Mauzoleum Augusta. Campo Marzio. Co warto zobaczyć w Rzymie

PIAZZA DEL POPOLO

Na ten właśnie plac natrafia się, wjechawszy do Rzymu od północy ulicą Via Flaminia, zakończoną bramą Porta del Popolo w Murach Aureliana. Nazwa placu, \"del Popolo\", nie pochodzi od ludu, ale od łacińskiego homonimu słowa lud, oznaczającego topolę - rosło w tym miejscu okazałe drzewo tego gatunku. Monumentalną renesansową bramę z herbami Medyceuszy zaprojektował w 1560 r. Vignola. Z okazji przybycia królowej Szwecji Krystyny w 1655 r., Bernini dobudował do niej woluty (ślimacznice) i dodał herb papieża Aleksandra VII.

Od XVI w. plac był swego rodzaju wrotami do Rzymu, przez które wchodzili do miasta pielgrzymi. Stąd w stronę centrum biegną trzy ważne drogi: pośrodku Via del Corso, z lewej odbijająca ku placowi Hiszpańskiemu Via del Babuino, a z prawej Via di Ripetta, prowadząca w kierunku Panteonu i centrum miasta papieży. Początek ulicy Via del Corso flankują dwa identycznie wyglądające kościoły. Zostały one zaprojektowane przez Rainaldiego, a wzniesione przez Berniniego i Fontanę w drugiej połowie XVII w. Wystarczy spojrzeć dokładniej, by stwierdzić, że choć fasady świątyń są podobne, inaczej wyglądają ich kopuły. Kościół Santa Maria dei Miracoli, stojący po prawej stronie, wieńczy kopuła o podstawie ośmiokąta, a kościół Santa Maria di Montesanto - o podstawie dwunastokąta. Można pobawić się w wyszukiwanie innych drobnych różnic.

Pośrodku placu stoi obelisk, który sprowadzono z Egiptu za panowania cesarza Augusta, aby ozdobić Circus Maximus. Na Piazza del Popolo przeniósł go w 1589 r., za pontyfikatu Sykstusa V, ówczesny urbanista rzymski Fontana. Ok. 1800 r. Giuseppe Valadier, znamienity architekt neoklasycystyczny, ozdobił podstawę obelisku dwiema okazałymi misami i czterema marmurowymi posągami lwów i zakończył rozbudowę placu, zamykając go dwoma półkolistymi murkami.

KOŚCIÓŁ SANTA MARIA DEL POPOLO.
Piazza del Popolo 12
tel. (06)3610836
Kościół otwarty jest codziennie od 7.00 do 12.00 i od 16.00 do 19.00.
Budowę świątyni przedsięwzięto pod koniec XI w., w miejscu, w którym jak przypuszczano, znajdował się grób Nerona. Prace dobiegły końca w 1477 r., za pontyfikatu Sykstusa IV. Wzięło w nich udział wielu artystów, m.in. Rafael. Zewnętrzna fasada reprezentuje typowy styl renesansowy: jest prosta, dwupiętrowa, ozdobiona pilastrami. Dominuje nad nią kopuła, która w owych czasach stanowiła nowość w architekturze rzymskiej. We wnętrzu widać charakterystyczny dla renesansu trzynawowy układ, którego harmonię zakłócają stiukowe rzeźby dodane przez Berniniego dwa wieki później. Największe skarby kościoła to dwa obrazy Caravaggia w pierwszej kaplicy lewego transeptu: Nawrócenie św. Pawła i Ukrzyżowanie św. Piotra. Nowatorskie wykorzystanie światła oraz realizm przedstawionych postaci świętych sprawiły, że dzieła te wywołały oburzenie współczesnych i wywarły ogromny wpływ na twórczość artystów epok późniejszych. Warto porównać obrazy Caravaggia z freskiem Pokłon Trzech Króli, namalowanym sto lat wcześniej przez
Pinturicchia (pierwsza kaplica z prawej strony nawy).

