Gdynia - miasto, które miało być wizytówką Polski

Gdynia, która powstała 90 lat temu, jest dowodem na to, że państwo, które dopiero co odzyskało niepodległość, jest w stanie w szybkim tempie zbudować miasto z nowoczesnym portem. Była dawniej dla Polaków prawdziwym oknem na świat - odpływały stąd transatlantyki, dzięki którym możliwa była podróż za ocean. Miała być miastem przyszłości, prawdziwą wizytówką Polski. Niestety, wojna sprawiła, że planu nie udało się zrealizować. Gdynia współcześnie dalej stawia na rozwój, a nowe inwestycje mają zmienić centrum nie do poznania.

Ponad 90 lat temu, 10 lutego 1926 r., Gdynia otrzymała prawa miejskie. Jeszcze na początku lat 20. XX w. wzdłuż ulicy 10 lutego czy Świętojańskiej, zamiast kamienic, sklepów, restauracji czy banków, spotkalibyśmy wiejskie chaty. W owym czasie była to miejscowość zamieszkana przez liczącą kilkaset osób ludność kaszubską. Jednak w szybkim tempie, głównie dzięki budowanemu portowi, zaczęła być zasiedlana coraz liczniej. W poszukiwaniu pracy do Gdyni ściągano zarówno prostych robotników, jak i inżynierów. Nie tylko z okolic, ale też z różnych zakątków kraju. Przyjeżdżali tu też specjaliści z zagranicy, jak choćby kilkudziesięciu inżynierów z Danii, których zatrudniono przy budowie portu. Duża liczba przyjezdnych sprawiła, że Gdynia nazywana jest niekiedy miastem stworzonym przez imigrantów. Zobacz, którym budynkom-ikonom w mieście przywrócono dawny blask i jakie zmiany nastąpią tu w niedalekiej przyszłości.

_ Ul. 10 lutego, Gdynia (fot. NAC) _

Lata 30. XX w. to także moment, gdy w Gdyni powstaje najwięcej budynków w stylu modernistycznym. Te obiekty wiele lat później stały się wizytówką miasta. Gdy okazało się, że nad Bałtykiem powstaje nowe miasto i są tam inwestorzy z gotówką, wielu polskich architektów postanowiło skorzystać z okazji i zaproponować tu swoje usługi. Przykładem najaktywniejszego architekta modernisty jest Włodzimierz Prochaska, który jest autorem ponad 100 projektów zrealizowanych w Gdyni. Miasto miało dużo szczęścia, ponieważ wiele obiektów ocalało podczas wojny - w śródmieściu zniszczonych zostało tylko około 16 proc. zabudowy. Także po wojnie kontynuowano w centrum tworzenie budynków w podobnym stylu. O historii budownictwa i architekturze można dowiedzieć się podczas organizowanych sezonowo spacerów z przewodnikiem, które prowadzą "szlakiem gdyńskiego modernizmu".
Dowiedz się więcej na ten temat >>>

_ Uczestnicy gdyńskiego szklaku modernizmu (fot. Przemysław Kozłowski) _

Wojna sprawiła, że nie udało się w Gdyni przeprowadzić ogromnej inwestycji - budowy dzielnicy reprezentacyjnej. Miała powstać w samym centrum, tuż nad morzem. Myślano o stworzeniu gigantycznej bazyliki morskiej, ratusza oraz wielkiego placu ze schodami, które schodziłyby w kierunku zatoki. Miasto od lat marzy, aby powrócić do dawnych, niezrealizowanych pomysłów i dziś prezentuje śmiałe plany nowej dzielnicy o nazwie Śródmieście Morskie. Ma powstać na terenie gdyńskiego Międzytorza, które obejmuje tereny stoczni Nauta i Dalmoru. Ma też być zbudowana nowa marina.

_ Wizja zagospodarowania nowej dzielnicy Gdyni (fot. Semeko - materiały prasowe) _

Inwestycja jest wyceniona na ok. 700 mln euro, a rozmowy z deweloperami zaczynają być coraz konkretniejsze. Przeważać będzie zabudowa mieszkaniowa, ale nowa dzielnica będzie pełnić też funkcję usługową, hotelową i biurową. Projekt rozłożony jest na wiele lat i według wstępnych deklaracji ma zostać ukończony do roku 2030. Łączna powierzchnia komercyjna i mieszkaniowa może wynieść nawet 345 tys. m kw. Pierwszymi budynkami nowej dzielnicy są wieżowce *Sea Towers, nowy biurowiec PKO BP i hotel Courtyard by Marriott. *W pierwszej połowie 2016 r. zaczęto też wyburzać budynki na terenach stoczniowych.

