Kanał Elbląski - jedyne takie miejsce na świecie

Żuławy Wiślane to wyjątkowe miejsce na mapie Polski - żyzna ziemia, malownicze widoki z płaczącymi wierzbami w tle i unikalna architektura od lat zachwycają zarówno etnografów, jak i uzbrojonych w aparaty turystów. Wśród pól i jezior ukryty jest fenomen na skalę światową, który bez wątpienia zasługuje na mianu jednego z cudów Polski. To Kanał Elbląski, ze swoimi pochylniami i śluzami, który od ponad 150 lat wzbudza emocje wśród turystów z całego świata, zafascynowanych jego położeniem, a przede wszystkim - genialnym działaniem. Dlaczego warto wybrać się na przejażdżkę statkiem po trawie?

Prace nad Kanałem Elbląskim rozpoczęto już w I poł. XIX wieku. Celem było połączenie jeziora Drużno drogami wodnymi z Elblągiem i dalej z Zalewem Wiślanym i Bałtykiem. Problemem była różnica poziomów między mniejszymi jeziorami - wynosi ona niemal 100 metrów. Przedsięwzięcie wymagało nie lada inwencji hydrotechnicznej - systemu ponad 30 śluz. Realizacji karkołomnego projektu podjął się Jacob Steenke, na zlecenie króla Prus Fryderyka Wilhelma III Georg. Podobny projekt realizowano wówczas w USA na Kanale Morrisa i w Nowej Szkocji, jednak Steenke wprowadził istotne zmiany. Po ponad 20 latach prac, trasy wodne, śluzy i pochylnie były gotowe, a pierwszy statek przepłynął kanałem z Ostródy do Miłomłyna 31 sierpnia 1860 roku. W 1912 roku odbył się pierwszy rejs turystyczny. Całkowity koszt budowy przewyższył wydatki poniesione na konstrukcję wieży Eiffla, a realna wartość całej inwestycji wynosiła równowartość 77 ton złota.

at/udm

W wyniku II wojny światowej część kanału została zniszczona, jednak już w 1947 roku ponownie go udrożniono, a rok później wznowiono rejsy pasażerskie. W latach 70. XX wieku fragment kanału uznano za zabytek techniki, a w styczniu 2011 roku rozporządzeniem Prezydenta RP cały obiekt zyskał status Pomnika Historii. Obecnie jest on najdłuższym kanałem żeglownym w Polsce, liczącym wraz z odgałęzieniami ok. 152 km.

Pochylnia Buczyniec 1947 r., fot. CAF/PAP

Na trasie z Ostródy do Elbląga znajduje się 5 pochylni - Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, Całuny oraz *2 śluzy *- Miłomłyn i Zielona. Fenomenem i cudem inżynierii jest właśnie system pochylni, po których przetacza się statki na specjalnych wózkach - wszystko beż użycia elektroniki czy komputerów, tylko dzięki sile przepływu wody. I tak niemal nieprzerwanie i niezawodnie od ponad 150 lat.

Od 2011 roku prowadzono prace rewitalizacyjne kanału - udrożniano szlaki wodne, przebudowywano pochylnie i umacniano brzegi. Od czerwca 2015 roku będzie można znowu udać się w rejs statkiem po trawie i podziwiać na trasie niesamowite widoki. Niewiele atrakcji w Polsce robi takie wrażenie, jak wyjeżdżający z wody statek, sunący sprawnie pod górę. W Buczyńcu ma jeszcze powstać *izba historyczna *przybliżająca turystom historię i schemat działania śluz i pochylni, wzbogacona o oryginalne dokumenty Georga Jacoba Steenke.

Każdego roku w rejs statkiem po kanale udaje się ponad 50 tys. pasażerów, ale ożywiony ruch turystyczny nie wpływa negatywnie na setki gatunków tutejszej fauny i flory. Rejsy późną wiosną to wyjątkowa możliwość podziwiania gniazdujących ptaków na rozciągającym się, miejscami po horyzont, jeziorze Drużno. Warto zabrać ze sobą aparat lub lornetkę, bo jest na co popatrzeć - w tutejszych trzęsawiskach i szuwarach żyje ponad 100 gatunków ptaków, a drugie tyle przelatuje nad tymi terenami. To ponad połowa ich populacji w całej Polsce.

Turyści mają do wyboru kilka tras, które mają swój początek w Elblągu, Ostródzie lub Buczyńcu. W zależności od czasu i zainteresowań można się wybrać na kilku lub nawet kilkunastogodzinne rejsy. Wycieczka z Elbląga do pochylni Buczyniec zajmuje ok. 4,5 godziny. W trakcie rejsu poznamy nie tylko uroki malowniczego rezerwatu na jeziorze Drużno czy historię pobliskiej założonej przez Wikingów osady Truso, ale i przejedziemy się po trawie. Na wytrwalszych turystów czeka 11-godzinny rejs z Elbląga do Ostródy. Bilety na rejsy można rezerwować online na tronie www.zegluga.com.pl lub osobiście w biurach Żeglugi Ostródzko-Elbląskiej.

Ceny biletów na poszczególne rejsy (normalny/ulgowy): - Szlakiem Kanału Elbląskiego - 56 zł/46 zł
- Spacerowy po jez. Drużno - 22 zł/20 zł
- Szlak Wikingów - 57 zł/47 zł
- Szlak Jagiellonów - 59 zł/49 zł
Dzieci do lat 4 - 5 zł za każdy rejs

at/udm