Wakacje w Borach Tucholskich

Na grzyby, jagody, a może po prostu na spacer? Bory Tucholskie, które liczą ponad 100 km z południa na północ i drugie tyle z zachodu na wschód, każdemu dają możliwość spędzenia czasu w ulubiony sposób. Mieszkańcy tego uroczego skrawka ziemi to często właściciele gospodarstw agroturystycznych, coraz chętniej wybieranych przez turystów, wyrywających się z miejskiego gwaru. Dzięki takiej lokalizacji można choć na chwilę zamieszkać nad krystalicznie czystymi rzekami i jeziorami, których jest tu mnóstwo.
Marta Legieć

Jak to się stało, że Bory Tucholskie zachowały swój charakter i uniknęły losu innych pradawnych lasów, które wycinano pod uprawę rolną? Odpowiedź jest prosta - rozległe bory sosnowe rosną na jałowych, piaszczystych glebach, mało przydatnych w rolnictwie. Przetrwały i od wieków są domem dla dzikich zwierząt. W zaroślach chowają się żurawie i zimorodki, jelenie czy kuny. Jest też prawie 150 gatunków ptaków, a wśród nich rzadki bielik. Będąc tu, można się też natknąć na owadożerne rosiczki, wydry i bobry. Przyrodniczą perełką jest tu rezerwat Cisy Staropolskie, leżący nieopodal wsi Wierzchlas. To najstarszy na ziemiach polskich rezerwat przyrody, założony już w 1827 roku, w którym rośnie ponad 4000 okazów, najstarszych cisów Europy.

Każdy mieszczuch powinien porzucić tu samochód, by odkrywać urocze zakamarki pieszo, rowerem lub kajakiem. Można się tu poczuć jak w dziewiczej puszczy, której uroda zasługuje na uwiecznienie. Wielu miłośników jazdy na rowerze czy nordic walking jednym tchem wymienia Bory Tucholskie jako najlepsze z miejsc do aktywnego wypoczynku. Nie ma się co dziwić, dostępna jest tu sieć ponad 600 km szlaków pieszych i rowerowych. Kępy morenowe, wydmy, rynny polodowcowe oraz wytopiska ukształtowane w epoce lodowcowej stworzyły wyjątkowy krajobraz. Dla rowerzystów wytyczono dwa główne szlaki: niebieski o długości 165 km, wiodący z Bydgoszczy do Chojnic oraz czarny, 115-kilometrowy, zaczynający się w Tucholi, a kończący w Bachorzu. Piechurzy natomiast znajdą dla siebie cztery trasy o różnym stopniu trudności o łącznej długości 45 km. Przebiegają przez teren Parku Narodowego Bory Tucholskie i zostały dobrze oznaczone. Na północno-wschodnim brzegu Jeziora Charzykowskiego utworzono dla turystów punkt widokowy, z
którego roztacza się przepiękny widok na wody oraz Wyspę Bachorską, zwaną Wyspą Miłości dla Zaawansowanych.

Przez Bory Tucholskie do Wisły płyną dwie rzeki - Brda i Wda. Pierwsza ma ponad 200 km długości i bardzo urozmaicony bieg, co doceniają miłośnicy spędzania czasu na wodzie. Na Brdzie organizowane są jedne z najciekawszych spływów kajakowych w Polsce. Górny odcinek pełen jest mielizn, a w środkowym biegu łatwo o wywrotkę. Choć miejscami ma duży spadek i warki nurt, jest to rzeka dla każdego. Ekstremalnych przeżyć dostarczają też mniejsze rzeki polecane doświadczonym amatorom spływów.

Warto odwiedzić Fojutowo z największym w Polsce akweduktem wodnym - skrzyżowaniem Wielkiego Kanału Brdy z Czerską Strugą. Ci, którzy wolą jeziora, szczególnie malowniczy kompleks znajdą na łączących się ze sobą jeziorach nazwanych Strugą Siedmiu Jezior. Istniejący na nich szlak prowadzi przez obszar Pojezierza Pomorskiego. Jeziora: Ostrowite, Zielone, Jeleń, Bełczak, Główka, Płęsno, Skrzynka i Mielnica charakteryzuje najwyższa klasa czystości. Szlak rozpoczyna się w Charzykowach - kolebce polskiego żeglarstwa śródlądowego, znanej od 1919 r.

Przyroda jest oczywiście główną atrakcją Borów Tucholskich, jednak warte uwagi są tu też dzieła stworzone ręką ludzką. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują fascynujące kamienne kręgi w Odrach nad Wdą. To pradawne cmentarzysko Gotów z okresu od 70-220 r. n.e. jest niepowtarzalnym tego typu obiektem w skali europejskiej. Wśród rzadkiego, sosnowego lasu znajduje się 10 kompletnych kręgów kamiennych i dwa fragmenty. Najmniejszy krąg ma średnicę 15 metrów, a największy 33 metrów.

Jest tu też sieć ciekawych wiosek tematycznych. Piła k. Gostycyna kusi górniczą wioską, w której do 1939 roku działała jedyna w Polsce północnej podziemna kopalnia węgla brunatnego. Bardziej niezwykłe jest zapewne Muzeum Indian Ameryki Północnej w Wymysłowie k. Tucholi, pełne oryginalnych eksponatów. Miejsce to założył Indianin urodzony i wychowany w pierwotnych puszczach Kanady, były żołnierz Armii Krajowej, pisarz, gawędziarz, artysta i znany popularyzator kultury Indian Ameryki Północnej.
W Polednie można stanąć oko w oko z dziką przyrodą pięciu kontynentów. Znajdziemy tu wystawę edukacyjno - przyrodniczą, mieszczącą ponad 130 gatunków zwierząt w scenerii zbliżonej do warunków naturalnych. Jest też Żalno, które urzeka kolorami i zapachami Kwiatowej Wioski. Można tu nauczyć się robić kwiaty z różnych materiałów i przygotować dla siebie kwiatowe olejki do kąpieli.
Marta Legieć