Wielki Piątek - dzień postu i powagi

_ W Wielki Piątek jest odprawiana liturgia Męki Pańskiej, podczas której adoruje się krzyż, klękając przed nim, jak przed Najświętszym Sakramentem. Nie odprawia się natomiast Mszy. _

W Rzymie papież Benedykt XVI będzie przewodniczył nabożeństwu Drogi Krzyżowej w Koloseum, po którym wygłosi słowo do wiernych i udzieli błogosławieństwa. W tym roku autorem tekstów rozważań Drogi Krzyżowej jest biskup Hongkongu, kardynał Zen Ze-kiun.

Kościół w Wielki Piątek nie celebruje smutku. Tajemnica krzyża łączy się bowiem ściśle ze Zmartwychwstaniem Chrystusa. Pierwsi chrześcijanie już w 3. wieku śpiewali hymn, w którym krzyż jest nazwany \"drzewem zbawienia\". Kościół wierzy, że ostatnim słowem Boga i historii nie jest śmierć i przemoc, lecz życie i wolność.

Na zakończenie liturgii Najświętszy Sakrament przenosi się do Grobu. Wystawiona zostaje monstrancja z Hostią, okrytą białym, przezroczystym welonem. Symbolizuje to zdjęcie z krzyża i pogrzeb Chrystusa.

W Wielki Piątek wiernych obowiązuje zachowanie ścisłego postu. Ołtarze w tym dniu są pozbawione obrusów, puste tabernakulum jest otwarte, wygasza się wieczną lampkę.

Najstarszym źródłem mówiącym o liturgicznych obchodach Wielkiego Piątku jest pochodzący z pierwszych wieków chrześcijaństwa ziennik \"Egerii\". Znajdujemy w nim informację o chrześcijanach, którzy w tym dniu gromadzili się w Kościele Krzyża na Golgocie, gdzie czytano fragmenty ewangelii odnoszące się do męki Jezusa.

Liturgia jerozolimska zainspirowała kościoły na zachodzie Europy. Od 7. wieku papież udawał się do bazyliki na Lateranie, w której czytano opis męki Chrystusa według świętego Jana. Od średniowiecza na liturgię tego dnia składała się również procesja z krzyżem, symbolizująca drogę krzyżową Jezusa.

Od 17. wieku w Wielki Piątek organizowane są widowiska pasyjne, które przedstawiają mękę Chrystusa, od pojmania w Ogrodzie Oliwnym, poprzez sąd Piłata i Drogę Krzyżową, aż do ukrzyżowania na Golgocie.

Tradycją Wielkiego Piątku jest też strojenie Grobów Pańskich. Zwyczaj budowania Grobu wywodzi się z Jerozolimy. W Polsce upowszechnił się w 13. wieku. Przy Grobie Pańskim sprawowano specjalną straż. Dawniej wartę pełnili mężczyźni, często w strojach ludowych lub przebrani za wojowników rzymskich. Obecnie w niektórych kościołach wraca się do tej tradycji.

Za pontyfikatu Jana Pawła II, teksty rozważań Drogi Krzyżowej pisali między innymi - sam papież, patriarcha ekumeniczny Konstantynopola Bartłomiej Pierwszy oraz polski poeta i prozaik Marek Skwarnicki.

(kab)