Białowieża

Białowieża to jedna z miejscowości „na końcu Polski”. Leży w sercu Puszczy Białowieskiej, przy granicy z Białorusią. Dawniej była książęcą i królewską rezydencją myśliwską.

To tutaj książęta litewscy, królowie polscy, a następnie carowie rosyjscy budowali dwory i pałacyki. Ostatnim takim obiektem był pałac carski wzniesiony w 1894 roku dla cara Aleksandra III. Dzisiaj park pałacowy idealnie nadaje się na romantyczne spacery. Niestety, sam pałac został spalony w 1944 roku. Na jego miejscu stoi okazały budynek Muzeum Przyrodniczo-Leśnego Białowieskiego Parku Narodowego. Po modernizacji to jedno z najnowocześniejszych muzeów w Polsce. Zobaczymy tu nie tylko eksponaty, ale również filmy oraz posłuchamy nagranych odgłosów zwierząt (np. salę ornitologiczną wypełnia śpiew ptaków).

Atrakcję stanowi 25-metrowa wieża widokowa, z której obejrzeć można panoramę okolic Białowieży. W muzeum jest też część hotelowo-restauracyjna, a na dziedzińcu rośnie czternaście kilkusetletnich dębów, które są pozostałością po XVIII-wiecznym parku króla polskiego Augusta III. W sąsiedztwie wznoszą się budowle dawnego kompleksu pałacowego - brama pałacowa, stajnia kozacka, budynek zarządu, Dom Marszałkowski, Dom Szoferów, Dom Łaźni.

Najstarszym obiektem jest drewniany dworek myśliwski z 1845 roku, w którym mieści się Ośrodek Edukacji Przyrodniczej. Przed wschodnią bramą, prowadzącą do parku, wznosi się cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy, wybudowana w latach 1889-1893. W południowej części parku pałacowego znajdują się dwa stawy.

Na grobli pomiędzy nimi stoi obelisk z napisami w językach polskim i niemieckim. Upamiętnia on polowanie z 1753 roku, w którym wziął udział król August III. Centrum Białowieży rozciąga się na wschód od pałacu. Główną ulicę tworzy zespół drewnianej zabudowy, z małymi domami odwróconymi szczytami do drogi. Przy drodze do Pogorzelców i Teremisek powstał skansen budownictwa regionalnego. Białowieża staje się powoli atrakcyjnym ośrodkiem turystycznym.

Białowieski Park Narodowy

Białowieski Park Narodowy to najcenniejszy obszar Puszczy Białowieskiej, leżącej na polsko-białoruskim pograniczu. Obejmuje największe naturalne lasy na terenie Polski.

Większość turystów odwiedza przede wszystkim Rezerwat Pokazowy Żubrów oraz obszar ochrony ścisłej Orłówka. W pierwszym możemy zobaczyć nie tylko żubry, ale także jelenie, łosie, łanie, dziki i wilki. Swoją zagrodę mają tu także koniki polskie oraz żubronie, zwierzęta będące krzyżówką żubra i krowy. Obszar ochrony ścisłej Orłówka zwiedza się tylko w zorganizowanych grupach z przewodnikiem. Dostępu do tego najdzikszego zakątka puszczy broni płot, granica państwowa oraz rzeki Narewka i Hwoźna. Po przejściu przez bramę zwiedzający wchodzą w świat, gdzie rządzi przyroda.

Czterokilometrowy szlak, dostępny dla wszystkich, i ponad 20-kilometrowa trasa dla profesjonalnych przyrodników oprowadzają po matecznikach Puszczy Białowieskiej. Tutaj nie sprząta się powalonych drzew, nie przerzedza lasu. Pośród spróchniałych pni, pokrytych grubym kożuchem mchów i porostów, wyrastają nowe rośliny. To również środowisko życia niespotykanych nigdzie indziej zwierząt. Z obszarem ochrony ścisłej Orłówka, poprzez doliny Narewki i Hwoźnej, sąsiaduje Obręb Ochronny Hwoźna. Można go zwiedzać bez przewodnika. W okolicy jest wiele ścieżek przyrodniczych. W pobliżu Białowieży są to między innymi: Miejsca Mocy – pogańskie miejsce kultu otoczone kamiennym kręgiem, Dęby Królewskie i Wielkich Książąt Litewskich – ścieżka oprowadzająca po fragmencie lasu porośniętym dębami w wieku 150-500 lat, z których każdy nosi imię innego władcy (wstęp płatny 2 zł). Na północ od puszczy, w rejonie wsi Siemianówka, znajduje się sztuczny zbiornik na górnej Narwi. Nazywa się Zbiornikiem Siemianowskim lub eziorem
Siemianówka. Jedną z atrakcji puszczy jest kolejka leśna zbudowana przez Niemców w czasie I wojny światowej. W latach 40. XX wieku łączna długość szyn wynosiła 360 km. Od 1991 roku kolejką jeżdżą turyści.

Okolice

Budy – wioska puszczańska z zespołem drewnianej zabudowy regionalnej. Narewka – drewniana cerkiew z XIX wieku. Hajnówka – centrum administracyjne Puszczy Białowieskiej. Współczesny sobór prawosławny św. Trójcy o niezwykle interesującej formie architektonicznej. Kościół śś. Braci Machabeuszów z połowy XIX wieku.

Punkt Informacji Turystycznej Białowieski Park Narodowy
ul. Park Pałacowy 5, Białowieża (085) 681 23 06
BPN Obręb ochrony ścisłej Orłówka
bilety: normalny 6 zł.,
ulgowy 3 zł

Rezerwat Pokazowy Żubrów
bilety: normalny 6 zł,
ulgowy 3 zł

Muzeum Przyrodniczo-Leśne BPN
Park Pałacowy 11, Białowieża (085) 682 97 02 bilety: normalny 12 zł,
ulgowy 6 zł; tylko wieża widokowa i wystawy czasowe: normalny 6 zł, ulgowy 3 zł

Białowieskie Stowarzyszenie Agroturystyczne Żubr
ul Południowa 4, Hajnówka; adres korespondencyjny: Zabłotczyzna 12,
Narewka (085) 685 80 80

Turystyczna Kolejka Wąskotorowa
Nadleśnictwo Hajnówka,
ul. Dzielnicowa 12, Hajnówka (085) 682 26 89 Kolejka leśna kursuje od lipca do końca września we wtorki, czwartki i soboty; odjazd o godz. 10. Przy grupie 40 osób jedzie dłuższą trasą do Topiła, przy mniejszej – krótszą do Postołowa;
bilety: normalny 20 zł,
ulgowy 10 zł

Seria: Miejsca niezwykłe
Tytuł: Zakątki na urlop i weekend
Autor: Dariusz Jędrzejewski