniu. Po bokach stoją figury patronów świątyni, św. Marcina i św. Mikołaja. Za ołtarzem zwracają uwagę XX-wieczne witraże (2) wzorowane na gotyckich witrażach z Sainte Chapelle w Paryżu. Wzdłuż ścian prezbiterium stoją ozdobne rokokowe stalle (3) z przedstawieniami świętych na zapleckach. Między prezbiterium i nawą główną umieszczono późnorenesansową mosiężną chrzcielnicę (4) z 1611 roku. Tuż obok, po prawej, można zobaczyć odrestaurowaną w 2002 roku rzeźbę św. Jana Ewangelisty (5). Przy wschodniej ścianie nawy południowej znajduje się ołtarz św. Józefa (6) z XVIII wieku, a po lewej od wejścia ołtarz św. Rocha (7) z XVII wieku, zaś po prawej barokowy ołtarz św. Antoniego Padewskiego (8) z początku XVIII wieku. W nawie głównej można podziwiać
trzy piękne kute kraty z XVI–XVII wieku (9) pod chórem oraz rokokową ambonę (10). W zamknięciu nawy północnej znajduje się barokowy ołtarz z cudownym obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej (11) z XVIII wieku. Współczesne szklane drzwi i kuta żelazna krata z XVII wieku prowadzą do usytuowanej obok kaplicy Świętego Krzyża (E) z barokowym ołtarzem i płytami nagrobnymi burmistrzów Łochowskiego oraz Orłowity. Po lewej stronie kaplicy można zobaczyć ołtarz św. Barbary (12) z XVIII wieku. Orzełek z rynny Na koszach rynien umieszczono herby i godło Polski. Bydgoszczanie do dziś szczycą się tym, że w czasie zaborów i w okresie niemieckiej okupacji, w tajemnicy przed okupantem przychodzili pod katedrę, by oddawać hołd symbolowi państwowości polskiej.

Skrzyżowanie ulic Farnej i Jezuickiej

Na skrzyżowaniu obu ulic znajduje się barokowa kamieniczka ozdobiona medalionami z podobiznami znanych, związanych z Bydgoszczą Polaków: Jędrzeja i Jana Śniadeckich, Leona Wyczółkowskiego, Jan Kasprowicza i Emila Warmińskiego.

Ulica Długa

Przez wieki był to ważny trakt łączący bramy miejskie Kujawską i Poznańską. Z tego względu ulicę zamieszkiwali najbogatsi kupcy i mieszczanie. Obecnie to elegancki deptak ze sklepami i restauracjami.

Cerkiew

Na ulicy Trybunalskiej wznosi się szachulcowy budynek dawnej XIX-wiecznej kaszarni. Od lat 80. XX wieku mieści się w nim cerkiew prawosławna św. Mikołaja.

Pomnik króla Kazimierza Wielkiego

13 kwietnia 2006 roku Bydgoszcz uroczyście obchodziła 660-lecie nadania jej przez Kazimierza Wielkiego praw miejskich. Jednym z punktów obchodów rocznicowych było odsłonięcie 27 października okazałego pomnika króla na skwerze Pod blankami. Monument, dłuta Mariusza Białeckiego i Macieja Świtały, przedstawiający władcę na koniu, ma 4 m wysokości. Choć jako jedynemu w historii monarsze potomni nadali przydomek „Wielki”, to dotąd w Polsce powstały zaledwie dwa pomniki poświęcone temu królowi (drugi znajduje się w Bochni).

Mury miejskie

Przy ulicy Wały Jagiellońskie znajdują się fragmenty średniowiecznych murów miejskich z półokrągłą basztą. W chwili założenia miasta chroniły je wody Brdy oraz drewniana palisada. Dopiero na przełomie XV i XVI wieku została ona zastąpiona murem ceglanym o średniej wysokości 7 m. Jego obronność wzmacniało tylko pięć baszt. Wjazd do miasta prowadził przez trzy bramy: Kujawską (Toruńską), Poznańską i Gdańską. Czwarta, zwana Grodzką, łączyła Bydgoszcz z zamkiem. Bramy znajdowały się w wieżach, ale nie miały mostów zwodzonych i przedbramia. Dopiero w XVII wieku do średniowiecznych murów dodano nowożytne umocnienia bastionowe, jednak podczas „potopu” Szwedzi bez problemu czterokrotnie zdobyli Bydgoszcz. Ostatecznie mury i bramy rozebrano w XIX wieku.

