Łemkowszczyzna i Łemkowie
Łemkowszczyzna po Akcji "Wisła" - nostalgiczny, wyludniony pejzaż z opuszczonymi cerkwiami, zarastającymi cmentarzami, kępami jałowców zwiastujących schodzenie lasów z górskich grzbietów na pola uprawne, zdziczałymi sadami, miedzami, które przestały cokolwiek rozgraniczać, drogami donikąd - wabił nie tylko złodziei, ale i szlachetnych pasjonatów, przyrodników, fotografów, wytrawnych krajoznawców, romantyków. Wiele pisano o dewastacjach cerkwi po 1947 roku i innych barbarzyńskich czynach. Wydaje się, że poruszając tę kwestię, trzeba również przypomnieć muzealników ratujących co się da, czasem wbrew władzom, niekiedy z narażeniem życia (np. Hannę Pieńkowską, Aleksandra Rybickiego). Wiele świątyń uległo zagładzie za sprawą złych i głupich ludzi, ale można wymienić i te poddane pieczołowitej konserwacji. Dla przykładu, tylko z Łemkowszczyzny zachodniej, min. Powroźnik, Milik, Owczary, Ropica Ruska, Berest, Brunary, Bartne, Czyrna czy Hańczowa.
