Karłów - zakątek w sercu Gór Stołowych

Karłów to mała śródgórska wioska położona w samym sercu Parku Narodowego Gór Stołowch, na wysokości 800 m n.p.m. Powstała w I połowie XVIII wieku jako osada drwali.

Dzięki niezwykłemu pięknu przyciąga kuracjuszy z pobliskich uzdrowisk: Kudowy, Dusznik i Polanicy. Największy podziw budzi skalisty szczyt Szczelińca Wielkiego (919 m n.p.m.). Zagospodarowywanie turystyczne okolicy rozpoczął Franz Pabel, sołtys, a jednocześnie właściciel zajazdu w Karłowie na przełomie XVIII i XIX wieku. To jemu zawdzięczamy wytyczenie szlaku i budowę schodów na szczyt Szczelińca. W 1813 roku Pabel otrzymał od władz nominację na przewodnika po Szczelińcu. Przez Karłów prowadzą dwa stare trakty stołowogórskie - Praski i Kręgielny. W 1870 roku zakończono budowę nowej, wygodnej i niezwykle malowniczej Drogi Stu Zakrętów, która połączyła Karłów z Radkowem i Kudową. We wsi nie ma zabytków – turyści przybywają tutaj dla niezwykych krajobrazów i skalnych labiryntów. Najpopularniejszy, a jednocześnie najbardziej dostępny, jest Szczeliniec Wielki. Spłaszczony szczyt zajmuje ławica piaskowcowa o długości 600 i szerokości 300 metrów. Ta potężna płyta, w wyniku erozji, pokryła się siatką pęknięć i
rozpadlin, tworzących naturalny labirynt. Ścianami tego labiryntu są skały o niezwykłych kształtach, często przypominające zwierzęta, postacie, budowle. Stąd też ich nazwy - „Małpolud”, „Wielbłąd”, „Murzynek”, „Świątynia Indyjska”. Przez ten osobliwy skalny park prowadzi ścieżka turystyczna, rozpoczynająca się w pobliżu schroniska, przy punkcie widokowym Wielkie Tarasy (wejście płatne). Tutaj też znajduje się tablica upamiętniająca wizytę Wolfganga Goethe w 1790 roku. Przy drodze do Kudowy wznoszą się pozostałości Fortu Karola z 1790 roku, należącego do systemu umocnień dawnej granicy prusko-austriackiej. Fort Karola leży pośród skał masywu Narożnika (851 m n.p.m.) w sąsiedztwie Lisiej Przełęczy. Najpiękniejszą grupą skalną w tym masywie są Białe Skały, rozciągnięte na długości ok. kilometra na krawędzi Narożnika. Samotne baszty skalne osiągają tu miejscami 30 metrów wysokości. Najnowszą atrakcją Karłowa jest, otwarty niedawno, Park Dinozaurów.

[Góry](https://turystyka.wp.pl/gory-6045074491708545c) Stołowe

Góry Stołowe to najbardziej atrakcyjne krajobrazowo i najpopularniejsze turystycznie wzniesienia w Sudetach. To również jedyne w Polsce góry płytowe, które charakteryzuje występowanie na różnych poziomach płaskich obszarów, oddzielonych od siebie stromymi, skalistymi krawędziami. Urwiska skalne pomiędzy piętrami Gór Stołowych osiągają do 100 metrów wysokości. Karłów to jedyne miejsce, z którego można dotrzeć do wszystkich najpiękniejszych zakątków Gór Stołowych. Przez masyw Skalnika, tylko 4 metry niższego od Szczelińca, można dojść, w półtorej godziny, do Błędnych Skał – drugiej największej skalnej atrakcji Gór Stołowych. Do charakterystycznych elementów tego labiryntu należą skały w formie grzybów o wąskich podstawach rozszerzających się ku górze. Szczeliny pomiędzy nimi są często sklepione u góry, miejscami przypominając tunele. W plenerach Błędnych Skał, w 2007 roku, kręcono sceny do filmu „Książę Kaspian”, kolejnej części „Kronik z Narnii” C.W. Lewisa. Równie interesująca jest wycieczka z Lisiej
Przełęczy do Łężyckich Skał objętych ścisłym rezerwatem. To łąka górska na wierzchowinie środkowego piętra Gór Stołowych, której krajobraz urozmaicają pojedyncze skały i kępy drzew. Pejzaż przypomina nieco afrykańskie stepy, co znalazło wyraz w zwyczajowej nazwie tego miejsca – „Sawanna Łężycka”. Kolejną atrakcją jest ścisły rezerwat „Wielkie Torfowisko Batorowskie”, leżący przy Kręgielnym Trakcie pomiędzy Karłowem i Batorowem. To prawdziwy raj dla botaników. Ciekawostką są też Skalne Grzyby, odległe od Karłowa o dwie godziny marszu. Jest to wyjątkowe zgrupowanie skał na północno-wschodnim krańcu środkowego piętra Gór Stołowych. Na obszarze kilku kilometrów kwadratowych obejrzymy tu niezwykłe zagęszczenie skał o charakterystycznych kształtach grzybów, maczug, młotów, baszt. W niektórych rejonach parku narodowego można uprawiać wspinaczkę skałkową. W Karłowie wolno wspinać się na południowo-wschodniej krawędzi Szczelińca Wielkiego oraz na skałach Narożnika. Miłośnicy tego sportu mogą także spróbować swoich
sił we wschodniej części parku na Skałach Radkowskich i Filarach Skalnych. Zimą, Karłów staje się centrum narciarstwa biegowego. Łączna długość, rozchodzących się stąd trzech pętli dla biegaczy, wynosi 50 km. Są one zimą regularnie przecierane i utrzymywane, a w samym Karłowie znajduje się wypożyczalnia nart biegowych. W odległej o 12 km Kudowie mieści się Aqua Park. Karłów, choć niewielki, oferuje turystom noclegi o różnych standardach – od schroniska młodzieżowego po trzygwiazdkowy hotel.