Kościół Garnizonowy (pobernardyński)

Przy dzisiejszej ulicy Bernardyńskiej, będącej niegdyś poza miejskimi murami, stoi niewielki, ale uroczy późnogotycko-renesansowy kościół NMP Królowej Pokoju. Świątynię wzniesiono w połowie XVI wieku przy wsparciu finansowym rodziny Kościeleckich. Obok stanął budynek klasztoru Bernardynów, którzy zagościli w Bydgoszczy od 1480 roku. Kościół został poważnie uszkodzony podczas „potopu”, a później w czasie wojny północnej, więc poza rokokową amboną bardzo niewiele zachowało się z jego pierwotnego wystroju. Mimo to warto zajrzeć do środka, by podziwiać piękne sklepienia gwiaździste ze zdobnymi zwornikami. Najciekawsze jest sklepienie kaplicy św. Anny, na którym podczas renowacji w 1998 roku odkryto cenne XVII-wieczne polichromie przedstawiające orła. Badacze orzekli, że jest to najstarszy fresk w Bydgoszczy. W 1829 roku świątynia została przejęta przez gminę ewangelicką, a w 1864 roku zamieniona na kościół garnizonowy. Po powrocie miasta do Polski, od 1920 roku do dziś pełni tę funkcję.

Wyspa Młyńska i Wenecja

Bydgoska Wyspa Młyńska, położona zaledwie kilkadziesiąt metrów od Starego Rynku, jest zapomniana i niedoceniona. A szkoda, bo to miejsce magiczne, otoczone wodami Brdy i jej odnogi Młynówki, w których przeglądają się malownicze kamieniczki miejscowej Wenecji.

Ta blisko 5-hektarowa wyspa początkowo składała się z trzech części: północnej, wschodniej i zachodniej, rozdzielonych kanałami. W XVIII wieku, podczas budowy Kanału Bydgoskiego, zlikwidowano część północną, a w XX wieku zasypano kanał Międzywodzie, oddzielający części wschodnią i zachodnią. Wyspa była własnością królewską, dlatego wznoszono na niej budynki gospodarcze, najpierw magazyny, później młyny królewskie, mennicę, tartak i łaźnię miejską. W czasach funkcjonowania mennicy, od 1594 do 1688 roku, wyspa przeżywała złoty okres. W XIX wieku Prusacy przebudowali ją, rozebrali większość zabudowań i usypali groblę, która połączyła wyspę z obecną ulicą Marszałka Focha. Nieco później wzniesiono w zachodniej części potężne, istniejące do dziś Młyny Rothera. Potem na wiele lat wyspa popadła w zapomnienie.

W 2006 roku rozpoczęły się prace nad przybliżeniem wyspy miastu. Najpierw nad Młynówką przerzucono kładkę dla pieszych, później połączono mostkiem wyspę z nadbrzeżem przy operze, a od końca 2006 roku gotowa jest kładka na wysokości ulicy Świętej Trójcy. To tylko początek wielkich planów stworzenia na wyspie nowoczesnego centrum rekreacyjno-wypoczynkowego.

Karczma Młyńska

Po prawej stronie, za mostem, nad leniwie płynącą Młynówką stoi karczma zbudowana w miejscu starego spichrza. Można w niej zjeść m.in. pyszne pierogi. Wnętrze ozdobione starymi przedmiotami ma niepowtarzalny klimat, a atrakcją jest możliwość konsumpcji na tarasie nad samą rzeką. Czerwony

Spichrz

W masywnym XIX-wiecznym budynku znajduje się obecnie oddział Muzeum Okręgowego, w którym prezentowane są czasowe wystawy, głównie malarskie i fotograficzne.

