Polska - atrakcje Mazowsza

Żelazowa Wola
Żelazowa Wola to nazwa znana na całym świecie. Niewielka wioska sławę zawdzięcza Fryderykowi Chopinowi, który przyszedł tu na świat 1 marca 1810 roku. Budynek ten był zaledwie niewielką oficyną przy dworze Skarbków. Zajmowali go Chopinowie, jako że ojciec kompozytora był nauczycielem dzieci tej rodziny. W 1929 roku oficyna została wykupiona i odremontowana z przeznaczeniem na muzeum chopinowskie. Dopiero wtedy przekształciła się w malowniczy dworek z kolumnowym gankiem. Również wówczas założono od nowa park. W dworku można zobaczyć ekspozycję pamiątek po Chopinie, a w letnie niedziele posłuchać koncertu.
udm

Założony w stylu angielskim XVIII-wieczny park w Arkadii położony jest w odległości zaledwie 4 km od pałacu w Nieborowie, z którym jest połączony wysadzaną drzewami aleją. Jego tworzenie rozpoczęto w 1778 r. i kontynuowano przez 43 lata, kiedy to powstawały kolejne pawilony i dekoracje. Spacerując po tym ogromnym ogrodzie można podziwiać wiele atrakcji: domek gotycki, świątynię Sybilli, łuk grecki, dom Murgrabiego, akwedukt, świątynię Diany i wiele rzeźb. W niektóre budynki, zwłaszcza w Przybytek Arcykapłana, wmurowane są fragmenty dekoracji rzeźbiarskiej i kamieniarki pochodzące z różnych polskich zabytków, m.in. z kolegiaty łowickiej.

Mława to niesamowita gratka dla wielbicieli turystyki militarnej. 50 żelbetowych schronów, budowle ziemno-drewniane i okopy, przez trzy pierwsze dni II wojny światowej powstrzymywały atak hitlerowskich wojsk. Niemcy stracili wtedy aż 39 czołgów, a otaczające Mławę, leżącą 127 km na północ od Warszawy, potężne umocnienia nazwali "polską linią Maginota". Zespół schronów zachował się do dziś praktycznie w całości i można go oglądać wędrując czerwonym szlakiem turystycznym "walk wrześniowych 1939 roku". Pierwsze schrony szlaku znajdują się koło pobliskiej wsi Windyki, z kolei w Uniszkach Zawadzkich (przy trasie Warszawa - Gdańsk) mieści się mauzoleum obrońców Mławy. Najpotężniejsze fortyfikacje położone są natomiast za zalewem Ruda nad rzeczką Mławką. W sierpniu w okolicy Uniszek odbywa się jedno z najlepszych widowisk historycznych w Polsce: "Rekonstrukcja Bitwy pod Mławą" - jedyna impreza historyczna rozgrywająca się w oryginalnej scenerii fortyfikacji z 1939 roku.

Puszcza Kampinoska to jedyny park narodowy w Europie, który graniczy ze stolicą kraju i jeden z największych na kontynencie zespołów wydm śródlądowych. Jest ostoją dzikich zwierząt i roślin (m.in. rozmarynka - reliktu polodowcowego). Znajdziemy tu 66 gatunków drzew, w tym 129 pomników przyrody. Symbolem parku są łosie. Można je zobaczyć wieczorami, gdy wychodzą szukać jedzenia na graniczące z puszczą łąki. Po przez park wiedzie 350 km szlaków pieszych i 200 km szlaków rowerowych. W Granicy k. Kampinosu mieści się skansen budownictwa puszczańskiego, a w okolicy wiekowe dęby, np. Dąb Leśniczy (ponad 5 m obwodu). Z kolei w Lesznie, w parku Karpinek, niedaleko XVIII-wiecznego pałacu znajdziemy najpotężniejsze drzewo w Polsce - topolę, której pień ma 11 metrów obwodu.