OŁTARZ POKOJU (ARA PACIS), MAUZOLEUM AUGUSTA (MAUSOLEO DI AUGUSTO)

Via Ripetta - Trwają właśnie prace nad nowoczesnym budynkiem, który będzie chronił Ara Pacis Augustae, czyli Ołtarz Pokoju. Ta marmurowa budowla stanowi ważne świadectwo rzymskiej religii i świetny przykład rzeźby sakralnej. Pochodzi z 9 r. p.n.e., a upamiętnia wprowadzenie Pax Romana (pokoju rzymskiego) ustanowionego przez Oktawiana Augusta po stu latach wojny domowej. Zabytek został odnaleziony w trakcie badań archeologicznych prowadzonych przy Via del Corso, odtworzony i umieszczony obok grobowca Augusta. Warto zwrócić uwagę w szczególności na reliefy przedstawiające mity związane z założeniem Rzymu (Eneasz, Romulus i Remus) i całą plejadę najważniejszych postaci epoki: Augusta, Agrypę, ich zauszników i przyjaciół. Możemy tu też zobaczyć reprodukcję kroniki panowania i testamentu Augusta, czyli Res gestae.

Ze znajdującego się naprzeciwko Mauzoleum Augusta zachowała się tylko podstawowa konstrukcja: cylindryczny kopiec, na którym stoi przysadzisty, okrągły grobowiec. We wnętrzu takich kopców urządzano niegdyś komnaty grobowe na sposób etruski. W XIII w. kopiec został przekształcony w twierdzę, a później rozebrany. Rzut oka na mauzoleum pozwala mniej więcej wyobrazić sobie, jak wyglądałby Zamek św. Anioła, gdyby pozbawić go współcześnie dodanych elementów.

Za skrzyżowaniem z ulicą biegnącą do mostu Ponte Cavour Via di Ripetta przechodzi w Via della Scrofa. Wcześniej po lewej stronie widać ogromny Pałac Borghese (Palazzo Borghese), a dokładniej jego najnowszą część pochodzącą z 1600 r. Najstarsza część pałacu nie jest dostępna dla zwiedzających. Kiedy kardynał Borghese został papieżem i przybrał imię Pawła V (1605-1621), podarował pałac swoim bratankom, którzy przedłużyli budynek. Ze względu na skomplikowaną formę i wymieszanie kilku stylów architektonicznych do kompleksu pałacowego przylgnął przydomek cembalo (klawikord). Przepiękny wewnętrzny dziedziniec ozdobiony posągami to dzieło Vignoli. W Pałacu Borghese znajduje się wspaniały zbiór sztukaterii, dorównujący kolekcji w Pałacu Colonna.

PLAC HISZPAŃSKI (PIAZZA DI SPAGNA)

To jedno z miejsc w Rzymie, w których życie nie zamiera ani na chwilę. Najpiękniej wygląda w kwietniu i maju, kiedy schody są usłane kwiatami, ale zajrzeć tu choć na chwilę trzeba o każdej porze roku. Koniecznie zejdźmy po sławnych schodach, ponieważ widok z dołu do góry prezentuje się najbardziej elegancko. U podstawy schodów szemrze urocza XVII-wieczna fontanna Barcaccia (po włosku \"łódź\"), dzieło ojca Berniniego.

Plac i schody bezustannie wypełnia tłum, turystów i rzymian, zwłaszcza młodych. Na pobliskiej stacji metra wysiadają ci, którzy wybierają się na spacer do parku Villa Borghese i klienci najwytworniejszych butików stolicy, które mieszczą się właśnie tutaj. Najbardziej znany budynek z kamienic otaczających rozległy, czworokątny plac to pałac Propaganda Fide, pamiętne miejsce kształcenia kaznodziejów w czasach kontrreformacji. Jego główna fasada, dzieło Berniniego, jest zwrócona w stronę placu. Od Via della Propaganda znajduje się druga fasada, projektu Borrominiego, ale trudno objąć ją wzrokiem, ponieważ brakuje tu miejsca, aby się cofnąć. Z Piazza del Popolo można dojść na plac Hiszpański niezbyt stromą trasą wiodącą Via del Babuino i równoległą do niej Via Margutta.

