Czyżów Szlachecki. Ważne miejsce w polskiej historii
Jak głosi legenda, jako pierwszy osiedlił się w tym miejscu rycerz Zaklik z Międzygórza. Pojmani do niewoli Tatarzy usypali wysokie wzgórze, na którym postawiono zamek. Spadkobiercy Zaklika, którzy z czasem przybrali nazwisko Czyżowskich, byli właścicielami miejscowości do XIX stulecia. Czyżów Szlachecki to ważne miejsce w polskiej historii.
Średniowieczna forteca przetrwała do początku XVIII wieku. Na jej ruinach wzniesiono w latach 1723–1740 barokowy dwór, piętrowy od strony podjazdu, parterowy od ogrodu, kryty wysokim dachem. Jego ozdobą był i nadal jest wspaniały portal na balkonie piętra, dłuta Tomasza Huttera. Około 1781 roku dwór gruntownie przebudowano wg pomysłu Józefa Karśnickiego, dostawiając m.in. piętrowe alkierze od frontu. Kolejne zmiany wprowadzili nowi właściciele – Prendowscy. Za czasów Prendowskich dwór był ostoją myśli i czynu patriotycznego. Na początku ubiegłego wieku dobra czyżowskie znalazły się w rękach rodziny Targowskich, za sprawą małżeństwa Kolety Prendowskiej z Józefem Targowskim, późniejszym posłem i senatorem II Rzeczypospolitej. Dwór, odnowiony przez Kazimierza Skórewicza w latach 1922–1923, stał się ważną instytucją kulturalną i polityczną na ziemi sandomierskiej. Bywali tu Władysław Reymont, Witold Gombrowicz, Władysław Boy-Żeleński, Władysław Skoczylas i Leon Wyczółkowski, gościli też prezydenci: Ignacy
Mościcki i Stanisław Wojciechowski.
W czasie wojny znaleźli tu schronienie m.in. ambasador RP w Berlinie Józef Lipski i ppłk Antoni Żółkiewski pseudonim „Lin”. W lipcu 1944 roku Targowscy zostali zmuszeni do opuszczenia dworu przez niemieckie wojska. Potem stał się on siedzibą PGR-u, następnie szkoły. Słońce jaśniej zaświeciło nad Czyżowem dopiero w 1996 roku, gdy dwór kupili Danuta i Bogusław Grabosiowie.
Nocleg
Jeśli ktoś pamięta pałac w Czyżowie z początku lat 90. XX wieku, będzie zaskoczony jego dzisiejszym wyglądem. Pieczołowicie odnowiono elewacje, uporządkowano otoczenie. Włożono tu wiele pracy i serca, i z zewnątrz barokowa rezydencja robi rzeczywiście imponujące wrażenie. Bogatych wnętrz nie udało się jednak odtworzyć – w niektórych salach ocalały tylko posadzki. Mogą więc razić jaskrawe kolory ścian, współczesne malowidła na sufitach i w supraportach czy sosnowe boazerie „zdobiące” niektóre zakątki dworu. W reprezentacyjnych apartamentach chciałoby się widzieć więcej zabytkowych mebli, więcej stylowych ozdób, tworzących klimat wnętrz. A mimo to można się tu dobrze czuć. Okolica jest bowiem przepiękna, a warunki wypoczynku znakomite. Apartamenty znajdują się w pałacu i w oficynie. Są niezbyt duże i raczej skromnie urządzone. W niektórych obok zabytkowych mebli stoją nowoczesne. W innych są białe „empirowe” mebelki, jeszcze inne mają zupełnie proste umeblowanie.
Luksusów tu nie ma, a mimo to Czyżów ma szansę stać się miejscem niezwykłym. Piękny pałac: otoczenie będące inspiracją dla przyjeżdżających tu artystów, doskonała kuchnia, wiele atrakcji dla gości i rodzinna atmosfera zapewniają udany pobyt.
Okolica
Ćmielów – od 1838 roku wytwarza się tu porcelanę.
Ożarów – barokowa synagoga z końca XVIII wieku i kirkut.
Puszcza Solska – olbrzymi kompleks leśny poprzecinany rzeczkami, z tysiącem małych jezior.
Rezerwat Góry Pieprzowe – roślinność stepowa i odsłonięcia iłołupków kambryjskich.
San – od źródeł aż do Przemyśla rzeka ma górski charakter. Od Sanoka jest dostępna dla kajakarzy.
Sandomierz – najważniejsze zabytki to gotycka katedra z ok. 1350 roku, tzw. Dom Długosza, obecne Muzeum Diecezjalne Sztuki Kościelnej, renesansowy ratusz w rynku głównym i gotycka Brama Opatowska z renesansową attyką. Warto też przejść się podziemną trasą (470 m) i sandomierskimi wąwozami.
Zawichost – dawny zespół klasztorny klarysek, potem franciszkanów, ufundowany przez Bolesława Wstydliwego.
Hotel-Pałac
Czyżów Szlachecki
27-600 Czyżów Szlachecki
(15) 835 51 45
Dojazd samochodem Z drogi krajowej nr 79 (odcinek Warszawa–Sandomierz) skręt w Ożarowie w drogę nr 755 na Zawichost. W Czyżowie Szlacheckim należy skręcić w pierwszą drogę w prawo. Stojący na wzgórzu dwór widać z daleka. Dojazd autobusem Sandomierz ma znacznie lepsze połączenia autobusowe niż kolejowe: można tu dojechać m.in. z: Częstochowy, Gdańska, Kielc, Krakowa, Lublina, Przemyśla, Rzeszowa, Warszawy, Wrocławia, Zamościa. Z Sandomierza PKS-em do Czyżowa – kierunek Ożarów, przez Dwikozy.
Seria: Miejsca niezwykłe
Tyruł: Wypoczynek w dworkach i pałacach
Autor: Robert Pasieczny