Bystra. Historia, ciekawostki, atrakcje. Co warto wiedzieć
Wieś Bystra leży u stóp Magury, Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim. Przepływająca przez nią rzeczka Białka rozdzielała kiedyś Śląsk i Małopolskę.
Wieś Bystra leży u stóp Magury, Klimczoka i Szyndzielni w Beskidzie Śląskim. Przepływająca przez nią rzeczka Białka rozdzielała kiedyś Śląsk i Małopolskę.
Dzisiejsza Bystra powstała z połączenia dwóch osad - Bystrej Śląskiej, zwanej też Niemiecką, która znajduje się na zachodnim brzegu rzeki, i Bystrej Krakowskiej na wschodnim brzegu. Bystrą Krakowską założyli, na przełomie XV i XVI wieku, Komorowscy – właściciele Żywiecczyzny. Nieco młodsza, Bystra Śląska, powstała w XVI wieku jako osada księstwa cieszyńskiego. W 1570 roku stała się własnością rady miejskiej Bielska. Z miastem była ściśle związana do XIX wieku. Jeszcze w 1955 roku na potoku Białka przebiegała granica między województwami śląskim i małopolskim. Dopiero reforma administracyjna doprowadziła do połączenia obu wsi, ale nazwy Krakowska i Śląska, jako nazwy osiedli, istnieją do dzisiaj. Bystra ma status stacji klimatycznej. Zalety tutejszego mikroklimatu dostrzeżono już w XIX wieku. W 1898 roku doktor Ludwik Jekeles założył we wsi sanatorium „Bystra”. W rozbudowanym po II wojnie światowej szpitalu znajduje się sanatorium, w którym leczy się choroby płuc. W 1910 roku osiadł tutaj słynny polski
malarz, dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, Julian Fałat. W willi, zwanej Fałatówką, mieszkał aż do śmierci, czyli do1929 roku. Dziś w budynku znajduje się muzeum, w którym można zobaczyć pamiątki po artyście oraz jego obrazy, m.in. piękne beskidzkie pejzaże. Ciekawostką jest japoński pokój, w którym zgromadzono eksponaty z Dalekiego Wschodu, pochodzące z podróży artysty dookoła świata w 1885 roku. Są to m.in. japońskie akwarele i drzeworyty. W ośrodkach wypoczynkowych „Magnus” i „Sadyba” w Bystrej znajdują się dwa kryte baseny, jest też „Ski Park” z całorocznym stokiem narciarskim.
Beskid Śląski i Mały
Otulona ze wszystkich stron górami Bystra jest doskonałym punktem wypadowym w Beskidy. Leży w sąsiedztwie tzw. Bramy Wilkowickiej, gdzie stykają się Beskid Śląski i Beskid Mały. Przyjeżdżając tutaj, można organizować wycieczki w oba beskidzkie pasma. Szlaki zaprowadzą nas na Klimczok, Szyndzielnię w Beskidzie Śląskim oraz na Magurkę Wilkowicką i Czupel w Beskidzie Małym. Schroniska na Szyndzielni, Klimczoku i Magurce Wilkowickiej pełnią rolę węzłów turystycznych. Poprzez Szyndzielnię możemy powędrować do centrum Bielska-Białej. Monotonne zejście do miasta urozmaica kolejka gondolowa. Natomiast przez Klimczok dostaniemy się do Szczyrku, skąd wyciągiem pojedziemy na Skrzyczne – najwyższy szczyt polskiego Beskidu Śląskiego. Najpopularniejszy cel wycieczek z Bystrej to Kozia Góra (683 m n.p.m.) i urokliwe schronisko „Stefanka”. W sezonie obszerna łąka przy schronisku zamienia się w plac zabaw. Jest tu na tyle blisko z Bystrej, że nawet najmłodszych nie znuży łagodne podejście.
