Kiejdany. Poznaj prawdziwe serce Litwy
Kiejdany to jedno z najstarszych miasta na Litwie, z malowniczą starówką, położone nad brzegami rzeki Niewiaży. Kiejdany leżą dokładnie w samym środku Litwy – w broszurach reklamowych, ciut na wyrost, nazywane są jej sercem.
Rzeka Niewiaża rozdziela dwa główne regiony historyczne kraju: Żmudź i Auksztotę. Jest to miasto ze wspaniałym Starym Miastem i... niczym więcej. Zabytki są stłoczone blisko siebie na niewielkiej przestrzeni historycznej Starówki, zaś pozostała część miasta to nieciekawe bloki i skromne, wiejskie domki. Choć miasto jest stolicą okręgu, to widać, że lata świetności ma już za sobą. Obecnie Kiejdany to głęboko prowincjonalne miasteczko, dbające jednak o swe zabytki i dobrze się promujące. Na jego poznanie w zupełności wystarczy jeden dzień. Kolejny ¬można przeznaczyć na penetrację okolic.
Historia miasta
Legenda głosi, że nazwa miasta wzięła się od imienia bogatego kupca Kejdangena, który przybył z Kursz i nad brzegami rzeki Niewiaży założył niedużą wieś rybacką. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi od H. Vertberga, kronikarza Zakonu Kawalerów Mieczowych, który opisywał wyprawy rycerzy na tereny środkowego biegu Niewiaży. Pod koniec XV w. rozpoczął się rozwój miasteczka, a już w 1480 r. w kronice Jana Długosza Kiejdany są wzmiankowane jako „miasto”. W 1590 roku Kiejdany otrzymały prawa miejskie (lokacja na prawie magdeburskim). Kilka lat później weszły w posiadanie znanego dowódcy, hetmana Wielkiego Litewskiego Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna”, który z miasta uczynił rodzinną siedzibę i symbol potęgi rodu. Politykę ojca kontynuował jego syn, dobrze znany z Trylogii książę Janusz Radziwiłł. Dbał on o rozwój miasta, zapraszając do niego licznych rzemieślników z Zachodu, Żydów, a także Szkotów i Niemców. Był to najlepszy okres w historii miasta, gdyż Kiejdany stały się drugim po Wilnie najważniejszym miastem
Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to także najważniejszy na Litwie ośrodek kalwinizmu, którego propagowaniu Radziwiłłowie oddawali się dość żarliwie. Jednakże, choć reformacja była na ziemiach państwa polsko-litewskiego dość silnie obecna, to ograniczała się prawie wyłącznie do wyższych warstw społecznych, szczególnie do magnaterii.
Prosty lud wiary katolickiej nie porzucił i stąd sukces kontrreformacji. Druga połowa XVII w. to początek końca świetności Kiejdan. Zmierzch miasta nastąpił w wieku XVIII wskutek licznych wojen, a także upadku znaczenia rodu. Miasto, w którym przestali przebywać książęta, podupadło. Na początku XIX w. dobra kiejdańskie przeszły w ręce spowinowaconych z nimi Czapskich. Ponownie krótki okres rozwoju nastąpił dzięki Marianowi Czapskiemu, który w poł. XIX w. wzniósł w nieodległym majątku okazałą rezydencję i dbał o rozwój miasta. Niestety, za udział w powstaniu styczniowym został zesłany na Syberię i od tego czasu nikt specjalnie o miasto nie dbał. Obecne Kiejdany to 35-tysięczny ośrodek przemysłu chemicznego, stolica okręgu i drugie po Kownie największe miasto regionu.
_ Źródło: Bezdroża _
