Królewskie synowe. Skończyły w zamkowych lochach

Kilka tygodni później król Francji umarł na udar mózgu w swojej rezydencji w Fontainebleau. To klątwa rycerzy, szepcze między sobą służba dworska. Mają na myśli wielki skandal, który kilka miesięcy wcześniej wstrząsnął całą dynastią Kapetyngów.

Mistrz polityki ślubnej

Filip IV Piękny (1268–1314) wydaje się być jednym z najbardziej wpływowych władców w ówczesnej Europie. Rozprawia się z zakonem Templariuszy, umacnia potęgę korony francuskiej, wypowiada wojny jej potencjalnym nieprzyjaciołom, a innych eliminuje za pomocą wyrafinowanej polityki ślubnej. Dla przykładu własną córkę Izabelę (1292–1358) wydał za króla Anglii Edwarda II (1284–1327). Miał jeszcze trzech synów, którym również zamierzał znaleźć małżonki z wielkich rodów. Jego wzrok padł na Burgundię. Wszak jej władcy są z Kapetyngami spokrewnieni, a dodatkowo jest to bardzo interesujące terytorium.

Czy żyli długo i szczęśliwie?

Najstarszy syn i spadkobierca Filipa, Ludwik (1289–1316), ma zaledwie 16 lat, kiedy z polecenia ojca żeni się z Małgorzatą Burgundzką (ok.1292–1315), córką księcia Burgundii Roberta (1248–1305).

Sześć lat później para doczeka się narodzin swojej jedynej córki Joanny (1311–1349). Małżonkowie niestety w ogóle się nie dogadują. Nie bez powodu Ludwik na dworze jest nazywany Kłótliwym. Urocza i żywa Małgorzata powoli gaśnie przy mężu. Jej małżonek zamiast spędzać czas z żoną, wolał grać w grę, która jest uważana za poprzedniczkę tenisa ziemnego.

Małżeństwa dwóch młodszych braci Ludwika były bardziej udane. Żona Filipa (1293–1322), Joanna II Burgundzka (1292–1330) była dziedziczką oraz hrabiną Artois i Burgundii. W stosunkowo krótkim czasie daje mężowi piątkę dzieci. Filip szczerze kochał żonę, chętnie ją obdarowywał i pisał do niej listy miłosne. Najmłodszy syn Filipa IV Pięknego Karol IV (ok.1294–1328) ożenił się z siostrą Joanny II Burgundzkiej, Blanką (ok. 1296–1326). O ich związku nie wiadomo wiele, ale kronikarze zgadzają się w jednym: dzięki konserwatyzmowi oraz uporowi Karola ich małżeństwo było bardzo udane. Wszystko do czasu.

Teatr wart odwiedzenia

W 1313 r. nad rodziną Filipa Pięknego zbierają się ciemne chmury. W tym czasie do Francji przybywa córka Filipa, Izabela, już jako królowa Anglii, wraz ze swoim małżonkiem Edwardem II. "Pięknie, wspaniale" - zachwyca się 18-letnia Izabela, kiedy z okazji jej przyjazdu bracia, Karol i Ludwik, wystawiają teatrzyk kukiełkowy. Chociaż na chwilę odwracają jej uwagę od smutnej rzeczywistości, w której musi przymykać oczy na homoseksualizm własnego męża.

Prawda została ujawniona

W trakcie wizyty Izabeli we Francji, jeden z dworzan doniósł jej, że jej bracia są zdradzani przez żony, dlatego też rozkazała przygotować dla braci i bratowych ozdobne pugilaresy, które miały pełnić rolę corpus delicti.

Kilka miesięcy później para królewska wydała wielkie przyjęcie w Londynie. Wśród zaproszonych gości byli między innymi dwaj normandzcy rycerze, bracia Gautier (1288–1314) i Filip (1290–1314) d ́Aunay. Izabela nie wierzy własnym oczom. Raz jeszcze przygląda się rycerzom, a zwłaszcza ich mieszkom. "To nie może być prawda. Przecież to są pugilaresy, które kilka miesięcy temu podarowałam moim szwagierkom" - powtarza w duchu angielska królowa. - "Skąd oni je mają?".

Długo nie zatrzymała sekretu dla siebie. W 1314 r. udała się do ojca poinformować go o zdradzie synowych.