Okolice
Bielsko-Biała – miasto powstałe w 1951 roku z połączenia dwóch ośrodków miejskich – Bielska i Białej. Starsze – Bielsko – już w 1263 roku otrzymało prawa miejskie. Góruje nad nim 60-metrowa wieża katedry św. Mikołaja. Przebudowa na początku XX wieku całkowicie zatarła jej XV-wieczne pochodzenie. Historię tkactwa bielskiego można poznać w Domu Tkacza, w którym znajduje się muzeum okręgowe. Ozdobą miasta jest piękny rynek z zachowaną częścią XVII-wiecznych podcieniowych kamieniczek. Zamek wybudował w XV wieku książę Wacław I, natomiast dzisiejszy wygląd nadali mu Sułkowscy - właściciele miasta od 1752 roku. U stóp zamku przebiega główna arteria komunikacyjna z zespołem secesyjnej zabudowy. Szczególną uwagę zwracają budynek Teatru Polskiego i kamienice przy pl. Chrobrego. Reprezentacyjny pl. Chrobrego to miejsce, z którego można przejść do Białej - miasta, które rozwinęło się dopiero w XVI wieku. Miejski deptak, jakim jest ul. 11 listopada, prowadzi na stary rynek, kóry znajduje się przy pl. Wojska Polskiego.
Dominuje tutaj zabudowa z końca XIX i początku XX wieku. W sąsiedztwie znajduje się kościół ewangelicki z 1788 roku. Na południe od placu, nad rzeką Białą, wznosi się secesyjny bialski ratusz. W tej części miasta można podziwiać również pałac Habsburgów, zbudowany w końcu XIX wieku w miejsce zamku Komorowskich. Najcenniejszym zabytkiem sakralnym dawnej Białej jest barokowy kościół Opatrzności Bożej. Łodygowice – dwór obronny z XVII wieku, należący do Zbarskich i Warszyckich, przebudowany na styl neogotycki w XIX wieku. Drewniany kościół śś. Szymona i Judy Tadeusza wybudowany w latach 1631-1634. Żywiec – miasto w Kotlinie Żywieckiej nad Jeziorem Żywieckim – sztucznym zbiornikiem wodnym na Sole pomiędzy Beskidem Żywieckim a Beskidem Śląskim. Po dawnych właścicielach Żywiecczyzny pozostały dwie rezydencje. Stary Zamek był siedzibą Komorowskich i Wielopolskich. Znajduje się tutaj muzeum regionalne. Obok wznosi się zbudowany w latach 1885-1895, w stylu neoklasycystycznym, pałac Habsburgów.
Otacza go 25-hektarowy park. Najstarszą świątynią Żywca jest murowany kościół Świętego Krzyża z prezbiterium z XIV wieku i nawą z 1679 roku. Szczyrk – popularna wieś wypoczynkowa pomiędzy masywami Skrzycznego i Klimczoka. Duże centra narciarskie na stokach Skrzycznego i Soliska. Ośrodek Przygotowań Olimpijskich z krytymi basenami.
W góry na basen
Schronisko „Pod Klimczokiem” znajduje się w siodle, położonym między szczytami Magury a Klimczokiem. Powstało w miejscu wzniesionego w XIX wieku domku myśliwskiego barona von Klobus, właściciela niedalekich Łodygowic. Obok schroniska zbudowano plac zabaw dla najmłodszych. To popularny cel wycieczek rodzin z dziećmi, wjeżdżających z Bielska Białej kolejką gondolową na Szyndzielnię. W pobliżu jest też otwarty w sezonie letnim niewielki odkryty basen.
Muzeum J. Fałata
ul. Fałata 38, czynne: wtorek, czwartek
9.00–13.00;
środa, sobota 9.00–17.00; niedziela i święta 10.00–15.00 (033) 817 13 61
Schronisko
Pod Klimczokiem
(033) 814 52 88
Schronisko Szyndzielnia
(033) 814 40 47
Schronisko Na Magurce Wilkowickiej
(033) 817 04 21
Seria: Miejsca niezwykłe
Tytuł: Zakątki na urlop i weekend
Autor: Dariusz Jędrzejewski