Twierdza Toruń

Twierdza Toruń to ceniony zabytek militarny o czołowym znaczeniu jako fortyfikacji, reprezentujący najwyższą klasę światową. Ten unikalny system fortyfikacji to zabytek techniki wojennej, wpisany do rejestru zabytków w 1971 roku. Poszczególne obiekty łączy pieszy Szlak Forteczny (czarny) o długości 44 kilometrów. Twierdza Toruń otaczała miasto czterokilometrowym pierścieniem, a każdy z fortów dysponował kilkupiętrowymi podziemiami, własną fosą, wałami, budynkami dla żołnierzy, maskującymi pasami zieleni, ujęciami wody pitnej.

Twierdza Toruń - historia

Twierdzę Toruń wzniesiono w drugiej połowie XIX wieku. Jej obwód to około 22 kilometry, a większość z przeszło dwustu dzieł pasa fortyfikacji przetrwała do dziś praktycznie bez żadnych zmian. Poszczególne obiekty są obecnie niezagospodarowane (te niestety niszczeją i ulegają dewastacji), w rękach wojska lub figurują jako własność różnych firm. Toruń usytuowany był na prusko-rosyjskiej granicy, stąd decyzja o rozpoczęciu budowy Twierdzy Toruń. Dodatkowo wprowadzono gwintowane lufy dział oraz bezdymny proch, poprawiające wydajność artylerii, więc dwustuletni wał nie mógł już chronić miasta.

Realizacja projektu rozpoczęła się w 1872 roku, a obejmował on czytelny układ łącznie 13 fortów, 32 schronów piechoty, 52 schronów międzypola i 6 baterii artyleryjskich, rozmieszczonych dookoła Torunia. Ogromnymi nakładami finansowymi wzniesiono najpierw Forty II, XI, IV, V, VII, XV, XIII, IX. Twierdzę Toruń reorganizowano i dodawano kolejne obiekty, kończąc na najnowocześniejszym Forcie I, schronach i ich połączeniach. W 1914 roku zakończono modernizację bateriami skrzydłowymi, pancernymi, a także licznymi punktami obserwacyjnymi. Poszczególne wyjścia zabezpieczano, stosując ciekawą zabudowę labiryntową, co stanowiło swoistą ochronę wnętrza przed skutkami wybuchów.

Twierdza Toruń - obiekty

Co znajduje się w Twierdzy Toruń, wybudowanej przez Prusaków do obrony granic wschodnich za pieniądze z kontrybucji po wojnie z Francją? Obecnie główny obiekt twierdzy fortecznej to Fort IV (Żółkiewskiego), w którym usytuowano przypominający pruską twierdzę hotel oraz schronisko na 100 miejsc. Powstał pod koniec XIX wieku, jest przykładem bardzo dobrze zachowanego fortu pierścienia zewnętrznego i najstarszym obiektem pancernym II Rzeszy. Zwiedzanie Fortu IV odbywa się z umundurowanym pruskim żołnierzem, a największe atrakcje to koszary, część bojowa ze stanowiskami ochrony dna fosy i obracaną kopułą, podziemne tunele, a także „szczęśliwa latryna”.

Ponadto na terenie Twierdzy Toruń znajdziemy m.in. najmłodszy Fort I Jana III Sobieskiego, modelowy obiekt dla wznoszonych na niemieckiej granicy fortów grupowych, nazywany kamieniem milowym światowej fortyfikacji. Umieszczono tutaj w wieżach bardzo ciężką baterię pancerną, która miała za zadanie ochraniać ujście rzeki Drwęcy. W 1956 roku Fort I zaadaptowano na winiarnię, a pobliska ulica nosi nazwę Winnica.