Szydłowiec jest położony ok. 130 km na południe od Warszawy. Znajduje się tu wzniesiony na wyspie renesansowy zamek, z najstarszą w Polsce loggią, który mieści jedyne w kraju Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych. Warto wybrać się tu z dziećmi, żeby usłyszeć, jak brzmi tarapata czy jak wygląda suka - archaiczny instrument smyczkowy. Na zamku można też spotkać białą damę lub przeklętego diabła. Natomiast na Rynku Wielkim króluje ratusz - najlepiej zachowany późnorenesansowy zabytek w Polsce oraz unikatowy w skali kraju XVII-wieczny pręgierz z maszkaronami. Przy rynku stoi także późnogotycki kościół św. Zygmunta. Zachowały się w nim złocony ołtarz, renesansowe wnętrza oraz nagrobek Mikołaja Szydłowieckiego. Budowle powstały z piaskowca, wydobytego z pobliskich kopalni.

Na obrzeżach Sierpca (ok. 120 km na północny zachód od Warszawy) znajduje się jedno z największych w Polsce muzeów na otwartym powietrzu. W Skansenie Wsi Mazowieckiej znajdziemy 80 w pełni zachowanych budynków z XIX i początku XX wieku. Zobaczymy tu zmieniające się wraz z porami roku wnętrza zagrody chłopskiej, z malowanymi skrzyniami i rzeźbą ludową, pojazdy konne i akcesoria podróżne, kuźnię i pokazy kowalstwa, dwór szlachecki, kościół, kaplicę, a także ponad 200-letnią karczmę "Pohulankę", której wnętrza upodobali sobie filmowcy. To tu kręcono m.in "Pana Tadeusza" i "Szwadron". Cały skansen przypomina tętniącą życiem wieś. Szczególnie silnie można to odczuć podczas lipcowej imprezy plenerowej - miodobrania. Warto też wjechać do miasteczka i zatrzymać się na rynku, aby zwiedzić ponad 150-letni ratusz oraz jeden z najstarszych kościołów na Mazowszu, na którego murach zachowały się ślady swastyk. Nie są to symbole nazistowskie, ale starsze od nich o tysiąc lat pogańskie symbole solarne.

Kozienice, położone ok. 85 km na południe od Warszawy, leżą w sercu pradawnej Puszczy Radomskiej, w której do dziś królują dęby, żyją daniele, jelenie, łosie i żółwie błotne. Warto zobaczyć zespół parkowo-pałacowy i kościół pw. Świętego Krzyża. 9 km na zachód od miasteczka, za wsią Augustów, znajduje się natomiast rezerwat Źródło Królewskie, a w nim wiekowe drzewa, malownicze przełomy rzeczki Zagożdżonki i żeremia bobrów. Znajdziemy tam także uzdrawiające źródełko, z którego pijał wodę zakochany w tej okolicy król Władysław Jagiełło. Być może dzięki jej właściwościom przeżył w zdrowiu przez 70 lat, podczas których zmagał się z Zakonem Krzyżackim, stryjecznym bratem Witoldem i trzema żonami.

Pułtusk, którego historia sięga IX-X wieku, to jedno z najchętniej odwiedzanych miast regionu. W miasteczku położonym na skraju Puszczy Białej nad Narwią, znajduje się najdłuższy, mierzący 380 metrów, brukowany rynek w Europie. Jego oś wyznacza gotycko-renesansowa wieża ratuszowa z XVI wieku, w której znajduje się obecnie Muzeum Regionalne. Stoi przy nim także 200-letnia kamienica, w której witał rok 1807 cesarz Napoleon, po zwycięstwie nad Rosjanami. Najważniejsze atrakcje miasta, takie jak np.: gotycka bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP z XV wieku czy kaplica św. Marii Magdaleny, znajdują się także na rynku. Dzięki licznym kanałom połączonym z Narwią, miasto nazywane jest często mazowiecką Wenecją. Dwie średniowieczne baszty strzegą natomiast zabytkowego, gotyckiego mostu, przez który wiedzie droga na pułtuski zamek - obecnie nowoczesny hotel, zwany Domem Polonii. Stąd można wybrać się kajakiem, rowerem wodnym lub gondolą na wycieczkę po Narwi lub pułtuskich kanałach.
udm/ir