Wołoszczyzna. Prawdziwe serce Rumunii

Wołoszczyzna to region dość zróżnicowany i bardzo słabo znany zagranicznym turystom. Jej południowa część, sięgająca brzegu Dunaju, to nizinna kraina pozbawiona większych atrakcji turystycznych z wyjątkiem intrygującej Krajowej. Odmiennie prezentuje się północ regionu, rozłożona wśród malowniczych wzgórz przedgórza karpackiego. To właśnie tam położone są historyczne miasta wołoskie, cenne monastery fundowane przez kolejnych wołoskich władców. Z racji swego podłużnego kształtu i kumulacji atrakcji turystycznych na północy, Wołoszczyzna znakomicie może pełnić funkcję regionu tranzytowego na drodze do czarnomorskich plaż Dobrudży.

Historycznie region dzieli się na wschodnią Muntenię oraz zdecydowanie mniejszą, położoną na zachodzie Oltenię. Duża liczba monasterów przy jednocześnie dość skąpej sieci historycznych miast może tworzyć analogię do Mołdawii. Jednak Wołoszczyzna jest zdecydowanie bardziej orientalna, kulturowo w pełni przynależy już do Bałkanów.

BRAIŁA (BRĂILA)

Braiła, założona na miejscu dawnej osady, sięgającej 3500–2800 lat p.n.e., już od starożytności rozwijała się dzięki handlowi i żegludze. W czasach rzymskich zbudowano tu most łączący miasto z drugim brzegiem Dunaju, gdzie leżało starożytne miasto Troesmis. W 1350 r. hiszpański geograf wspomina miejscowość o nazwie Drinago czy Brillago. Wielu kupców mijało miasto, żeglując w dół Dunaju. Grecy zwali je Proilavon, Turcy – Ibraila, a Polacy – Braiła. Był to najważniejszy port na Dunaju, w którym krzyżowały się szlaki handlowe biegnące tu z Siedmiogrodu i Mołdawii.

Okupowane wielokrotnie przez Turków, miasto w 1445 r. zostało zaatakowane i zdobyte przez statki burgundzkie, wspomagane przez łodzie papieża oraz armie Jana Hunyadyego i Włada Drakula (ojca Włada Palownika). W 1462 r. Mohammed II, walcząc z Władem Palownikiem, spalił miasto, a później, w 1470 r., uczynił to także Stefan Wielki, walcząc przeciw armiom należącym do wiernego Turkom Radu Pięknego. Okupacja turecka miasta trwała od 1539 do 1829 r., z krótką przerwą za panowania Michała Walecznego (1595). Po wyzwoleniu, w latach 1831–35 niezwykle ciekawie rozplanowano nowe, okalające starówkę dzielnice: z centrum promieniście wybiegają ulice, na które nanizano place; ich przecznice zataczają koncentryczne względem starego miasta półokręgi, dzięki czemu miasto sprawia wrażenie gigantycznego amfiteatru spoglądającego na Dunaj.

Buşteni

Ta miejscowość u podnóża góry Caraiman, położona jest ok. 900 m n.p.m. To najlepszy punkt wypadowy w góry Bucegi. Na drugim szczycie Caraiman, zaraz nad kurortem, wzniesiono imponujący krzyż upamiętniający bohaterów I wojny światowej. Naprzeciwko dworca kolejowego znajduje się mała kamienna cerkiew wzniesiona przez króla Karola I i królową Elżbietę w 1889 r. Atrakcją miejscowości jest kolejka linowa wywożąca do schroniska Babele położonego na ponad 2100 m n.p.m. Kolejka jest czynna codz. między 8.00–15.45; żeby się do niej dostać, należy pójść z dworca w lewo, główną drogą, aż do drogowskazu „Hotel Silva”, który doprowadzi pod stację kolejki. W pobliżu schroniska Babele podziwiać można słynne skały: Sfinksa i Babę. Spod schroniska wyruszają szlaki prowadzące na szczyt Omu (2507 m n.p.m.).W okolicy Babele i szczytu Omu jest kilka stoków narciarskich.

CĂlimĂneŞti

To w zasadzie dość niewielkie uzdrowisko, które jednakże jest doskonałą bazą wypadową do ciekawych zabytków usytuowanych w dolinie Aluty. W uzdrowisku panuje stały klimat, bez skoków temperatury, z chłodnym latem i raczej łagodną zimą oraz umiarkowanymi opadami.

Naturalne czynniki lecznicze to łagodny klimat i źródła wody mineralnej odkryte w 1827 r., głównie wód mineralnych zawierających jony siarczanowe, chlorkowe, bromowe, sodowe, wapniowe i magnezowe o różnym natężeniu. Pobyt w uzdrowisku zalecany jest przy zaburzeniach trawienia, chorobach wątroby i woreczka żółciowego, zaburzeniach nerek i układu moczowego, zaburzeniach przemiany materii i odżywiania, chorobach układu oddechowego, stanach reumatycznych oraz schorzeniach obwodowego układu nerwowego. Do kuracjuszy, którzy się tu leczyli, należał m.in. Napoleon III, który w 1869 r. odbył kurację wodami mineralnymi w Călimăneşti. Z uzdrowiska można wyruszyć na wiele wycieczek w góry Căpăţânii (na szczyt Vârful lui Stan, żółte paski, 10–12 godz.).

CÂmpulung Muscel

Câmpulung można śmiało nazwać „miastem cerkwi”, ale prócz zabytkowych świątyń zachowała się tu również urocza zabudowa miejska z przełomu XIX i XX w.W XIII w. miasteczko rozwinęło się w siedzibę hospodara, wzmiankowaną w 1300 r. pod nazwą Longo Campo (Długopole). W 1330 r., po zwycięstwie hospodara Basaraba I pod Posadą i powstaniu niepodległej Wołoszczyzny, Câmpulung stało się jej stolicą. Gdy dwór przeniósł się do Curtea de Argeş, Câmpulung pozostało ważnym miastem handlowym na drodze łączącej Braszów z portami nad Dunajem. W 1459 r. miasto pojawia się na wydanej w Wenecji mapie świata, a pierwszy dokument napisany w języku rumuńskim i zachowanym do dziś, którym jest list kupca zwanego Neacşu (Neacşu ot Dlăgopole), powstał właśnie w Câmpulung, 29 lub 30 VI 1521 r.

List zawierał tajemnicę dużej wagi: ostrzegał burmistrza Braszowa, Johannesa Benknera, przed atakiem, jaki Turcy przygotowywali na południowym brzegu Dunaju, a skierowanym przeciw Wołoszczyźnie i Transylwanii. Hospodar Matei Basarab założył w tym mieście pierwszą drukarnię w 1635 r., a pierwszym dziełem tu wydanym był Molitvelnic (Modlitewnik, pochodzący z tego samego roku). W 1716 r. miasto zostało zajęte przez Austriaków, walczących z Turkami pod dowództwem księcia Eugeniusza Sabaudzkiego, a trzy lata później opustoszało wskutek epidemii. W czasie I wojny światowej w pobliżu toczyły się zacięte walki rumuńsko-niemieckie.

Curtea de ArgeŞ

W 1359 r. wojewoda Nicolae Alexandru wzniósł tu cerkiew metropolitarną. Wkrótce też miasto, usytuowane na skrzyżowaniu kilku szlaków handlowych łączących Siedmiogród z Wołoszczyzną, stało się wołoską stolicą. Pierwszy oficjalny dokument, wydany przez tutejszy dwór hospodarski, pochodzi z 1369 r. Sama nazwa miasta brzmi „Dwór nad Ardżeszem” (curetea znaczy ‘dwór’). W 1414 r. Mircea Stary przyjął tu Zygmunta Korybuta, posłańca króla Władysława Jagiełły. Niestety, już następca Mircei, Michał I, przeniósł oficjalną stolicę do Târgovişte (1418). Niemniej jednak jeszcze przez jakiś czas hospodar rezydował w Curtei de Argeş. W 1517 r. Neagoe Basarab przeniósł także siedzibę patriarchy do Târgovişte i tym samym ostatecznie zamknął okres stołeczności miasta.

