Zamość - idealne miasto-twierdza

Kanclerz Zamoyski zaprosił do Zamościa grono uczonych, w tym poetę Szymona Szymonowica, który stanął na czele Akademii Zamoyskich. Drukarnia tłoczyła dzieła wielkich myślicieli Europy. Ordynat utrzymywał kontakty z wybitnymi pisarzami i artystami, jak choćby Jan Kochanowski, najlepszy pisarz polski doby renesansu. Zamość nie tylko kształtem, ale i duchem, odpowiadał ideałom odrodzenia. Nie darmo holenderski uczony Georg of van der Does pisał o Janie Zamoyskim: "(...) nic jednakowoż nie świadczy bardziej o jego miłości ojczyzny, jak to właśnie miasto, które własnym sumptem od fundamentów wybudował (...) w ten sposób pozostawił on pamiątkę po sobie, od piramid i pomników trwalszą, nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie".