Ostra Brama w Wilnie

Ostra Brama na wileńskim Starym Mieście to miejsce kultu religijnego dla licznych pielgrzymów z całego świata. To jedyna z bram miejskich, które przetrwały do dziś. Pozostałe uległy zniszczeniu w XIX wieku.

Ostra Brama – pochodzenie nazwy

W XV wieku rozpoczęto rozbudowę Wilna i przez ponad stulecie wznoszono mury obronne z dziewięcioma bramami miejskimi. O Bramie Miednickiej (prowadziła do Miednik Królewskich) wspomina się po raz pierwszy już w 1514 roku. Średniowieczny zwyczaj nakazywał wyposażenie jej w obraz Matki Boskiej, której powierzono w opiekę Wileńczyków. Nieopodal znajdowała się dzielnica Ostry Koniec. Pierwszy raz użyto nazwy Ostra Brama w 1594 roku.

Ostra Brama – historia

Gotycką Ostra Bramę wznoszono najprawdopodobniej w latach 1503-1514. Podstawa ma kształt kwadratowy, sklepienie jest natomiast cylindryczne. Od strony południowej widać renesansową attykę z reliefem z gryfami z herbem Pogoń, wnękę na krzyż (już go tam nie ma), otwory strzelnicze, a ze ścian wciąż wystają fragmenty kraty, wykonanej z metalu. W połowie XVII wieku obiektem opiekowali się karmelici, którzy po pożarze drewnianej kapliczki w postaci łuku postawili w jej miejsce murowaną (1712-15). Od strony miasta umieszczono tu kaplicę w stylu klasycystycznym dopiero w 1829 roku.

Ostra Brama – obraz Matki Boskiej

Obraz umieszczony w Ostrej Bramie w Wilnie przedstawia Matkę Boską w dość nietypowy sposób, bo bez postaci Dzieciątka Jezus na rękach. Wymiary dzieła sztuki wynoszą 163x200 centymetrów. Ten cenny zabytek malarstwa ściennego stworzono na ośmiu deskach z drewna dębu. Farby temperowe naniesiono na grunt kredowy, a następnie pokryto wizerunek Maryi farbami olejnymi.

Z biegiem lat dodawano do obrazu Matki Boskiej w Ostrej Bramie złote i srebrne elementy: podwójną koronę oraz szatę. Nie ma pewności co do autorstwa obrazu. Przypisuje się jednemu z nadwornych hiszpańskich malarzy Zygmunta Augusta, a także flamandczykowi Martinowi de Vosowi oraz krakowskiemu malarzowi, Łukaszowi.

Z obrazem Matki Boskiej w Ostrej Bramie wiąże się legenda o mocy gaszenia pożarów. Kilka zanotowanych na kartach historii pożarów kapliczek oraz kościołów nie wyrządziły mu bowiem nigdy żadnej krzywdy. Od połowy XVII wieku ludzie przypisują mu cudowne właściwości zdrowotne. Licznie pielgrzymują do Ostrej Bramy, ofiarowując Maryi za uzdrowienia złoto, srebro, rożnego rodzaju ozdoby, tabliczki pamiątkowe i dziękczynne. Jest ich tak dużo, że trzeba je było umieścić w skarbcu, który niekiedy otwiera się dla zwiedzających.

Ostra Brama – kaplica i kościół

Będąc w Wilnie, warto wstąpić do Ostrej Bramy do kaplicy lub do Kościoła Św. Teresy na mszę świętą po polsku bądź litewsku. Kaplica Ostrobramska jest otwarta od maja do października od 6. do 19., od listopada do kwietnia od 7. do 19., kościół od poniedziałku do soboty od 10. do 19., w niedziele od 7. do 19. Msze święte po polsku odprawia się w kaplicy w dni powszednie o 10. (w kościele o 17.), w niedziele jedynie w Kościele Św. Teresy o 9., 13. i o 17.

Od 1735 roku 16. listopada obchodzimy Święto Matki Boskiej Ostrobramskiej. Przez 8 dni, od niedzieli do niedzieli – oktawa, trwa świętowanie i odpust. Tradycja nakazuje mężczyznom zdjąć nakrycie głowy podczas przechodzenia ulicą Ostrobramską. Część pielgrzymów wchodzi po schodach do kaplicy na kolanach. Modlili się tu Papież Jan Paweł II, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Piłsudski, Ignacy Mościcki.

Adres Ostrej Bramy to:

Ausros Vartu g. 14, Vilnius 01304, Litwa.