Drobeta-Turnu Severin

Miejscowość znana jest wszystkim miłośnikom historii starożytnego Rzymu oraz zapewne większości… inżynierów. Wszystko za sprawą Rzymian, którzy po wygranej wojnie z Dakami, w miejscu ich dawnej osady, Drubety, postanowili zorganizować przeprawę przez Dunaj, zapewniającą komunikację pomiędzy Wiecznym Miastem a złotonośną Dacją. Tak powstało jedno z największych osiągnięć techniki w starożytności: most Apollodorosa z Damaszku.

Giurgiu

Miasto założono w miejscu rzymskiego obozu. Według pewnej hipotezy, Genueńczycy zbudowali na wyspie leżącej przed przystanią fortecę zwaną San Giorgio, a według legendy nazwa miasta pochodzi od pewnego transylwańskiego pasterza zwanego Jurg lub Giurgiu, który przeszedł ze swymi owcami całą drogę przez góry, aż do Dunaju. Jednak pierwsza wzmianka o mieście pochodzi dopiero z 1394 r. Forteca, leżąca na błotnistej wyspie między miastem a Dunajem, została wzniesiona przez Mirczę Starego i po raz pierwszy wspomniana jest w dokumentach w 1403 r., w akcie porozumienia zawartego pomiędzy wojewodą a Władysławem Jagiełłą. Zdobyta przez Turków w 1417 r., następnie odzyskana przez Wołochów w 1428 r., ponownie znalazła się pod wpływami Turków (1545), którzy założyli kilkanaście wiosek w okolicy. Konsekwencją traktatu pokojowego podpisanego w Adrianopolu (1829) było zburzenie fortecy. Po zbudowaniu w 1869 r. jednej z pierwszych linii kolejowych w kraju (Bukareszt – Giurgiu), miasto zaczęło się rozwijać, choć bardzo
powoli.

Monaster Hurezi

Monaster powsta w latach 1690–97, jako fundacja Constantina Brâncoveanu. Ten imponujący kompleks o wymiarach 85 na 65 m ma trzy skrzydła budynków i domykający czworobok masywny mur. Południowe skrzydło tworzą: pałac hospodara, biblioteka, cele mnichów i brama-dzwonnica.

Architektura cerkwi klasztornej wyraźnie nawiązuje do Nowej Metropolii w Curtea de Argeş, ale dekoracje reprezentują dojrzały styl brynkowiński. Całość uważana jest za szczytowe osiągnięcie sztuki epoki Brâncoveanu i jako takie wpisana została na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Bardzo cenne freski wewnętrzne wykonał Grek Constantinos wraz ze swymi uczniami. Prócz przedstawień religijnych, wyobrażają one również członków panujących na Wołoszczyźnie rodzin Brâncoveanu, Basarab i Cantacuzino. Ciekawostką jest grób Constantina Brâncoveanu, niewykorzystany, gdyż monarcha został potajemnie pochowany w Nowszej Cerkwi św. Jerzego w Bukareszcie. Święty Synod Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego 20 VII 1992 r. zadecydował o kanonizacji Constantina Brâncoveanu i jego czterech synów – Constantina, Ştefana, Radu i Mateia – jako świętych męczenników (zob. Nowsza Cerkiew św. Jerzego w Bukareszcie, s. 82), a dzień ich wspomnienia wyznaczono na 16 sierpnia rumuńskiego kalendarza prawosławnego (juliańskiego).

Krajowa (Craiova)

Krajowa to serce i dusza Oltenii. Choć na pozór nieciekawa, wnikliwemu turyście odsłonić może nieco ze swego „tureckiego” klimatu.

