Barbakany w Polsce. Gdzie znajdziemy wyjątkowe budowle obronne?
Barbakan to inaczej murowana budowla obronna, która utrudniała wrogom dostanie się do miasta i umożliwiała ostrzał boczny. Ze względu na kształt barbakan bywa też nazywany rondlem. Do naszych czasów przetrwało niewiele tego typu elementów fortyfikacji miejskich. Oto jedne z najbardziej znanych w Polsce.
Barbakany zaczęto stawiać w średniowieczu. Najstarszy z zachowanych do dziś w Europie znajduje się we francuskim mieście Carcassonne i pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku. Pierwszy barbakan w Polsce stanął z kolei w 1429 roku w Toruniu i został wysadzony przez Szwedów w 1703 roku. Inne znajdowały się między innymi we Włocławku, Wrocławiu, Opolu, Fromborku, Szczecinie i Stargardzie. A gdzie możemy zobaczyć obecnie przykładowe barbakany w naszym kraju?
Barbakan w Krakowie
Najpopularniejszy z polskich barbakanów mieści się przy ul. Basztowej w Krakowie. Poprzedza Bramę Floriańską (dawniej był z nią połączony tak zwaną szyją) i stanowi oddział Muzeum Historii Miasta Krakowa. Powstał pod koniec XV wieku. Co ciekawe, kamień węgielny pod jego budowę położył osobiście ówczesny król Polski Jan I Olbracht. Barbakan miał pomóc w odparciu wrogów, np. Wołochów, Tatarów czy Turków.
Adobe Stock Potężny bastion z charakterystycznymi wieżyczkami – umiejscowiony na planie koła – leżał przy tak zwanej Drodze Królewskiej. Prowadziła ona od Kolegiaty św. Floriana, przez Barbakan, Bramę Floriańską, ulicę Floriańską, Rynek Główny, ulice: Grodzką, Senacką, Kanoniczną, aż na sam Wawel. To właśnie przez barbakan wjeżdżali polscy bohaterowie i królowie. Nie bez powodu nazywano go więc Bramą Chwały.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Sztuka podróżowania - DS4
Dziś krakowski barbakan pełni funkcje muzealne. Odbywają się tam m.in. historyczne wystawy, pokazy walk rycerskich czy tańców dworskich, a także letnie projekcje filmowe.
Miłośnicy historii mogą przejść się trasą obronności obejmującą trzy oddziały muzeum: Mury Obronne, Barbakan i Celestat. Bilet normalny kosztuje 16 zł, a ulgowy 12 zł. Dzieci do siódmego roku życia wchodzą bezpłatnie. Przed wizytą warto sprawdzić godziny otwarcia obiektu na oficjalnej stronie internetowej muzeum, ponieważ mogą się zmieniać w zależności od sezonu.
Po zwiedzaniu warto zaś odpocząć w parku Planty, który powstał na miejscu dawnych fortyfikacji i otacza Stare Miasto w Krakowie.
Adobe Stock Barbakan w Warszawie
Kolejny znany barbakan stoi przy ulicy Nowomiejskiej w Warszawie. Budowlę wzniesiono w XVI wieku, ale obecną formę zawdzięcza rekonstrukcji powojennej w latach 50. XX wieku, w której wykorzystano również oryginalne elementy murów.
Co ciekawe, podobno już w momencie pierwszej budowy, barbakan uważano za przestarzały i niedostosowany do odpierania ataków coraz bardziej rozwiniętej artylerii. Obiekt brał udział w obronie miasta podczas potopu szwedzkiego, kiedy to wojska króla Jana II Kazimierza Wazy odbijały go 30 czerwca 1656 roku z rąk Szwedów.
Adobe Stock Współcześnie we wnętrzu warszawskiego barbakanu przygotowano wystawę Muzeum Warszawy, którą można zwiedzać w sezonie letnim od wtorku do niedzieli od godz. 11 do godz. 18. Bilet normalny kosztuje 12 zł, a ulgowy 8 zł. Przy okazji można też zajść na pobliskie stragany z rękodziełem, obrazami i lokalnymi pamiątkami.
Ruiny barbakanu w Bieczu
Pozostałości po dawnym barbakanie znajdziemy też w małopolskim Bieczu. Zachowały się jedynie fundamenty i przyziemie, stąd jest to bardziej mała ciekawostka historyczna niż typowa atrakcja turystyczna.
Budowla z XVI wieku była wielokrotnie niszczona. Przez około 300 lat jej fundamenty leżały pod ziemią i nikogo specjalnie nie interesowały. Odkryto je dopiero w 1964 roku podczas remontu pobliskiego skrzyżowania ulic. Dzięki badaniom archeologicznym udało się znaleźć kilka kamiennych kul armatnich, które można oglądać w miejscowym muzeum. Będąc w Bieczu, warto obejrzeć też kompleks murów obronnych z basztami i poszukać śladów po niezachowanym zamku.