Opuszczone świątynie w Polsce
Zwiedzając różne regiony naszego kraju, w każdym można się natknąć na opuszczone miejsca - pałace, szpitale, ośrodki wypoczynkowe czy świątynie. Dzisiaj skupimy się na tych ostatnich. Oto subiektywny wybór najciekawszych opuszczonych kościołów w Polsce.
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Żeliszów na Dolnym Śląsku
Kościół w dolnośląskim Żeliszewie został zbudowany w 1797 r. na podstawie projektu Carla Langhansa (jego dziełem jest Brama Brandenburska w Berlinie). Z zewnątrz jest niepozorny, jednak jego klasycystyczne wnętrze robi piorunujące wrażenie. Jest zbudowany na planie elipsy, ozdobiony balkonami, wspartymi na stiukowych kolumnach, które mogły pomieścić aż 4 tysiące osób. W czasach świetności kościół był udekorowany niczym pałac. Jego aktualny stan jest bardzo zły i grozi zawaleniem, nadal jednak ma swój urok. Wymienia się go w dziesiątce najpiękniejszych opuszczonych miejsc na świecie, dzięki czemu przyciąga pasjonatów fotografii. Jest jednak światełko w tunelu - fundacja Twoje Dziedzictwo przejęła obiekt i organizuje zbiórkę pieniędzy na remont.
fot: Wioletta Kozłowska
udm/at
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Pisarzowice w Wielkopolsce
Pisarzowice to wioska, położona 4 km od Sycowa. Znajdujący się w niej kościół został wzniesiony w latach 1901-1902 według projektu Arnolda Hartmana. Wnętrza były wykańczane przez kolejnych 10 lat. Na jego wyposażenie składały się m. in. kazalnica wysadzana szlachetnymi kamieniami czy klęczniki i konfesjonały z drewna dębowego. Obiekt zbudowano w stylu neoromańskim z granitu oraz czerwonego piaskowca. W 1945 r. oddział milicji wysadził drzwi piwniczne w poszukiwaniu niedobitków armii hitlerowskiej. Otworzyło to drogę wszelakiego rodzaju złodziejom oraz wandalom, którzy splądrowali świątynię. Mieszkańcy okolicznych parafii przenieśli ławy oraz dzwon do Mąkoszyc, a organy do Mikorzyna, dzięki czemu można oglądać je do dzisiaj. Obecny stan budynku jest fatalny, nie posiada już dachu ani szczytu wieży. Nie jest także w żaden sposób zabezpieczony czy pilnowany, przez co jego stan pogarsza się z roku na rok.
Zdjęcia i tekst: Wioletta Kozłowska
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Rapocin na Dolnym Śląsku
Kościół został wybudowany w stylu gotyckim, na przełomie XIV i XV wieku. Od początku aż do sekularyzacji w 1810 r. należał do głogowskich klarysek. W 1945 r. świątynia spłonęła, po czym została odbudowana w latach 1967-1968 i służyła parafianom do końca lat 90. XX w. Kościół św. Wawrzyńca to jednonawowa budowla z prostokątnym prezbiterium. Od zachodniej strony przylega do niej wieża, od północy korpus zakrystii (z 1896 r.), a od południa kaplica i kruchta. W murach zachowano gotyckie okna, które częściowo zaślepione są cegłami. Pozostały również portale oraz blendy zdobiące od wnętrza ściany nawy. Do pożaru w świątyni znajdowały się także ołtarze i ambona z 1901 r., wykonane przez głogowskiego rzeźbiarza Jäkela, organy firmy Schlag i synowie oraz dzwon z 1498 r.
Popadający w ruinę kościół jest obecnie jedynym budynkiem na terenie Rapocina. W 1987 r., ze względu na duże skażenie terenu przez Hutę Głogów, mieszkańcy wioski zostali wysiedleni, a budynki rozebrane.
foto: Raven Fotoamator
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Wróblin Głogowski na Dolnym Śląsku
Wróblin Głogowski to kolejna po Rapocinie, opuszczona na skutek skażenia terenu przez hutę miedzi, wieś pod Głogowem. Znajduje się w niej kościół filialny pw. św. Heleny. Klasycystyczna, murowana z cegły kaplica została zbudowana w 1810 r. Od zachodu przylega do niej wieża. Kościół nie jest użytkowany i źle zabezpieczony. Od 18.12.1963 r. jest wpisany do rejestru zabytków.
foto: Raven Fotoamator
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Jeziory Dolne na Ziemi Lubuskiej
Jeziory Dolne to wieś położona w województwie lubuskim. W samym jej centrum wznosi się przepiękny barokowy kościół ewangelicki z pierwszej połowy XVII wieku. W 1818 r. została do niego dobudowana klasycystyczna wieża. Świątynia salowa na planie prostokąta, z nawą łącząca się z prezbiterium, murowana z kamienia i cegły. Obiekt od 20.05.1963 r. jest wpisany do rejestru zabytków, jednak nie dzieje się nic, aby uchronić to miejsce od całkowitego zniszczenia. Przy kościele znajduje się również stary, zdewastowany cmentarz ewangelicki.
foto: Raven Fotoamator
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Piątkowa na Podkarpaciu
Świątynia w Piątkowej to drewniana parafialna cerkiew greckokatolicka. Wnosząc po napisie na nadprożu głównego wejścia oraz zapisach w kronikach pochodzi z 1732 r. Jednak cechy architektoniczne budowli sugerują, że konstrukcja jest wcześniejsza. Ostatni remont cerkwi miał miejsce w latach 1958-1961, jednak od czasu wojny nie była użytkowana, a całe jej wyposażenie zrabowano. Bryła jest konstrukcji zrębowej, trójdzielna, na kamiennym podmurowaniu. Jej pokrycie składa się z trzech kopuł na ośmiobocznych bębnach symbolizujących Trójcę Świętą. We wnętrzu znajdziemy posadzkę z dzikiego kamienia oraz kamienny prestoł. Ściany powyżej opasania i wszystkie połacie dachowe są obite gontem. Obiekt leży na podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej.
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Leżachów na Podkarpaciu
W Leżachowie, wsi położonej w okolicach Sieniawy, znajduje się drewniana, dawna cerkiew greckokatolicka pw. św. Nykyty (później kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa). Świątynia została wzniesiona przez cieślę Szymona Dziobka w 1796 r. W 1884 r. przed wejściem dobudowano kruchtę. Była to cerkiew parafialna, należąca do dekanatu jarosławskiego, a po I wojnie światowej do dekanatu sieniawskiego. Od 2004 r., kiedy to we wsi wybudowano nowy kościół, ten został opuszczony i niszczeje.
Choć piękne, skazane na zniszczenie - Ułazów na Podkarpaciu
Pierwsza osada zlokalizowana na terenie obecnego Ułazowa wzmiankowana jest w 1469 r. We wsi położonej w powiecie lubaczowskim znajdziemy dawną cerkiew greckokatolicką z 1835 r., a nieopodal drewnianą dzwonnicę. Świątynia została w 1986 r. częściowo spalona, a następnie odrestaurowana i przez lata użytkowana jako kościół. Obecnie jest opuszczona i czeka ją prawdopodobnie los podobny do wcześniej wspominanych obiektów.
udm/at
