Izrael - warto wiedzieć
Państwo Izrael zostało proklamowane 14 maja 1948 roku. Jest parlamentarną republiką demokratyczną, na czele z prezydentem wybieranym przez 120 mandatowy parlament (Kneset).
Geografia
Położony na Bliskim Wschodzie Izrael usytuowany jest na skrzyżowaniu szlaków handlowych między Azją, Afryką i Europą. Zajmuje zaledwie 8 tys. mil kw., a jego terytorium jest mniejsze od Belgii. Z zachodu na wschód można go przejechać zaledwie w dwie i pół godziny. Niezwykłe warunki geograficzne sprawiaja, że także pod względem krajobrazowym jest to jeden z najciekawszych krajów tej części świata. Wspaniałe wybrze-że Morza Śródziemnego, pustynie, wzgórza i doliny Judei, Samarii, górzysty krajobraz Golan z najwyższym szczytem Hermon, a nie opodal bujna zieleń uprawnych ziem Galilei, rafy koralowe Morza Czerwonego i nie-zwykłe zjawisko, jakim jest Morze Martwe.
Klimat
Dominują trzy typy klimatu: pustynny znad Sahary, tropikalny, ale nad większością terytorium panuje śródziem-nomorski. Lata są upalne, długie, bezdeszczowe, trwają od kwietnia do października. Zimy są łagodne i wilgot-ne, jednak w okolicach Mórz Martwego, Czerwonego, czy Galilejskiego cały rok jest gorąco. Izrael z pewnością możemy zaliczyć do \"ciepłych krajów\".
Stolica
Stolicą Izraela jest Jerozolima.
Język
Urzędowymi językami Izraela są hebrajski (odtworzony, ożywiony język Biblii) i arabski. Praktycznie wciąż jeszcze funkcjonują języki przywiezione przez imigrantów: jidysz, polski, francuski, niemiecki, węgierski, ostatnio znów bardzo popularny rosyjski. Po angielsku, mówi biegle większość mieszkańców Izraela.
Waluta
Nowy izraelski szekiel dzieli się na 100 agorotów. Ceny podawane są także w dolarach USA. W każdym banku, czy kantorze można wymienić dowolna walutę. Prawo nie określa limitu wwożonych pieniędzy.
Karty kredytowe
Większość sklepów, hoteli, restauracji respektuje karty kredytowe. Najpopularniejsze są Visa, Master-card/Eurocard, American Express i Dinners Club. W Izraelu jest rozbudowana sieć bankomatów.
Przepisy zdrowotne
Szczepienia ochronne nie są obowiązkowe. W związku ze stwierdzeniem dzikiego szczepu wirusa polio WPV1 w Izraelu i rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wszystkim podróżującym do Izraela zaleca się zgłoszenie się do punktów szczepień w celu kwalifikacji do szczepienia przeciw poliomyelitis. U osób poddanych szczepieniu w dzieciństwie zwykle wystarcza podanie jednorazowej dawki przypominającej. Nie ma szczególnych innych zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych.
Bez wizy
godnie z polsko-izraelską umową o ruchu bezwizowym obywatele polscy legitymujący się paszportem ważnym co najmniej 6 miesięcy mogą wjeżdżać i przebywać na terytorium Izraela bez wizy do 90 dni. Należy zwracać uwagę na stemple umieszczane w paszporcie przez służby graniczne Izraela. Zdarza się bowiem, że funkcjonariusze straży granicznej arbitralnie ograniczają czas pobytu polskich turystów, wpisując na stemplach zgodę na krótszy pobyt, np. do 1 miesiąca. Na przejściu granicznym w Ejlacie ograniczanie pobytu do 1 miesiąca jest regułą. Podróżni nie są zwykle informowani o takiej decyzji i jej przyczynach. Przekroczenie dozwolonego okresu pobytu, określonego w stemplu zamieszczonym w paszporcie podróżnego przez izraelskie służby graniczne, może być uznane za pobyt nielegalny i spowodować odmowę wjazdu przy kolejnych wizytach.
Cła
Podatek VAT jest nałożony na wszystkie towary i usługi. Jednak turyści są z niego zwolnieni pod następującymi warunkami:
- zapłacili w walucie obcej, wartość towaru nie przekracza 850 USD (nie dotyczy wyrobów tytoniowych, ani sprzętu elektronicznego)
- zakup ma oryginalne opakowanie i metki i paragony
- zakup musi być okazany i opieczętowany, w specjalnym punkcie na lotnisku międzynarodowym Ben Gurion w Tel Awiwie, gdzie udziela się refundacji.
Jazda samochodem
Każdy kierowca zagraniczny musi mieć ważne, międzynarodowe lub lokalne prawo jazdy. Ruch jest prawostronny. Limit prędkości na autostradach: 90-110 km/godz. Obowiązkowe zapinanie pasów bezpieczeństwa przez kierowców i wszystkich pasażerów. Dzieciom poniżej 14 lat nie wolno siedzieć z przodu. Stacje benzyno-we w większości czynne są całą dobę.
Napiwki
Zwyczajowo napiwki wynoszą tu około 12-15 % ceny.
Prąd
Napięcie w sieci wynosi 220 Volt, ale należy zaopatrzyć się w tzw. adapter, gdyż inne są tu od europejskich wtyczki i gniazdka.
Sklepy i muzea
Otwarte są zazwyczaj od 9.00 do 17-18.00, od niedzieli do czwartku. Piątek jest świętem muzułmańskim, a sobota żydowskim. W większości miejsc przestrzega się zwyczaju sjesty, a więc zamyka sklepy od 13.oo, czy 14.00 do 16.00. Muzea i galerie mają swoje wewnętrzne, indywidualne godziny otwarcia.
Żydowskie święta
W okresie szabatu, tj. od piątku wieczór do soboty wieczór, komunikacja w Izraelu jest ograniczona, a niektóre ulice są zamykane. W tym czasie nie działają również instytucje, a większość sklepów i lokali gastronomicznych jest zamknięta. W święto Jom Kippur (które jest świętem ruchomym, zgodnie z kalendarzem żydowskim) w całym Izraelu ruch samochodowy i motocyklowy ustaje na wszystkich drogach, na obszarze zabudowanym oraz poza nim. Kierowcy próbujący poruszać się wówczas samochodem muszą się liczyć z mandatem lub nieprzychylną reakcją mieszkańców.