Okolice

Kudowa-Zdrój – największe i najpopularniejsze uzdrowisko w polskich Sudetach. Park Zdrojowy założony w XVIII wieku. Najstarszym budynkiem uzdrowiska jest „Zameczek”, dawny dom gościnny dla kuracjuszy, wybudowany w 1795 roku. Obok, Stare i Nowe Łazienki z XIX wieku oraz monumentalny dom zdrojowy „Polonia” z 1905 roku. Muzeum Żaby i Muzeum Zabawek. W Czermnej kościół św. Bartłomieja z dzwonnicą z początku XVII wieku i słynna barokowa kaplica czaszek z 1776 roku. Jej wnętrze wyłożone jest trzema tysiącami czaszek i piszczeli ludzi, którzy zmarli podczas zarazy i wojen – trzydziestoletniej (1618-1648) i siedmioletniej (1756-1763). Ruchoma szopka wykonana w latach 30. XX wieku przez Frantiszka Stepana. W Pstrążnej Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego stworzone na bazie istniejącej zabudowy wiejskiej z XIX i początku XX wieku. Duszniki-Zdrój – dawna osada handlowa i rzemieślnicza na szlaku biegnącym z Czech na Śląsk u podnóża Gór Stołowych. Od końca XVIII wieku rozwój uzdrowiska. W 1826 roku przebywał tu na
leczeniu Fryderyk Chopin. Doroczne festiwale szopenowskie. Najcenniejszym zabytkiem jest młyn papierniczy nad Bystrzycą Dusznicką z początku XVII wieku, w którym znajduje się Muzeum Papiernictwa. W centrum miasta rynek z zabudową z XIX wieku oraz kolumna maryjna z 1725 roku. W części uzdrowiskowej, Park Zdrojowy i zabytkowa XIX-wieczna zabudowa sanatoryjna, m.in. Teatr Zdrojowy, Pijalnia. Polanica-Zdrój – malownicze uzdrowisko nad Bystrzycą Dusznicką w Kotlinie Kłodzkiej, u podnóży Gór Stołowych i Bystrzyckich. Zabudowa sanatoryjna głównie z końca XIX i początku XX wieku. Do najciekawszych budynków, na terenie zabytkowego Parku Zdrojowego, należą: zakład przyrodoleczniczy „Wielka Pieniawa”, dawny dom zdrojowy oraz pijalnia wód mineralnych. Wambierzyce – sanktuarium i krajobrazowa droga krzyżowa, nazywane „śląską Jerozolimą”. Początki wsi związane są z objawieniami Matki Boskiej w XII wieku. Bazylika Nawiedzenia NMP z początku XVIII wieku. W ołtarzu głównym znajduje się figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem z
XIV wieku. We wsi i na okolicznych wzniesieniach ustawiono ok. 150 kaplic, krzyży i figur Kalwarii Wambierzyckiej. Wzniesienie Kalwaria naprzeciw bazyliki z największym zespołem kaplic i Drogą Krzyżową, stanowi doskonały punkt widokowy. Ruchoma szopka z 800 figurkami wykonana w latach 1854-1882 przez wambierzyckiego zegarmistrza Longina Wittiga. Radków – miasto u podnóża Gór Stołowych. Kościół parafialny św. Doroty z XVI wieku, przebudowany w XVIII wieku. Rynek otoczony zabytkowymi kamienicami z XVII-XIX wieku. Wielokrotnie przebudowywany ratusz z zachowanymi renesansowymi portalami. Kolumna z figurą Matki Boskiej Szkaplerznej, pochodząca z 1608 roku.

Informacja Turystyczna *
Rynek 17, Radków (074) 871 22 70 www.radkowklodzki.pl
*Kudowski Ośrodek Kultury Sportu i Promocji
ul. Zdrojowa 44, Kudowa-Zdrój (074) 866 13 87 www.kudowa.pl

Bilety wstepu: Szczeliniec Wielki i Błędne Skały: normalny – 5 zł,
ulgowy – 2,50 zł
Park Dinozaurów w Karłowie
tel.0 694 320 118 bilety: normalny – 8 zł,
ulgowy – 4 zł

Seria: Miejsca niezwykłe
Tytuł: Zakątki na urlop i weekend
Autor: Dariusz Jędrzejewski