Mennica

Przeznaczony do rozbiórki budynek kryje w sobie piwnice dawnej mennicy królewskiej, w której ponoć składowano niegdyś cenne kruszce używane do bicia monet. Mennicę, która z przerwami była czynna od 1594 do 1688 roku, wybudowano na wyspie pod koniec XVI wieku. Początkowo dzierżawił ją od Zygmunta III Wazy Stanisław Ciskowski. Od 1660 roku, po odbudowie ze zniszczeń z okresu „potopu”, biciem monet zajęli się bracia Tomasz i Andrzej Tymfowie. Szybko stali się posiadaczami olbrzymiego majątku, do którego doszli nie całkiem legalnie i w efekcie musieli uciekać przed gniewem szlachty za granicę. Kolejnym zarządzającym został w 1667 roku Tytus Liwiusz Boratini (bił on słynne boratynki), jednak już rok później, po abdykacji króla Jana Kazimierza, zamknięto wszystkie mennice w Koronie i na Litwie. Król Jan III Sobieski powierzył w 1677 roku mennicę ponownie Boratiniemu, którego potomkowie dzierżawili ją do 1684 roku. Cztery lata później wybito ostatnie monety, a mennicę bydgoską zamknięto ostatecznie w 1765 roku,
przewożąc całe wyposażenie do Warszawy. Dziś po kompleksie 12 budynków pozostały wspomniane piwnice oraz brukowana ulica o nazwie Mennica. Dobry żart tym(n)fa wart Powiedzenie to pochodzi od kiepskiej jakości oraz niewielkiej zawartości szlachetnych kruszców w bitej przez Tymfów złotówce. Napis na awersie monety, będący monogramem króla Jana Kazimierza „ICR” (Ioannis Casimirus Rex), tłumaczono jako Initium Calamitatis Regini, czyli „początek nieszczęść królestwa”.

Osiemnasty południk

Przez Wyspę Młyńską przebiega 18 południk długości geograficznej wschodniej. Został on oznaczony pasem z kostki bazaltowej oraz głazem, na którym znajduje się metalowy model kuli ziemskiej.

Biały Spichrz

W tym szachulcowym budynku z XVIII wieku mieszczącym oddział Muzeum Okręgowego, prezentowane są zbiory zabytkowych wyrobów rzemieślniczych. Można tu obejrzeć przedmioty codziennego użytku, meble oraz dokumenty przybliżające historię Bydgoszczy. Piwnice budynku mają gotyckie sklepienie krzyżowe i pochodzą z XV wieku.

Młyny Rothera

Potężne, czerwone budynki to Młyny Rothera z połowy XIX wieku. Obecnie trwają prace adaptacyjne zmierzające do przekształcenia ich w hotel.

Wenecja

Urocze, choć zaniedbane, XIX-wieczne kamieniczki, przeglądające się w nurtach Młynówki, zyskały miano bydgoskiej Wenecji. Od lat są ulubionym plenerem artystycznym malarzy i fotografików. Po planowanym przez miasto remoncie Wenecja ma zyskać niepowtarzalne piękno.

Stylowe Śródmieście

Śródmieście dzisiejszej Bydgoszczy powstało dopiero w XIX i XX wieku. Jego „kręgosłup” stanowi ulica Gdańska zabudowana pięknymi kamienicami, za których wschodnią pierzeją kryją się parki – zielone enklawy miasta. Kiedy leżące na południowym brzegu rzeki królewskie miasto Bydgoszcz przeżywało najwspanialszy okres w dziejach, na północ od Brdy znajdowało się niewielkie przedmieście. Było ono ściśle związane z przeprawą na rzece, od której zaczynał się trakt w stronę Gdańska. Wznosił się tu klasztor Karmelitów z XIV wieku, Brama Gdańska (zwana też Mostową, Karmelicką, Spichlerną i Wodną), budowane tu od XV do XX wieku spichlerze oraz kościół i szpital św. Ducha.

Wokół ulicy Gdańskiej

Ulica Gdańska powstała na przełomie XIX i XX wieku, gdy niemal całkowicie przebudowano gotyckie miasto, nadając mu nową, neobarokową, eklektyczną i secesyjną szatę. Wzdłuż ulicy bardzo szybko wyrosły reprezentacyjne kamienice. Ich urodę dodatkowo podkreślają enklawy zieleni położone tuż obok głównej arterii, co nadaje Bydgoszczy charakter miasta-ogrodu. Mimo iż Bydgoszcz kojarzy się głównie z secesją, zabudowa powstałej wcześniej ulicy Głównej jest w większości neobarokowa i eklektyczna. Secesja natomiast niepodzielnie panuje na ulicach biegnących w poprzek: Cieszkowskiego, Słowackiego, 20 stycznia 1920 r., Paderewskiego, Krasińskiego, alei Mickiewicza i innych. Niektóre domy już odrestaurowano, niestety większość wciąż czeka na renowację. W chwili gdy to nastąpi, Bydgoszcz będzie mogła poszczycić sięjedną z najpiękniejszych w Polsce reprezentacyjnych ulic.