Niezawodni szpiedzy króla

Na wieść o zdradzie synowych Filipowi IV nawet nie drgnęła brew. Nie zwykł bowiem puszczać wodzy emocjom. Nawet na narzekania Izabeli na jej życie w Anglii pozostaje głuchy. To ani nie człowiek, ani bestia. To posąg - mówią o Filipie jego wrogowie. Król jest bowiem człowiekiem czynu. Natychmiast rozkazuje śledzić braci d ́Aunay. Mężczyźni nieświadomie doprowadzają szpiegów króla do dawnej paryskiej wieży strażniczej Nesle, znajdującej się tuż nad Sekwaną. "Wasza Wysokość, twoje synowe Małgorzata i Blanka dopuściły się cudzołóstwa" - meldują swojemu władcy. Cień podejrzeń pada również na jego trzecią synową, Joannę. Prawdopodobnie wiedziała o niewierności siostry i kuzynki. Nie chodzi już o zwykły flirt, ale o skandal na wielką skalę. Dynastia Kapetyngów jest zagrożona. Co jeśli bękart urodzony z tych związków domagałby się francuskiego tronu? "Muszę to zakończyć" - decyduje król.

Rycerzy skazano na straszliwe męki

Filip nie zamierzał niczego ukrywać. Publicznie wystąpił o oskarżenie synowych oraz rycerzy o cudzołóstwo i robił, co w jego mocy, aby wszyscy uczestnicy skandalu skończyli jak najszybciej za kratami.

Bracia d ́Aunay zostali uznani winnymi zarzuconych im czynów oraz skazani na śmierć. Zanim jednak wykonano wyrok, rycerzy w okrutny sposób torturowano. Najpierw zostali wykastrowani. Następnie odarto ich ze skóry, rozrywano na kole, a na koniec powieszeni. Inne źródła mówią o podtapianiu i ćwiartowaniu. Tak czy inaczej rycerze przeżyli okropną męczarnię.

Oznaka zhańbienia

Niewierne żony, w których żyłach płynęła błękitna krew miały więcej szczęścia niż ich kochankowie. Wszystkie trzy burgundzkie księżniczki zostały postawione przed francuskim parlamentem. Wina Małgorzaty i Blanki nie podlegała żadnej wątpliwości. Obie kobiety zostały uznane za winne i skazane na dożywotnie więzienie. Dodatkowo kobietom ścięto włosy, miał być to znak hańby, którą sprowadziły na własną rodzinę i cały ród. W przypadku Joanny sprawa była bardziej skomplikowana. Sam Filip V bronił małżonki przed parlamentem, chcąc ją uchronić przed uwięzieniem.

Problemowa więźniarka

Joanna, jako jedyna z trzech synowych Filipa, wyszła z tego skandalu z odrobiną godności. Została uwięziona w zamku Dourdan, lecz po niecałym roku, dzięki wstawiennictwu królowej Klemencji Węgierskiej została uwolniona i przywrócona do łask. Jej siostra i kuzynka nie miały tyle szczęścia. Ludwik natychmiast po rozprawie unieważnił swoje małżeństwo, a Małgorzata została uwięziona w Château-Gaillard w Normandii.

Jej sytuacja zmienia się po śmierci Filipa Pięknego, kiedy na tron francuski wstąpił jej były mąż Ludwik Kłótliwy. Niedługo po objęciu władzy przez Ludwika, Małgorzata umiera w niejasnych okolicznościach. Niektórzy historycy są zdania, że została uduszona na rozkaz byłego męża, który pragnął ponownie się ożenić i mieć męskich potomków. Ludwik X po śmierci Małgorzaty ożenił się z Klemencją Węgierską (1293–1328).

Zakonnica po przejściach

Podobny, smutny los w Château-Gaillard czekał i Blankę Burgundzką. Jej mąż starał się o rozwód już od 1314 r., lecz dopiero, gdy w 1322 r. sam wstąpił na tron, papież Jan XXII unieważnił jego małżeństwo z niewierną żoną. Po rozwodzie nie uwolnił Blanki, lecz zaproponował jej alternatywne rozwiązanie – wstąpienie do klasztoru.

W 1322 r. złożyła śluby zakonne w opactwie w Maubuisson koło Pontoise, gdzie dożyła końca swoich dni. Karol natomiast ożenił się ponownie z Marią Luksemburską (ok.1305–1324), siostrą czeskiego króla Jana Luksemburskiego (1296–1346).

Bezkompromisowe prawo

Afera z wieży Nesle z 1314 r. wstrząsnęła nie tylko zdrowiem króla Filipa IV, ale także świadomością francuskiej arystokracji. Podejrzliwie patrzyli na członków rodziny królewskiej oraz ich potomków, podejrzewając, iż pochodzą z nieprawego łoża. Dotyczyło to również córki Małgorzaty Burgundzkiej oraz Ludwika Kłótliwego, Joanny II Małej.

Chociaż Joanna posiadała prawo do tronu, uznano ją za bękarta i zgodnie z prawem salickim, które wykluczało kobiety z sukcesji, odsunięto od tronu francuskiego.

Francja miała wtedy większe problemy, takie jak wojna stuletnia. Do tronu po zmarłym władcy zgłosiło roszczenia aż trzech pretendentów: dwaj bratankowie Filipa Pięknego i jego wnuk ze strony córki Izabeli, król Anglii Edward III.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl