Kontrole na lotniskach

Na początek warto rozróżnić, czym jest kontrola bezpieczeństwa, a czym graniczna. Tej pierwszej, przed wejściem do hali odlotów, poddawani są wszyscy pasażerowie oraz ich bagaże. Ma ona na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu ochrony podczas podróży samolotem. Poza nią jest jeszcze kontrola graniczna. W Unii Europejskiej nie dotyczy ona podróżnych, którzy wybierają się do krajów należących do strefy Schengen.

Najpierw bezpieczeństwo

- Transport lotniczy jest doskonale chroniony, a samoloty są najbezpieczniejszym środkiem komunikacji. O podróżnych, od momentu ich przybycia na lotnisko, dba Służba Ochrony Lotniska oraz Straż Graniczna. Poza nimi czynny udział w zabezpieczaniu pasażerów biorą: straż pożarna, służba medyczna, agent handlingowy i sam przewoźnik, każdy w swoim zakresie ustawowym - tłumaczy Magdalena Bojarska, rzecznik prasowy Lotniska w Modlinie. - Przed odlotem każdy podróżny oraz jego bagaż, zarówno podręczny, jak i duży rejestrowany, są poddawane szczegółowemu sprawdzeniu.

Bagaże rejestrowane przechodzą kilkuetapowy proces weryfikacji zawartości, w tzw. sortowni bagażu. Natomiast pasażerowie są sprawdzani bardzo szczegółowo podczas kontroli bezpieczeństwa. Zgodnie z przepisami międzynarodowymi muszą zdjąć odzież wierzchnią: kurtki, żakiety, bluzy, marynarki itd., które są poddawane weryfikacji, jako bagaż kabinowy.

- Operator kontroli bezpieczeństwa może poprosić podróżnego o pozbycie się i poddanie sprawdzeniu innych przedmiotów wedle własnego uznania. Bramki, przez które przechodzą podróżni, są czułe m. in. na elementy metalowe, dlatego takie przedmioty jak paski do spodni z klamrami, zegarki czy obuwie, również muszą zostać dokładnie sprawdzone - dodaje Magdalena Bojarska.

Na niektórych lotniskach używa się specjalnych skanerów, dzięki czemu podróżni unikają zdejmowania butów. Co więcej, oprócz bramki wykrywającej metale, rentgena prześwietlającego bagaże i psa szukającego narkotyków, na lotniskach spotkać można też tzw. skanery całego ciała, które pozwalają prześwietlić pasażera od stóp do czubka głowy. Podróżny po wejściu do specjalnej kabiny staje w lekkim rozkroku, unosząc ręce do góry, po czym jest omiatany wiązką fal radiowych o bardzo wysokiej częstotliwości. Dzięki temu urządzeniu uzyskuje się obraz tego, co dana osoba skrywa pod ubraniem. Oznacza to, że podczas kontroli bezpieczeństwa unika się dotykania pasażera przez osobę kontrolującą. Jest to też dokładniejsze i szybsze sprawdzenie niż przy użyciu tradycyjnych bramek z wykrywaczami metali. Nie wszystkim jednak podoba się, to że obraz uzyskiwany z nowoczesnego skanera na lotnisku pokazuje kontur ciała oraz szczegóły anatomiczne skanowanej osoby. W opinii wielu podróżnych urządzenia te, za cenę bezpieczeństwa,
zmuszają pasażerów do rezygnacji z prywatności.

Czasem zdarza się, że choć bramki nie wykryły zabronionych przedmiotów, to po przejściu przez nie pojawia się sygnał dźwiękowy zwiastujący, że kontrola będzie bardziej dokładna. Dlaczego?

- Operator i bramka mogą zupełnie losowo wytypować pasażera do kontroli manualnej. Jak mówią przepisy: "jeśli operator kontroli bezpieczeństwa nie może stwierdzić, czy pasażer przenosi przedmioty zabronione, pasażerowi temu odmawia się dostępu do stref zastrzeżonych lub poddaje go powtórnej kontroli bezpieczeństwa, dopóki operator nie uzna, że wymogi kontroli zostały spełnione". Wszystko to po to, aby upewnić się, na ile to możliwe, że pasażerowie nie przenoszą przedmiotów zabronionych - tłumaczy Magdalena Bojarska.

Specjalistyczny sprzęt pomaga też wykryć śladowe ilości materiałów wybuchowych czy narkotyków. Możliwe jest to nawet jeśli osoba podróżująca miała kontakt z narkotykami dwa tygodnie wcześniej i pozostawiła jakiś ślad na bagażu podręcznym. Za pomocą specjalnych testów paskowych służby poszukują też śladów materiałów wybuchowych na dłoniach, paskach i urządzeniach mobilnych.

Oko czy palec?
Część podróżujących osób czeka na lotnisku także kontrola graniczna. Odbywa się ona sprawniej jeśli osoba posiada paszport biometryczny - takim jak obecnie wydawane jest w Polsce. Tego typu dokumenty zawierają charakterystyczne tylko dla jednej osoby szczegóły np. linie papilarne, wzór siatkówki oka, układ twarzy. Nie należy się więc dziwić instalowanym na lotniskach skanerom oczu czy linii papilarnych, które jeszcze niedawno kojarzyły się wyłącznie z futurystycznymi filmami. Świat poszedł nawet dalej. Przykładem może być lotnisko w Helsinkach, gdzie w trakcie kontroli paszportowej obywatele państw UE, krajów skandynawskich, Szwajcarii, Japonii i Korei Północnej, którzy posiadają paszporty biometryczne, mogą ominąć kolejki, korzystając z zainstalowanych na lotnisku urządzeń do automatycznej kontroli granicznej.

Marta Legieć/ir