PARKI NARODOWE - skarbiec dziedzictwa przyrodniczego

Parki Narodowe chronią nie tylko najpiękniejsze i najbardziej naturalne fragmenty polskiego krajobrazu z największą różnorodnością biologiczną, ale funkcjonują jednocześnie jako instytucje narodowej kultury i strzegą najwartościowszych składników dziedzictwa przyrodniczego Polski i Europy.

Krajobraz parku tworzą urwiste klify, najwyższe nad Bałtykiem. I tu powstaje problem: czego bronić? Lądu porośniętego pięknym lasem, sztucznie hamując abrazję, czyli podmywanie brzegów, czy naturalności procesów geologicznych i ekologicznych?

Na niżu Europy nawet nieduże rzeki o czystej wodzie, płynące w naturalnych dolinach z całym ich przyrodniczym bogactwem, stały się rzadkością godna ochrony. W parku są dwie takie: Drawa i Płociczna.

Czasami korony ogromnych drzew zamykają się nad rzeką tworząc tunel – zielony latem, a złocisty jesienią.

Bagna biebrzańskie to jeden z najcenniejszych klejnotów w skarbcu polskiej przyrody, jedyny i ostatni w Europie obszar dużych, żywych torfowisk z unikatowym światem roślinnym i zwierzęcym.

Krajobraz nadbiebrzański ma swoisty wyraz, tajemniczy i smętny, a jego koloryt zmienia się wraz z porami roku.

Wczesna wiosną widok tej doliny zadziwia i nie daje się zapomnieć: całą jej wielokilometrową szerokość wypełnia woda, ponad którą wznoszą się kępy olsz i pojedynczych wierzb.

O parku tym można powiedzieć, że jest to jedyny i ostatni w Europie obszar pierwotnego lasu, przedwiekowa dzika puszcza. Jednak ani klimat, ani bardzo umiarkowana żyzność gleby nie wystarczają do wyjaśnienia tego fenomenu przyrodniczego.

O parku tym można powiedzieć, że jest to jedyny i ostatni w Europie obszar pierwotnego lasu, przedwiekowa dzika puszcza. Jednak ani klimat, ani bardzo umiarkowana żyzność gleby nie wystarczają do wyjaśnienia tego fenomenu przyrodniczego.

Ten skrawek Wielkopolski z najbardziej naturalnym fragmentem krajobrazu jest żywym muzeum form polodowcowych, oazą najmniej zmienionych ekosystemów leśnych i jeziornych wśród ląk i pól, pod bokiem miast, fabryk, uczelni, ogrodów i muzeów.

Jeziora ścielą się u stóp wysokich i stromych żwirowo-piaszczystych i gliniastych pagórków.

Na wzgórzach moren czołowych i krawędziach rynien, spod koron posadzonych niegdyś sosen wyłaniają się stopniowo właściwe dla tego siedliska lasy dębowe.

W Wolińskim Parku Narodowym oddaje się pierwszeństwo naturze: pozwala się na istnienie aktywnych klifów, jako osobliwego środowiska życia i monumentalnego reliefu na obliczu ziemi.

Jedyne miejsce w Europie, gdzie wielki obszar naturalnej przyrody styka się bezpośrednio z ponad dwumilionową aglomeracja miejską, a Warszawa jest jedyną stolicą mającą granicę wspólna z parkiem narodowym.

Najbardziej naturalny i najtrudniej dostępny fragment Polesia Lubelskiego. To niepodobna do innych równina, na której zaciera się granica pomiędzy ziemią i wodą, gdzie poranne mgły malują niezwykłe pejzaże.

Łysogóry są sercem parku i całych Gór Świętokrzyskich. Góry Świętokrzyskie są bardzo szare i niskie, ale na tle okolicznych nizin mogą wydawać się ogromne.

Nigdzie w Polsce nie znajdziemy na powierzchni ziemi skał ze wszystkich okresów geologicznych, od kambru do czwartorzędu, nigdzie nie są one tak łatwo dostępne.

Gęste lasy bukowe i jodłowe bory na łagodnych wzgórzach Roztocza Środkowego wyglądają, jakby nigdy nie tknęła ich siekierka.

Najcenniejszy fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej: zielona dolina o białych ścianach skalnych porzeźbionych w fantastyczne kształty, niezliczone jaskinie i źródła krystalicznej wody.

Karkonosze potrafią skutecznie ukryć się przed wzrokiem ciekawskich za płaszczem z chmur i mgły, zaskoczyć turystów silnym wiatrem i gwałtownym deszczem, a zachwycić czymś tak zwyczajnym jak szadź.

Charakterystyczną cecha krajobrazu Karkonoszy jest kontrast pomiędzy szeroką, prawie płaską wierzchowiną a stromymi, bogato urzeźbionymi skałami.

