Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach
Prezentuje architekturę i kulturę materialną Słowińców, ludności pochodzenia kaszubskiego. Na 10 ha znajduje się 20 obiektów przedstawiających miejscową architekturę od połowy XVIII wieku.
_ (Zasięg - Słowińcy) _
Muzeum Wsi Słowińskiej Prezentuje architekturę i kulturę materialną Słowińców, ludności pochodzenia kaszubskiego. Na 10 ha znajduje się 20 obiektów przedstawiających miejscową architekturę od połowy XVIII wieku. Dopełnieniem są imprezy pokazujące: dawne zajęcia, rzemiosła, kuchnię regionalną, prace polowe. Sezon otwiera tzw. \"Czarne Wesele\", godne polecenia - \"Dni z Muzyką i Chlebem\", \"Jesień pyta, co lato zrobiło\".
Trzon dziesięciohektarowego Muzeum Wsi Słowińskiej stanowią trzy zagrody in situ. Pozostałe chałupy przeniesiono i zlokalizowano na starych siedliszczach, tworząc rekonstrukcję dawnej wsi Kluki, położonej w środku dzisiejszej wsi, po obu stronach drogi na co dzień służącej jej mieszkańcom.
Architektura budynków, piece chlebowe, piwnice i studnie, rosnące wokół drzewa, ogródki przydomowe z uprawianymi w nich warzywami i kwiatami, a także pozostawione w obejściu narzędzia rolnicze i sprzęt rybacki wiernie odtwarzają rybacką wieś słowińską i stwarzają jej klimat sprzed stu lat. Zwłaszcza, że prezentuje się tu budownictwo słowińskie od końca XVIII po lata 30-te XX wieku, uwzględniając przy tym zmiany kulturowe i gospodarcze związane z upływem czasu i postępem technicznym.
Ekspozycję kompletnych wiejskich zagród z pełnym wyposażeniem wnętrz uzupełniają w Muzeum Wsi Słowińskiej wystawy tematyczne, przedstawiające najbardziej typowe dla kultury tych ziem zajęcia ludności.
Złożoność ekspozycji skansenu pozwala na to, by stał się on miejscem, w którym można aktywnie badać i przeżywać historię regionu, prezentującym niezwykłość codziennej egzystencji Słowińców.
Dlatego też Muzeum organizuje co roku wiele imprez folklorystycznych i spotkań plenerowych, podczas których kopie się torf (Czarne Wesele), piecze chleb i wafle przy dźwiękach ludowej muzyki (Dni z muzyką i chlebem), przędzie, tka, magluje, szyje i naprawia sieci (Dni rzemiosł i technik), zbiera płody rolne, robi zaprawy, kisi kapustę (Jesień się pyta co lato zrobiło).
Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach
Oddział Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
Kluki 27, 76-214 Smołdzino, tel./fax 059 846 30 20
e-mail: mwskluki@muzeum.slupsk.pl
Muzeum w Słupsku, ul. Dominikańska 5-9, 76-200 Słupsk
tel. 059 842-40-81, fax 0 59 842-65-18
Historia wsi i muzeum
Najstarsza ludność Kluk i terenów położonych w okolicy jeziora Gardno i Łebsko była pochodzenia kaszubskiego. W średniowieczu plemiona kaszubskie dominowały w znacznej części Pomorza Zachodniego, a ich kolebką były obszary leżące między Odrą i Parsętą. Z czasem ludność ta zmniejszyła się znacznie w wyniku procesów germanizacyjnych i kolonizacyjnych, a zachodnia granica jej występowania przesuwała się na wschód. W XVIII wieku przebiegała ok. 20 km na wschód od Słupska, pozostawiając poza strefą językową kaszubską Lębork. W XIX wieku natomiast jedynie pas nadmorski po Łebę oraz rejon nad jeziorami Gardno i Łebsko pozostał obszarem gdzie mówiono po kaszubsku. A za sprawą rosyjskiego uczonego Aleksandra Hilferdinga, powszechnym od połowy XIX wieku określeniem kaszubskiej grupy ludności zamieszkującej te obszary stała się nazwa Słowińcy.
Założeniem państwa pruskiego, w skład którego w XVII wieku weszło Pomorze Zachodnie było wyeliminowanie mniejszości etnicznych i utworzenie jednego pruskiego narodu. Rozpoczęły się nasilone procesy germanizacyjne. W XIX w. doszło do likwidacji języka kaszubskiego w życiu publicznym, później też w codziennym; zaprzestano odprawiania nabożeństw w języku polskim i nauki kaszubskiego w szkołach.
Po II wojnie światowej na terenie zamieszkałym przez Słowińców było już tylko kilka osób znających miejscowy język. Najtrwalsze okazało się nazewnictwo kaszubskie: zachowały się kaszubskie nazwiska, nazwy toni jezior, działek osadniczych, a także narzędzi i sprzętu rybackiego.