Wzdłuż długiej i wąskiej Via del Babuino ciągną się hotele i XVII-wieczne kamienice czynszowe o pięknych fasadach. Figura leżącego nad fontanną \"pawiana\" (wł. babuino), przywołana w nazwie ulicy, to mocno zniszczona antyczna rzeźba Sylena, którego brzydota skojarzyła się rzymianom z małpą. Podobnie jak przy postaci Pasquina, mieszkańcy miasta przez wieki zostawiali tu kartki z satyrycznymi komentarzami na temat polityki, Kościoła i znanych osobistości. Obie równoległe ulice upodobali sobie sprzedawcy antyków i malarze, którzy od niepamiętnych czasów w maju wystawiają tu swoje dzieła.

Corso

Corso (Via del Corso) to prosta jak strzała ulica łącząca Piazza del Popolo z placem Weneckim (Piazza Venezia), wytyczona w miejscu starożytnej drogi Via Flaminia (do dziś tak nazywa się jej przedłużenie na północ od Piazza del Popolo). Nazwa ulicy pochodzi z czasów, gdy papież Paweł II organizował na niej wyścigi konne. Półtorakilometrowe Corso może być uważane za główną oś Rzymu; tak postrzegali je urbaniści z epoki renesansu.

Między Corso a Tybrem rozciągają się tereny starożytnego Pola Marsowego, zarazem serce średniowiecznego i renesansowego Rzymu, dziś wypełnione labiryntem uliczek. To najgęściej zabudowana i zwarta dzielnica Rzymu, największe skupisko kościołów, pałaców i innych zabytków. Turystów uderza kontrast pomiędzy luksusem butików przy Via Condotti a kuszącymi obniżkami i promocjami w sklepach przy Corso. Ulicą nieustannie płynie fala ludzi wędrujących chodnikami (część Corso zamieniono w deptak), na pewno mieszkanie tu bywa uciążliwe.

Idąc na południe w stronę zamykającego perspektywę pomnika Wiktora Emanuela, mija się Piazza Colonna, który można uznać za centralny punkt Rzymu, jeśli przyjmie się, że Rzym w ogóle posiada jakieś centrum. Na placu stoi imponująca kolumna Marka Aureliusza wykonana ok. 180 r. na pamiątkę jego zwycięstw. Bitwy wojsk rzymskich z Germanami i Sarmatami zostały na niej przedstawione podobnie jak na kolumnie Trajana. Jeśli ktoś chciałby bliżej się przyjrzeć temu antycznemu komiksowi, powinien odwiedzić Muzeum Cywilizacji Rzymskiej (Museo della Civilita Romana) w dzielnicy EUR, które posiada odlewy zdobiących kolumnę reliefów. Na szczycie początkowo stał posąg Marka Aureliusza, ale w 1589 r. papież Sykstus V zastąpił go figurą św. Pawła. Jedną ścianę placu stanowi fasada Pałacu Chigich (Palazzo Chi-gi), siedziby premiera Włoch. Ten piękny przykład architektury XVI-wiecznej jest dziełem Maderny.

Budynek początkowo należał do rodu Aldobrandinich, ale ok. 1660 r. odkupiła go bankierska rodzina Chigich. Za Piazza Colonna znajduje się kolejny plac, przy którym stoi pałac Montecitorio (Palazzo Montecitorio) wybudowany przez Berniniego na zamówienie papieża Innocentego X. Dziś pracuje w nim włoski parlament. Warto zatrzymać się na parę chwil przed jego wytworną, elegancką fasadą brudnoróżowego koloru, a następnie obejrzeć plac, zaprojektowany z wykorzystaniem złudzenia optycznego. Naprzeciwko Piazza Colonna, po drugiej strony Corsa, znajduje się Galleria Colonna, wybudowany w latach 20. XX w. dom towarowy. Na zakupy zaprasza również pobliski Rinascente. W przejściu podziemnym pod Corsem łączącym Piazza Colonna ze sklepami ulokowały się świetne księgarnie i sklepiki bukinistów. Można w nich czasem dostać naprawdę ciekawe publikacje, a nawet białe kruki.

_ Źródło: Petit fute _