Opolska wieś kryje prawdziwe skarby

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1447r. i mówi o istnieniu w Tułowicach parafii św. Rocha. Nazwa Tułowice pochodzi od imienia Tilo, niestety nie zachowały się żadne dane na jego temat. Jednym z nielicznych śladów po dawnych panach jest zachowana przy murze kościoła parafialnego płyta nagrobna Heinricha von Dreske zmarłego w 1598r.

Dobra tułowickie mają skomplikowaną historię rodową. W były własnością górnośląskiej rodziny von Bischofsheimów, którzy posiadali jeszcze kilka sąsiednich majątków. W XVI wieku wieś przeszła w ręce Mikolaja Dobischowskiego, potem przejął je Jan Pange z Sadów koło Niemodlina. W 1604 Polixena von Puckler kupiła Tułowice za 16.250 talarów. Dalej władali tu Praschmowie, by w 1835 oddać majątek Ernestowi von Frankenberg - Ludwigsdorf. Kolejny członek rodziny Ludwigsdorfów zlecił przebudowę pałacu. Majątek tułowicki w latach 30. XX wieku został odebrany von Frakenbergowi za to, że pozostawał w opozycji do reżimu hitlerowskiego. Ostatni dziedzic Konrad von Fankenberg zmarł bezpotomnie śmiercią samobójczą podczas ucieczki do Szwajcarii.

Pałac przebudowany w 1879r. przez hrabiego Fryderyka Frankenberg - Ludwigsdorf według projektu wrocławskiego architekta Carla Ludeckego. Posiadłoś charakteryzuje się bogatym wystrojem architektonicznym, zbudowana jest na planie litery U z wieżą bramną na środku głównego skrzydła. Pałac otoczony jest zabytkowym parkiem (wpisanym do Rejestru Zabytków Dóbr Kultury), a w nim m. in. cypryśnik błotny liczący 160 lat. W pobliżu dawny młyn wodny, czworak, stajnia, bażanciarnia, cmentarz dla psów. Obecnie na terenie pałacu znajduje się internat dla Zespołu Szkół.

W XVIII wieku w Tułowicach panował ród von Praschma. Hrabia Johann Nepomuk I Praschma, żeniąc się z Marią Anną Zierotin stał się właścicielem Niemodlina oraz Tułowic. To on rozwinął tułowicki przemysł: huty żelaza, młyny, cegielnie. W roku 1813 w przyzamkowych stajniach założył pierwszą wytwórnię tułowickiego fajansu. W roku 1842 hrabia Ernst von Franckenberg- Ludwigsdorf zainicjował tu produkcję delikatnego czarnego fajansu. Słynna na całym świecie manufaktura porcelany tułowickiej to późniejsze dzieło rodu Schlegelmilchów z Turyngii, którzy kupili zakład od Franckenberga w roku 1889. Słynna na całym świecie fabryka Schlegelmilcha, produkowała do 23 stycznia 1945 roku, dziś cenione wśród kolekcjonerów. Po wojnie zakład działał jako Fabryka Porcelitu „Tułowice”.

Zamek w Prószkowie

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1250 r. W 1560 Prószków uzyskał prawa miejskie. Do 1769 r. był w posiadaniu rodziny Prószkowskich. W 1644r. Prószków został zniszczony na skutek działań wojennych (wojna trzydziestoletnia). W 1763 r. Leopold Prószkowski zbudował pierwszą w tej części Europy fabrykę fajansu. Na przełomie XIX i XX w. Prószków utracił prawa miejskie. Ponownie odzyskał je w styczniu 2002.

Znajduje się tu zamek obronny murowany, którego budowę rozpoczął w 1562 r. baron Jerzy Prószkowski, wysoki urzędnik cesarki. W myśl renesansowego założenia budowla łączy cechy reprezentacyjnej budowli z elementami obronnej warowni. W 1644r . spalony przez wojska szwedzkie, odbudowany i przekształcony w 1677 przez mediolańskiego architekta Jana Seregano, przez co obiekt zatracił pewne cechy budowli pierwotnej. W 1769r. po śmierci Leopolda Prószkowskiego, ostatniego z rodu przeszedł na własność rodziny Dietrichsteinów. Majątek należał do tej morawskiej rodziny do 1783, kiedy to odkupił go król pruski Fryderyka II. W latach 1845-1847 częściowo przekształcony w związku z adaptacją na Akademię Rolniczą, a po jej rozwiązaniu, dostosowywany do potrzeb szpitala. W chwili obecnej mieści się tu Dom Pomocy Społecznej.

Do dziś można obejrzeć, m.in. tarcze herbowe Prószkowskich (na zewnątrz budynku nad bramą wjazdową), dekoracje stiukowe z plafonami w dawnej sali rycerskiej i kaplicy, na dziedzińcu basen fontanny marmurowy prawdopodobnie z XVIII w. Na ścianach zewnętrznych (od strony parku) fragmenty scen batalistycznych i prawdopodobnie mitologicznych, wykonanych techniką sgraffitową.

Zamek można zwiedzić za zgodą starosty opolskiego po uprzednim uzgodnieniu terminu. Telefon do sekretariatu 77 4414060.

Renowację zamku w Prószkowie i pałacu w Tułowicach zakończono w 2011. Projekt był współfinansowany przez Unię Europejską ze Środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO Województwa Opolskiego na lata 2007 – 2013, pod nazwą: "Remont i prace konserwacyjne Zespołu Pałacowego, w tym wykonanie prac odtworzeniowych malarstwa ściennego w Domu Pomocy Społecznej w Prószkowie oraz remont dachu w Zespole Pałacowym w Tułowicach w Zespole Szkół w Tułowicach".

W zespole pałacowym w Prószkowie poddano restauracji: zachowane partie malowideł ściennych - sgrafitta o tematyce figuralnej, kamieniarkę okienną i kamienne elementy systemu odpływowego do fosy, dekorację sztukatorską, odlewy gipsowe, sklepienie i ściany w sali rycerskiej, kamienny portal, kaplicę, a w niej sztukaterię na sklepieniach, obrazy, rzeźby, złocenia, elewacja całego budynku i iluminacja obiektu.

W zespole pałacowym w Tułowicach w ramach projektu przeprowadzono całkowity remont więźby dachowej i wymianę połaci dachowych w budynku pałacowym, ocieplenie dachu, demontaż i wymianę okien lukarn dachowych, wymiana drzwi do wieży i odtworzenie historycznych schodów w wieży, odtworzenie instalacji odgromowej oraz izolacji przeciwilgociowej i parochronnej .