Pierwsze wzmianki o miasteczku targowym pochodzą z XV w. Z Krajowej wywodziła się panująca na tronie wołoskim dynastia Basarabów, która wydała tak znakomitych władców jak Neagoe Basarab, Matei Basarab, Michał Waleczny czy Constantina Brâncoveanu. Pod koniec XVI w. miasto przeżywało rozkwit jako ośrodek handlowy położony na skrzyżowaniu ważnych szlaków: z północy Europy ku Stambułowi i z wybrzeża Morza Czarnego nad Adriatyk. Kres prosperity przyniosły niespokojne stulecia: XVII, XVIII i XIX. Wówczas to miasto dostawało się na zmianę pod tureckie, to znów pod austriackie władanie. Dopiero rządy Alexandru Ioana Cuzy (1859–66) i następujących po nim królów rumuńskich przyniosły stopniową poprawę sytuacji.

PloieŞti

Legenda mówi, że w XIV w. stary, biedny transylwański chłop o imieniu Ploaie, razem z szóstką przyjaciół przeszedł przez góry i osiedlił się w samym sercu lasu Vlăsia (który kiedyś rozciągał się wzdłuż całej drogi od Dunaju do gór). Wykarczowali drzewa, by zrobić sobie miejsce, a następnie założyli tam wioskę. Ploieşti pojawia się w historycznych zapisach po raz pierwszy w 1503 r., a w 1597 r. Michał Waleczny zdecydował się założyć tu dwór i obóz wojskowy. Tym sposobem dawna niewielka wioska zamieniła się w miasto dogodnie położone przy szlaku handlowym, łączącym Wołoszczyznę z Braszowem. W 2. poł. XIX w., po odkryciu złóż ropy naftowej, miasto przeżyło okres gwałtownego rozwoju, przerwany II wojną światową, kiedy to zostało zbombardowane przez wojska alianckie. W ruinę zostało wówczas obróconych ok. 4000 domów oraz wszystkie rafinerie. W okresie komunizmu przemysł wydobycia ropy naftowej rozwinął się bardziej niż kiedykolwiek wcześniej i obecnie widać to w każdym zakątku miasta.

Predeal

Miejscowość założyli kupcy braszowscy, którzy, rezygnując z przełęczy Bran na południe, przedostawali się dogodniejszą doliną Prahovy. W Predealu zatrzymywali się na noc. Dziś jest to znany ośrodek narciarski, położony na średniej wysokości 1060 m n.p.m. (sezon narciarski trwa od grudnia do marca). Jest tu 11 stoków narciarskich.

RÂmnicu VÂlcea

Przedstawiamy tą część Rumunii, która rzadko – jeśli w ogóle – pojawia się w przewodnikach, mianowicie okolice Vâlcea, miasto to jest bardzo dobrym punktem wyjściowym wypraw na skalisty grzbiet Buila – Vânturariţa, wycieczek do licznych monasterów leżących w północnej Oltenii i innych miejscowościach. I co nie mniej ważne, jest to wymarzone miejsce dla smakoszy śliwowicy, gdyż wkraczamy w kraj śliw, gdzie nie powinniśmy już prosić o palincă, ale o ţuică… Miasto zostało założone w VI w. n.e., ale po raz pierwszy pojawia się w historycznych zapisach dopiero w 1388 r. w związku z Mirczą Starym. Jego nazwa ma ciekawą historię.

Pochodzi od rzeki Aluty, która obfituje (kiedyś znacznie bardziej) w ryby. Słowiańskie riba przemieniło się w râbnic aż w końcu stało się Râmnic. Miasto rozwijało się potem dość szybko, jako że usytuowane było przy głównym szlaku łączącym Wołoszczyznę z Siedmiogrodem. W latach 1554–57 Pătraşcu Dobry zbudował tu książęcą rezydencję i wzmocnił hospodarskie fortyfikacje, których fragmenty wciąż można zobaczyć w centrum. Jednak kilkanaście najazdów (z których najgroźniejsze miały miejsce w latach 1738 i 1788) zamieniło je w ruinę. W mieście wielokrotnie toczyły się walki między Turkami a Austriakami. Jednak w XVIII w. stało się ważnym ośrodkiem drukarskim, a w XIX w. także popularnym klimatycznym kurortem.