Kościół Wniebowzięcia NMP (dawniej klarysek)

Kościół z charakterystyczną gotycką wieżą zwieńczoną neobarokowym hełmem, został wzniesiony w XVI wieku w miejscu drewnianego szpitala i kaplicy św. Ducha. Na początku XVII stulecia dobudowano do kościoła klasztor Klarysek, które przebywały w nim do kasaty zakonu w 1835 roku. Później kościół służył za magazyn, a nawet zakład oczyszczania ulic i latryn oraz remizę strażacką. Dopiero w 1920 roku po powrocie Bydgoszczy do Polski, świątynię odremontowano i oddano wiernym. W wyposażeniu wnętrza, które pochodzi w większości z czasów powojennych, ciekawe są odrestaurowane polichromie na renesansowym kasetonowym stropie, przepięknie kute XVII-wieczne kraty między prezbiterium a nawą i w kaplicy MB Jasnogórskiej oraz ołtarz główny z 1636 roku. Kościołem opiekuje się zakon kapucynów. Hejnał Bydgoski Od 1946 roku z wieży kościelnej cztery razy dziennie: o godzinie 9.00, 12.00, 15.00 i 18.00 rozbrzmiewa hejnał bydgoski autorstwa Konrada Pałubickiego, oparty na motywach kaszubskiej melodii ludowej.

Muzeum Okręgowe

W dawnym XVII-wiecznym budynku klasztornym klarysek od 1946 roku mieści się Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. W muzeum prezentowana jest twórczość jego patrona. Jednak ze względu na ograniczone miejsce i bogactwo zgromadzonych zbiorów, są one eksponowane sukcesywnie podczas wystaw czasowych.

Apteka Pod Łabędziem

Apteka funkcjonuje w tym miejscu od 1853 roku. Obecnie, poza działalnością farmaceutyczną, udostępnia zwiedzającym również zabytkowe pomieszczenia laboratorium galenowego z tabletarką. Działające tu, założone w 2003 roku, Muzeum Farmacji czynne jest w godzinach pracy apteki. Wejście znajduje się przy ulicy Drukarskiej.

Dom towarowy Jedynak

Wzniesiony w 1911 roku budynek jest pierwszym gmachem w Bydgoszczy o konstrukcji żelbetowej, zaprojektowanym przez Ottona Walthera. Ozdobą fasady są cztery płaskorzeźby umieszczone na filarach, przedstawiające greckie boginie: Afrodytę, Eris, Herę i Atenę.

Hotel pod Orłem

Budynek hotelu, pochodzący z 1896 roku, jest najwspanialszym dziełem bydgoskiego architekta, Józefa Święcickiego. Neobarokowy gmach z 1896 roku, zachwyca bogactwem detali na fasadzie. Warto zajrzeć do środka, by podziwiać wyposażenie i architekturę holu z witrażami, wiszącą klatkę schodową z pozłacaną balustradą, restauracje i salę bankietową.

Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła

Świątynię wzniesiono w latach 1872–1876 według projektu Friedricha W. Adlera. W neobarokowym wnętrzu uwagę zwracają witraże wykonane w Cesarskim Instytucie Witrażowym oraz polichromia autorstwa malarza Theodora Hasego. Ołtarz główny pochodzi z 1957 roku.

Plac Wolności

Kamienice w pobliżu placu, który wyznacza centrum Śródmieścia, należą do najpiękniejszych w mieście, zwłaszcza narożna (pl. Wolności 1), zaprojektowana w stylu neobarokowym przez Józefa Święcickiego pod koniec XIX wieku. Trochę mniej okazale, ale równie interesująco prezentuje się położona po drugiej stronie ulicy Gdańskiej (pod nr. 27) kamienica wzniesiona według projektu Alfreda Shleusenera na modernistyczną modłę.

Park im. Kazimierza Wielkiego

Ta licząca ponad 2 ha oaza zieleni powstała dzięki wykorzystaniu dawnego ogrodu klarysek. Doskonałym odpoczynkiem jest spacer pośród drzew i krzewów, reprezentowanych przez blisko 70 gatunków, takich jak wierzby płaczące zwieszające się nad taflą stawu, cypryśniki błotne, klony, dęby oraz platany.