_ Wizja zagospodarowania nowej dzielnicy Gdyni (fot. Semeko - materiały prasowe) _

Muzeum Emigracji w Gdyni, pierwsza tego typu placówka w Polsce, zostało otwarte w maju 2015 roku. Siedzibą jest pochodzący z 1933 r., odrestaurowany w dworzec morski *na Nabrzeżu Francuskim, przy ul. Polskiej 1. Stąd tysiące Polaków przez lata opuszczały kraj na transatlantykach. Placówka przybliża historię emigracji z ziem polskich od XIX wieku. Tłumaczy, dlaczego poza ojczyzną żyje *20 milionów naszych rodaków, a polska diaspora jest szóstą pod względem wielkości na świecie. Możemy poznać historię polskich społeczności w Stanach Zjednoczonych i Brazylii na początku XX w., jak wyglądały wyjazdy zarobkowe w II Rzeczypospolitej, jakie dramatyczne losy spotkały Polaków podczas i po II wojnie światowej czy jak wygląda emigracja najnowsza. W muzeum znajdziemy wiele oryginalnych eksponatów: pamiętników, zdjęć, listów, nawet mebli. Tuż obok obiektu, w porcie, skąd dawniej wypływał m.in. słynny "Batory", cumują dziś, oprócz statków handlowych, wielkie wycieczkowce.

_ Dworzec Morski w Gdyni (fot. zbiory Muzeum Emigracji w Gdyni) _

To jeden z najbardziej śmiałych projektów zrealizowanych w Gdyni w ostatnich latach. Budynek znajduje się w centrum miasta, obok Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej oraz kilkaset metrów od śródmiejskiej plaży. Trzykondygnacyjny gmach o prostej, modernistycznej formie ze szklaną fasadą został zaprojektowany w gdyńskim biurze architektonicznym Arch-Deco. Placówka została otwarta we wrześniu 2015 r., a budowa trwała zaledwie półtora roku. Wewnątrz mieszczą się trzy kina studyjne, w których wyświetlane są przede wszystkim filmy ambitne i artystyczne. Są też: galeria, księgarnia filmowa, czytelnia scenariuszy filmowych, restauracja i kawiarnia. Pod ziemią znajduje się parking podziemny na 220 samochodów. W lipcu 2015 r. w ramach tej inwestycji oddano też do użytku kolejkę torową na Kamienną Górę. Głównym użytkownikiem GCF jest Gdyńska Szkoła Filmowa. Kształci adeptów reżyserii filmowej na dwuletnich studiach. Kadrę akademicką stanowią m.in. znani polscy reżyserzy, aktorzy i scenarzyści.

_ Skwer Kościuszki, Gdynia (fot. Kapa1966 / Shutterstock.com) _

W 2013 r., po trzech latach remontów, nastąpiło otwarcie nowego-starego największego teatru muzycznego w Polsce, mieszczącego się na placu Grunwaldzkim 1. Była to jedna z najważniejszych inwestycji portowego miasta ostatniej dekady. Wewnątrz znajdują się trzy sale, które pomieszczą łącznie 1500 widzów. Jest to drugi w Polsce, po Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie, tego typu obiekt pod względem liczby miejsc na widowni. Obecnie goście mogą uczestniczyć w spektaklach, opatrzonych najnowocześniejszym nagłośnieniem i oświetleniem. W Teatrze Muzycznym corocznie obywają się: Ladies' Jazz Festival, Festiwal Szekspirowski, Festiwal Teatrów Muzycznych oraz, najważniejsza z imprez, *Festiwal Polskich Filmów Fabularnych. *Tegoroczna 41. edycja odbywa się w dniach 19-24 września.

_ Teatr Muzyczny w Gdyni (fot. gdyniakulturalna.pl) _

Hale Targowe w Gdyni zostały wzniesione w latach 1935-1938 według projektu Jerzego Müllera oraz Stefana Reychmana. Zrealizowany przez gdyńskich architektów obiekt już w momencie budowy uznano za dzieło wybitne, szeroko rozpisując się o zaawansowanej technologicznie konstrukcji oraz dużej funkcjonalności. W latach 30 XX w. powtarzano, że to projekt odważny i ponadczasowy, który *śmiało może konkurować z najlepszymi podobnymi rozwiązaniami w Europie i na świecie. *Hale targowe przetrwały próbę czasu, a szeroko zakrojone prace modernizacyjne, zarówno przeprowadzono w latach 80., jak i obecne (które trwają od 2012 r.), mają przywrócić im dawną świetność. Przewidywalny czas ukończenie prac przewiduje się na pierwszą połowę 2017 r.

_ Hale Targowe w Gdyni w latach 30. XX w. (fot. haletargowegdynia.pl) _