Sinaia

To najbardziej znany rumuński kurort, prawdopodobnie dlatego, że od lat 80. XIX w. był wakacyjną rezydencją rumuńskiej rodziny królewskiej. Stary monaster, powstałe u schyłku XIX stulecia wille, a przede wszystkim pałace królewskie nadają temu malowniczemu miejscu elegancję i nieodparty czar.

TÂrgoviŞte

Miasto było przez długi czas siedzibą dworu hospodarskiego, gdzie rezydowali tacy władcy jak np. Wład Palownik. Dziś zachowuje atmosferę normalności, która w połączeniu z jego zabytkami może oczarować znacznie bardziej niż niejedno inne „zadeptywane” przez turystów miasto Rumunii. Târgovişte, nazywane „Wołoską Florencją”, może się poszczycić dużą starówką pełną przepięknych domów w stylu neobrynkowińskim (z budownictwa epoki Brâncoveanu w dużej mierze został wywiedziony rumuński styl narodowy) lub w stylu nawiązującym do architektury wołoskiej, a także sporą liczbą cerkwi. Miejscem, które wzbudza największe zainteresowanie, jest dwór hospodarski z symboliczną Wieżą Zachodzącego Słońca.Historia Miasto po raz pierwszy wymienia w 1396 r. podróżnik Johannes Schiltberger, a w 1403 r.było wzmiankowane przez wojewodę Mirczę Starego, jako ufortyfikowane miasto targowe.

To właśnie za sprawą Mirczy Starego uczyniono z Târgovişte wołoską stolicę, którą pozostawało aż do poł. XVII w. Niedługo później zostało rezydencją wołoskiego metropolity (1517) i tym samym stało się centrum religijnym kraju. W latach 1583–85 hospodar Piotr Kolczyk wybudował tu piękną cerkiew. Przez krótki czas okupowane przez turecką armię Sinan Paszy w 1595 r., jeszcze w tym samym roku zostało wyzwolone przez zjednoczoną armię wojsk z Siedmiogrodu, Mołdawii i Wołoszczyzny pod wodzą Michała Walecznego. Trzy lata później monaster Dealu w pobliżu Târgovişte był miejscem, w którym Michał Waleczny podpisał pakt z Rudolfem II. Michał uznawał w nim autorytet cesarza, w zamian za pomoc w walce z Turkami. Za panowania Mihnei III (XVII w.) stolicę przeniesiono do Bukaresztu i od tamtej pory miasto powoli popadało w zapomnienie.

Odżyło dopiero dzięki hospodarowi Constantinowi Brâncoveanu, który odnowił dwór. W 1820 r. książę Alexandru Şuţu nadał ziemie należące do miasta swej córce, co wywołało wielki sprzeciw mieszkańców. W 1821 r., po wybuchu antytureckiego powstania w Mołdawii, walkę przeciwko Turcji w Księstwie Wołoskim podjął Tudor Vladimirescu. Oba powstania zostały przez Turcję krwawo stłumione, a sam Vladimirescu został stracony właśnie w Târgovişte. Nowoczesne miasto odzyskało dawne znaczenie wraz z odkryciem w tej okolicy złóż ropy naftowej i ponownie rozkwitło gospodarczo na początku XX w.

TÂrgu Jiu

Atrakcją ściągającą do tego małego miasteczka turystów z całego świata jest kompleks monumentalnych rzeźb plenerowych Constantina Brâncuşiego. Nazwa miasta pochodzi od targów (târg), które do dziś odbywają się nad brzegiem rzeki Jiu w każdy czwartek.

_ Źródło: Bezdroża _