Browar. Grudziądz ma się czym chwalić

Mimo zniszczeń z czasów ostatniej wojny Grudziądz zachował wielki urok i wart jest polecenia każdemu podróżującemu po województwie kujawsko-pomorskim. Miasto leżące na prawym brzegu Wisły bywa często identyfikowane z tzw. Pomorzem Nadwiślańskim, choć właściwsze byłoby łączenie go z historyczną ziemią chełmińską – słynną w średniowieczu kością niezgody pomiędzy Krzyżakami a Polakami.

Miasto, najpierw jako gród piastowski, potem warownia krzyżacka, po 1466 roku na powrót wcielone do Korony (w dobie staropolskiej zbierał się tu Sejmik Generalny Prus Królewskich) dobrze prosperowało dzięki *Wiśle *i dogodnemu położeniu na skrzyżowaniu traktów wiodących z głębi kraju do portów bałtyckich.

Z czasów świetności zachowało się kilka ciekawych zabytków – Grudziądz *to niepośledni przystanek na tzw. europejskim szlaku gotyku ceglanego. Warto się przespacerować zwłaszcza wzdłuż murów miejskich z tzw. *Bramą Wodną aż do pozostałości zamku krzyżackiego. Najciekawsze są z pewnością wspaniale prezentujące się od strony Wisły *spichrze z XIII–XVII wieku. O tym, że późniejsza historia miasta również obfitowała w interesujące momenty, można się przekonać, zwiedzając grudziądzką cytadelę. To tu spoczywa pruski generał Wilhelm de Courbière, niezłomny obrońca miasta, sławny z riposty, jaką dał swym ziomkom – żołnierzom Napoleona, którzy na przełomie 1806 i 1807 roku pojawili się w *Prusach. Na wieść o abdykacji króla Fryderyka Wilhelma III Francuzi domagali się poddania twierdzy, na co otrzymali odpowiedź: Jest jeszcze król Grudziądza.

Grudziądz *to także ważny obiekt na piwnej mapie *Polski. Niestety, w chwili pisania tego przewodnika tutejsza produkcja piwa zamarła, miejmy jednak nadzieję, że na krótko. Na piwo do Grudziądza najlepiej przyjechać oczywiście latem, w czasie festynu Dni Grudziądza (początek czerwca). Bulwary nadwiślańskie wtedy ożywają - wszędzie widać historię i dawną świetność miasta. W roku 2008, w związku z 717. urodzinami Grudziądza, święto było szczególnie uroczyste. Na nadrzecznej łące urządzono średniowieczne turnieje rycerskie, ulicami miasta przedefilował barwny korowód najmłodszych jego mieszkańców w towarzystwie orkiestry dętej, a miejscowi strażacy rywalizowali z urzędnikami i nauczycielami w rozmaitych przemyślnych zabawach terenowych, np. w chodzeniu na „podniebnych szczudłach”.

Browary Grudziądz

Piwne tradycje miasta sięgają czasów piastowskich, kiedy na tutejszym zamku działał browar zwany później starościńskim – funkcjonował aż do potopu szwedzkiego w XVII wieku. Oczywiście miasto bez piwa obyć się nie mogło, zatem z czasem powstał tu kolejny browar – w folwarku Fijowo *nad *Trynką. Brzeczka nad Trynką bulgotała radośnie tak w dobie Rzeczypospolitej, jak w czasie pruskiego zaboru (Amtsbrauerei). W 1851 roku Fijewo wraz z browarem nabyła rodzina Chales de Beaulieu. Wkrótce nowy właściciel rozwinął swoją działalność pod szyldem Browar Kuntersztyn, a nazwa ta utrzymała się aż do II wojny światowej. Do dziś zachowało się kilka XIX-wiecznych budynków zakładu. W okresie międzywojennym Kuntersztyn zawiadywał także mniejszymi browarami w Tczewie, Świeciu, *Toruniu *i *Kobylimpolu *(zob. Poznań).

Powojenne dzieje grudziądzkiego piwa są typowe: 1945 – upaństwowienie, 1960 – włączenie w struktury Zakładów Piwowarskich w Bydgoszczy, 1992 – prywatyzacja. W roku 2001 ostatecznie zaprzestano warzenia piwa. Nie ma jednak tego złego, co by na dobre nie wyszło. W następnym roku zakład stał się własnością przedsiębiorstwa Browary Grudziądz sp. z o.o. i szybko stanął na nogi. Oprócz piwa rozlewano tu wody mineralne, przemyśliwano nawet o przejęciu Browarów Bydgoskich, poddanych likwidacji w 2006 roku przez Grupę Żywiec. Dobrym duchem miejsca okazał się Zdzisław Saari – mając wieloletnie doświadczenie w branży (były członek zarządu gdańskiego browaru Heweliusz), poświęcił się grudziądzkiemu piwowarstwu i postanowił je ożywić. Uznaniem na rynku cieszyły się wówczas takie piwa, jak „Kunter”, „Rotmistrz”, „Hubal”, „Gotyckie” i „Grudziądzkie”. Doskonałym pomysłem było zaadaptowanie zabytkowej słodowni z 1850 roku do organizacji tradycyjnych biesiad zwanych Ławami Piwnymi na klepisku nr 9.

Niespodziewany nakaz zapłaty zaległego podatku akcyzowego w 2008 roku pogorszył sytuację firmy. Na początku 2009 roku z sieci internetowej znikła strona browaru. Pojawił się pomysł na przekształcenie zakładu w galerię handlową, właściciel jednak nie chce zaniechać produkcji piwa i myśli nawet o uruchomieniu browaru restauracyjnego. A szkoda, bo ostatnie butelki grudziądzkiego piwa, na które można było jeszcze niedawno trafić, były dowodem na niepośledniość firmy.

Browary Grudziądz Sp. z o.o.

ul. Sikorskiego 35

86-300 Grudziądz

(0-56) 644 66 00

www.kunter.pl

Okolica

Dąbrówka Królewska – kościół św. Jakuba z około 1300 roku.

*Dębieniec *– pałac późnoklasycystyczny Lorenza von Rybińskiego z lat 1861–1864 w otoczeniu parku krajobrazowego; na półwyspie warto zobaczyć neogotycką kaplicę św. Wawrzyńca. Kłódka okresu walk granicznych 1939 roku.

*Marusza *– dwór Mehrleinów z 1861 roku z zabytkowym parkiem krajobrazowym; po odkryciu w latach 70. złóż wód termalnych uruchomiono tu prawdziwe uzdrowisko balneologiczne z grotą solankową oraz piramidą, w której jest tężnia służąca do inhalacji.

*Mokre *– kościół pw. Wniebowzięcia NMP z pierwszej połowy XVIII wieku.

Radzyń Chełmiński – gród znany już w czasach Bolesława Chrobrego; zachowały się ruiny gotyckiego zamku krzyżackiego oraz kościół św. Anny z połowy XIV wieku z obrazem Bartłomieja Strobla Koronacja Matki Boskiej z 1643 roku.

*Rudnik *– malowniczo położona miejscowość w otoczeniu lasów, nad Jeziorem Rudnickim; miasteczko westernowe Kansas City przyciąga tłumy, zwłaszcza najmłodszych turystów.

*Wabcz *– gotycki kościół św. Bartłomieja z XIII wieku, o oryginalnej architekturze; jeden z najstarszych kościołów na ziemi chełmińskiej; przetrwała też karczma z pierwszej połowy XIX wieku.

Wielki Wełcz – wioska na szlaku wodnym Toruń–Elbląg, jeden z głównych ośrodków menonickich; zabytkowy kościół z XVIII wieku.

Seria: Miejsca niezwykłe
Tytuł: Browary w Polsce
Autor: Aleksander Strojny