Karkonosze były pierwszymi górami odwiedzanymi przez turystów. Pierwszy polski przewodnik górski został poświęcony właśnie im.

Góry Stołowe to góry bez szczytów. Z daleka wyglądają jak skalny stół wsparty na wierzchołkach świerków, z bliska zadziwiają różnorodnością form rzeźby.

Park chroni niezwykły i unikatowy w Europie odcinek brzegu morskiego, fascynujący intensywnością procesów rzeźbotwórczych i ruchomymi wydmami. To jedyne miejsce w Europie, w którym obok siebie występują wydmy, jeziora, torfowiska i lasy.

Szczeliniec Wielki i Szczeliniec Mały tworzą skupienie fantastycznych rzeźb skalnych, tworów natury, jakich niewiele na kontynencie.

Regularny układ pięter klimatyczno-roślinnych, z czytelnymi w terenie granicami, pozwala w ciągu kilku godzin pieszej wędrówki poznać górski krajobraz, klimat i roślinność w całym ich zróżnicowaniu wysokościowym.

Niezrównane są widoki z jej szczytu: wschodów słońca nad zębatym widnokręgiem lub morza mgieł w dolinach, z których wznoszą się tylko wierzchołki pobliskich gór, jak wyspy zawieszone w przestworzach.

W parku źródłem niezwykłych doznań są przede wszystkim obrazy pierwotnej puszczy karpackiej, zachowanej w lasach lepiej i na większej przestrzeni niż w innych polskich górach.

Sąsiedztwo bardziej atrakcyjnych Tatr i Pienin, sprzyjało dłuższemu utrzymaniu się swoistego krajobrazu i autentycznej kultury ludowej.

Krajobraz Pienin rysują masywne bloki wapienne, głęboko rozcięte wąwozami o niemal pionowych zboczach.

Niczym w kalejdoskopie, od wczesnej wiosny do późnej jesieni, zmieniają się kolory pienińskich polan: w kwietniu złocą tysiącami pierwiosnek, odurzają wonią przeróżnych zapachów, grają tysięcznymi głosami rozlicznych owadów.

Wśród niewysokich pasm okrytych gęstym lasem, znajdziemy jeszcze miejsca wolne od obecności człowieka – prawdziwe świątynie przyrody.

Park utrzymuje polany wprowadzane w górski krajobraz przez pasterzy. Konserwuje zabytki przeszłości i podtrzymuje regionalne tradycje sztuki ludowej.

Bieszczady to góry pogodne, bez ostrych szczytów i przepaści. Obłe grzbiety, okryte kwiecistymi połoninami, czasem szczerzą się skalnymi berdami, spod których sypią się piaskowcowe grechoty.

Krajobraz zmienia się nieustannie. To najbardziej spektakularne, a za razem dramatyczne widowisko na nadmorskiej scenie walki żywiołów, gdy ruchome piaski zasypują zielony las lub jezioro z przybrzeżnymi łąkami.

Tatry są górami pięknymi w swej pierwotnej, skalnej dzikości, są skarbnicą różnorodności biologicznej, najczęściej i najliczniej zwiedzanym zakątkiem Polski.

Tatry są cenne jak źrenica oka, a każde dotkniecie tej źrenicy budzi szeroki ruch protestu w całej Polsce.

Teren parku jest też swoistym przyczółkiem, który zdobywają nowe w Polsce gatunki ptaków związanych z morzem, część z nich zadomawia się i rozprzestrzenia na dalsze obszary.

W śród śródlądowych wydm i jałowych piasków porośniętych sosną, błękitnieją jeziora o krystalicznie czystej wodzie. W ich gładkiej powierzchni przegląda się stuletni bór, schodzący do samego brzegu.

Polska to bezapelacyjnie najpiękniejszy kraj. Od Bałtyku, przez Mazury, zamki Dolnego Śląska, aż po same Tatry, każdy znajdzie tu coś interesującego. Międzynarodowy serwis Lonely Planet sporządził listę miejsc w Polsce, który każdy musi zobaczyć.

Mozaika różnorodnych form polodowcowych występuje w wielu miejscach w Polsce, ale tylko w tym parku czuć ich pierwotną siłę. Każdy element krajobrazu wydaje się dzikszy niż gdziekolwiek indziej.

W tym krajobrazie wód, łąk, szuwarów i zarośli, opustoszałych osiedli, dróg zapadających się w topieliska, rzędów rosochatych wierzb i stogów siana – ptaki czuja się najlepiej.

Park jest całkowicie wolny od osadnictwa. O związkach z człowiekiem świadczą tylko pasące się konie i… obecność obserwatorów ptaków uzbrojonych w lornetki i aparaty fotograficzne.