Po 1945 roku władze polskie potraktowały Słowińców jak niemieckich mieszkańców tych ziem. Podlegali więc oni wysiedleniu do Niemiec. W latach 1945-1948 dokonywano masowych wysiedleń. Dopiero dzięki działaczom Polskiego Związku Zachodniego, znającym historię ludności słowińsko-kaszubskiej wstrzymano akcję przesiedleńczą w Klukach i podjęto próbę polonizacji autochtonicznych mieszkańców wsi. Jednak konflikty między napływającą ze wschodu ludnością polską a bardzo już zniemczonymi Słowińcami spowodowały, iż ci drudzy nie chcieli pozostać w Polsce. Mimo prób mających zintegrować obie grupy, coraz więcej Słowińców domagało się zezwolenia na wyjazd do Niemiec. Część wyjechała w latach 1956-1962 w ramach tzw. akcji łączenia rodzin. A w latach 70-tych z Kluk wyjechały 122 osoby, w tym 57 rodzin mieszanych. Do dziś w Klukach i okolicy mieszka kilka osób pochodzenia miejscowego.
Słowińcy, jak każda grupa etniczna, wytworzyli w swych dziejach właściwą sobie kulturę materialną. A Kluki były wsią, w której pozostało najwięcej pamiątek tej kultury, najwięcej przykładów budownictwa słowińskiego, najdłużej zachowały się, tradycje słowińskie. Dlatego też w Klukach właśnie w 1963 roku, w jednej z zagród, zbudowanej w połowie XIX wieku i zachowanej w miejscu pierwotnej lokalizacji zorganizowano stałą ekspozycję prezentującą kulturę ludności zamieszkałej niegdyś nad jeziorami Gardno i Łebsko.
Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli koszalińscy i słupscy muzealnicy oraz miejscowi regionaliści. Koncepcję i scenariusz urządzenia całej zagrody przygotowali pracownicy naukowi Muzeum Etnograficznego w Toruniu i Katedry Etnografii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika. W latach siedemdziesiątych, dzięki staraniom słupskich muzealników powstał program rozbudowy muzealnej placówki w Klukach.
Źródło: www.muzeum.slupsk.pl
Godziny otwarcia, ceny biletów
W sezonie 15.V - 15.IX
wtorek - niedziela: 9.00 - 18.00
poniedziałek: 9.00 - 15.00, udostępniona tylko jedna zagroda
Poza sezonem 16.IX-14.V
codziennie w godz. 9-15
w poniedziałek udostępniona tylko jedna zagroda Nieczynne 1.I, 1.XI, 25.XII, pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych.
W kasie można kupić foldery dotyczące skansenu, widokówki i plakaty, jak również wydawnictwa z zakresu historii i etnografii.
bilet normalny 7,50 zł
bilet ulgowy 4,50 zł
bilet zbiorowy (grupy zorganizowane, od 10 osób, którym przysługuje opłata ulgowa) 3,50 zł
oprowadzanie w języku polskim 40 zł
Podczas zwiedzania Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukachgrupy powyżej 30 osób należy podzielić na mniejsze.
Rachunki (zamiast biletów) będą wydawane wszystkim, którzy tego zażądają, niezależnie od ilości osób.
Wykonywanie zdjęć amatorskich (bez prawa publikacji) oraz filmowanie kamerą video przez amatorów (bez prawa publikacji):
- fotografowanie 10 zł
- videofilmowanie 20 zł
Gościom, którzy wcześniej zgłaszają swój przyjazd do skansenu i, oprócz zwiedzania chcą dodatkowych atrakcji możemy zaproponować:
- pokaz konia w butach - 60 PLN
- ognisko - 60 PLN
- pokaz wypieku chleba - 300 PLN
- pokaz wypieku chleba z poczęstunkiem - 700 PLN (liczymy wówczas dwa wypieki, chleb z pierwszego podany jest ze smalcem i ogórkiem)
Muzeum Wsi Słowińskiej organizuje również folklorystyczne imprezy plenerowe na zamówienie. Program takich imprez obejmuje zwiedzanie skansenu, występy kapeli ludowej, pokaz konia w butach, wypiek chleba w piecu ceglanym, pokazy niektórych rzemiosł i technik. Przy ognisku i dźwiękach muzyki ludowej proponujemy biesiadę z żurem, pieczonym baranem, chlebem słowinskim, rybą i innymi potrawami, uzgodniomymi z zamawiającym.
Ceny umowne, zależne od liczby uczestników, ilości pokazów, różnorodności dań.
Opłata ulgowa za wstęp do muzeum przysługuje za okazaniem stosownych dokumentów:
- uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych, studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich,
- emerytom, rencistom, a także inwalidom i osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami - będącymi obywatelami polskimi,
- nauczycielom szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz wychowawcom placówek opiekuńczo-wychowawczych, oświatowo-wychowawczych i resocjalizacyjnych działających w Polsce,
- osobom odznaczonym odznaką \"Za opiekę nad zabytkami\" lub odznaką honorową \"Zasłużony działacz kultury\".
Wstęp bezpłatny przysługuje za okazaniem stosownych dokumentów:
- osobom odznaczonym Orderem Orła Białego lub Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, odznaką honorową \"Zasłużony dla Kultury Polskiej\" oraz osobom, które zostały wyróżnione tytułem honorowym \"Zasłużony dla Kultury Narodowej\",
- pracownikom muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Muzeów,
- członkom Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) i Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS),
- dzieciom do lat siedmiu.
Źródło: www.muzeum.slupsk.pl