Pomnik Mariana Rejewskiego

Rzeźba siedzącego na ławce mężczyzny, który skrupulatnie wylicza coś na kartce, przedstawia trochę zapomnianego, legendarnego kryptologa, dzięki któremu rozwiązano jedną z największych tajemnic II wojny światowej – kod maszyny szyfrującej Enigma (umieszczonej obok). Dopiero w 2005 roku Bydgoszcz mogła tak uhonorować genialnego matematyka i swojego mieszkańca.

Pałacyk Carla Blumwego

Warto odwiedzić ten miejski pałac (ul. Gdańska 50) z początku XX wieku, wzniesiony według projektu Hildebrandta, dla zachowanych pięknych wnętrz i zacisznego ogrodu skrytego za budynkiem. Obecnie w pałacyku mieści się siedziba radia oraz restauracja Meluzyna o niezwykłej atmosferze.

Kamienica Święcickiego

Przy ulicy Gdańskiej 63 wznosi się jedna z najpiękniejszych XIX-wiecznych eklektycznych kamienic Bydgoszczy. Zaprojektował ją i mieszkał w niej architekt Józef Święcicki. Jednym z lokatorów był książę Czetwertyński. Ciekawe jest wnętrze budynku ze wspaniałą klatką schodową.

Ulica Cieszkowskiego

Znajdujące się tu kamieniczki są w większości zaniedbane, warto odwiedzić tę uliczkę dla ich dawnego, secesyjnego piękna. Na każdym niemal domu można odnaleźć charakterystyczny dla tego stylu detal architektoniczny.

Aleja Mickiewicza

Północna pierzeja alei zabudowana jest kamienicami o secesyjnej dekoracji. Godne uwagi są zwłaszcza portale domów pod nr. 1 i 3.

Park im. Jana Kochanowskiego

Park założono w 1910 roku w stylu angielskim na powierzchni ponad 3 ha. Stoi tu otoczony zielenią pomnik Henryka Sienkiewicza autorstwa Stanisława Horno-Popławskiego. Niedaleko można zobaczyć też pomnik Karola Kurpińskiego, kompozytora, autora m.in. „Warszawianki”. Najsłynniejsza bydgoska rzeźba, pomnik Łuczniczki, znajduje się w północnej części parku. Jest dziełem Ferdynanda Lepckego, powstałym w Berlinie w 1908 roku. Zachwycony urodą Łuczniczki honorowy obywatel Bydgoszczy, Lewin Louis Aronsohn, namówił burmistrza miasta do zakupu rzeźby, pokrywając koszty jej sprowadzenia. Pomnik został odsłonięty 18 października 1910 roku, dokładnie w dniu 60 urodzin Aronshona i do dziś zachwyca swym pięknem. Piękna Łuczniczka Zainteresowani mogą poznać wymiary „bydgoskiej miss”: wzrost: 175 cm, obwód w biuście: 106 cm, w talii: 77, w biodrach: 105 cm.

Dzielnica Muzyczna

W pobliżu skweru im. Krzysztofa Komedy zgrupowane są budynki tzw. Dzielnicy Muzycznej. Największy jest gmach Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Jana Paderewskiego, wzniesiony w latach 50. XX wieku. Zdaniem fachowców jego sala koncertowa ma doskonałą akustykę. Filharmonia znana jest przede wszystkim z Międzynarodowego Festiwalu Młodych Pianistów „Artur Rubinstein in Memoriam”. Niedaleko, przy ulicy Słowackiego 7, znajduje się Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, która mieści się w pięknym neobarokowym gmachu z XIX wieku. Nad wejściem widoczna jest rzymska maksyma: Musica spiritus movens (Muzyka porusza ducha).

Bazylika Mniejsza św. Wincentego ļ Paulo

Imponująca rozmiarami świątynia została wzniesiona jako wotum za odzyskaną niepodległość. Budowę, rozpoczętą w 1924 roku według planów Adama Ballenstaedta, przerwała wojna, podczas której nieukończony kościół został poważnie zniszczony. Dopiero w latach 70. XX wieku odremontowano go według projektu prof. Wiktora Zina, a ostatnie prace budowlane zakończono w 2003 roku. Obecnie swoją siedzibę ma tu Zgromadzenie Księży Misjonarzy.

Największa w Bydgoszczy

Wysokość kościoła od posadzki do latarni na kopule wynosi 65 m, długość mierzona wzdłuż osi – 81 m, całkowita powierzchnia świątyni – 2700 m2, a kopuła o 40-metrowej średnicy ma aż 2900 m2 powierzchni.

Myślęcinek – „zielona perła”

Zaledwie 3 km na północ od centrum miasta na spragnionych wypoczynku i rekreacji czeka Leśny Park Kultury i Wypoczynku w Myślęcinku. Tę peryferyjną dzielnicę miasta bydgoszczanie nazywają „zieloną perłą”. Jeszcze w 1972 roku niepodzielnie władała tu dzika przyroda, którą ujarzmiano przez 10 lat. Obecnie na terenie zajmującym ponad 800 ha znajdują się: Park Rozrywki, Ogród Fauny Polskiej, Ogród Botaniczny, Ośrodek Rekreacji Konnej, Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Ekologicznej oraz Kolejka Parkowa. Park wciąż się rozwija, a do już istniejących atrakcji dochodzą nowe. Obecnie znajdują się tutaj: ścieżki dydaktyczne, boiska do piłki nożnej, siatkówki, koszykówki, korty tenisowe, łowiska dla wędkarzy, 3 stoki narciarskie z wyciągami i ponoć jeden z najlepszych w Polsce tor do ekstremalnych zjazdów rowerowych. W 2006 roku wybudowano 9-dołkowe pole golfowe.

Park Rozrywki

To idealne miejsce dla rodziców z małymi dziećmi, dla których przygotowano lunapark z karuzelami, zjeżdżalniami, gabinetami luster, dmuchanym pałacem, autodromem, kolejką górską i chińskim basenem wypełnionym plastikowymi piłeczkami. Z myślą o młodzieży powstał Skate Park. Park Rozrywki jest czynny od połowy kwietnia do połowy października.

Kolejka Parkowa

Wielką atrakcją jest przejazd wąskotorową Kolejką Parkową, która kursuje od maja do września. Kolejka rozwija zawrotną prędkość 16 km/godz. Pociągi kursują od stacji Las Gdański do stacji Zacisze, zatrzymując się po drodze na stacji Myślęcinek przy Ogrodzie Fauny.

Ogród Fauny Polskiej

To najstarsza, powstała w 1978 roku, atrakcja Leśnego Parku. Na 14 ha zgromadzono ponad 600 okazów reprezentujących 122 gatunki zwierząt kręgowych, z czego aż 62 podlegają całkowitej ochronie. Można tu zobaczyć żubry, łosie, niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie, żbiki, jenoty, kuny, borsuki, kruki, orły i sokoły. Poza rodzimymi zwierzętami, od 2004 roku można oglądać także m.in. zebry i strusie, zgromadzone w części ogrodu nazwanej Skrawkiem Świata. Specjalnie dla dzieci przygotowano minizoo, z żółwiami, kucykami, świnkami i innymi zwierzętami.

Ośrodek Rekreacji Konnej

Miłośnicy jazdy konnej znajdą tu wszystko do nauki i rekreacji. Ośrodek dysponuje hipodromem, padokami oraz dwiema krytymi ujeżdżalniami. Od kilku lat ORK prowadzi także zajęcia z hipoterapii dla dzieci niepełnosprawnych.

Ogród Botaniczny

Położony wśród łagodnych wzgórz Ogród Botaniczny jest jednym z ulubionych miejsc spacerów bydgoszczan. Na 60 ha można podziwiać krajobrazy górskie, wyżynne i nizinne oraz jeziora i wodospady, których ozdobą jest ponad 820 taksonów, w tym 460 gatunków dziko rosnących. Ogród został podzielony tematycznie na: – zbiorowisko roślinne Polski – największy dział ogrodu, zajmujący 20 ha – arboretum – nowy dział, który docelowo będzie prezentował drzewa z całego świata – ogród roślin iglastych, jak jodły, świerki, jałowce – alpinarium, najbardziej widowiskowa część ogrodu, z wodospadem, jeziorkiem i górskim potokiem – kolekcje rodzajowe, czyli zakątki kwitnącej wiśni i jabłoni, różaneczników, magnolii, tawuł i dereni – ekspozycje tematyczne służące edukacji m.in. ogród motyli i roślin biblijnych – ścieżka botaniczna dla niewidomych i niedowidzących z roślinami opisanymi pismem Braille’a.

Seria: Miasta dla ciekawych

Tyruł: Toruń i Bydgoszcz

Autor: Tomasz Kaczyński