Sassi di Matera - skalne miasteczko we Włoszech

Jedną z największych atrakcji regionu Basilicata jest miasteczko Matera. Jego wyjątkowość polega na tym, że domy w jego historycznej części, o nazwie Sassi, zostały wykute w skałach. Jest także uważane za jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych miast świata. Miejsce to przez lata nie cieszyło się zbyt dużym zainteresowaniem ze strony turystów. Co więcej, było uważane za wstydliwe świadectwo zacofania południa Włoch. Sytuacja uległa znacznej poprawie w 1993 r., a miasteczko zaczęło odwiedzać coraz więcej osób. Jaka jest historia tego niezwykłego miejsca?

Jedną z największych atrakcji regionu Basilicata, który znajduje się w południowej części Włoch, jest miasteczko Matera. Znajduje się ono na trasie pomiędzy Bari a Neapolem. Miejsce to uważane jest za jedno z najstarszych nieprzerwanie zamieszkanych miast świata. Jego wyjątkowość polega też na tym, że domy w historycznej części miejscowości o nazwie Sassi, zostały wykute w skałach.

Matera przez lata nie cieszyła się zbyt dużym zainteresowaniem ze strony turystów. Co więcej, była uważana za wstydliwe świadectwo zacofania południa Włoch. Sytuacja uległa znacznej poprawie w 1993 r., a miasteczko zaczęło odwiedzać coraz więcej osób. Jaka jest historia tego niezwykłego miejsca?

Matera, dawna stolica regionu Lukania (potoczna nazwa regionu Basilicata), została założona wokół wąwozu rzeki Gravina, który tworzy naturalny podział pomiędzy dwiema antycznymi dzielnicami - Sasso Barisano i Sasso Caveoso. Najstarszą częścią miasta jest Civita, czyli "wzgórze z katedrą". Badania archeologiczne potwierdzają, że ludzie zamieszkiwali te tereny już od czasów paleolitu. W VII w. wykuto tam kamienną świątynię. Wkrótce potem na zboczu wokół kościoła powstało Sassi - historyczne miasto, które dziś jest celem turystów. Przyjeżdżają tam i zachwycają się niewielkimi skalnymi domkami, ozdobionymi kwiatami czy wąskimi, krętymi uliczkami. Jednak nie zawsze było tam tak pięknie i uroczo.

W przeszłości było tu ponad 3 tys. domów, z czego aż połowa była wykuta w kamieniu i bardziej przypominała jaskinie niż mieszkania. Przez ostatnich kilka wieków w dzielnicy Sassi mieszkali głównie ludzie ubodzy. Ich domostwa były podzielone na niewielkie, zazwyczaj dwa, pomieszczenia. Źródłem światła w grotach były drzwi i maleńkie okienko nad nimi. Pod podłogą niemal każdego mieszkania była wykuta ogromna cysterna na deszczówkę i nieczystości, które spływały kanałami po dachach, ścianach i ulicach. W grotach panowała wilgoć, było tam brudno, a po miejscowości szybko rozprzestrzeniały się choroby. Jeszcze do lat 50. XX w. niewielu mieszkańców miało w domostwach elektryczność. Zazwyczaj luksus posiadania sztucznego oświetlenia ograniczał się do jednej żarówki, której źródłem zasilania była instalacja uliczna.

Włoskie władze, chcąc polepszyć warunki życia mieszkańców, w 1952 r. postanowiły przesiedlić osadników do nowo wybudowanych domów na obrzeżach Matery. Ci jednak, przyzwyczajeni do dawnego trybu życia, często wracali do swoich grot. Rano policja robiła obchód po Sassi i wyprowadzała ludzi z dzielnicy, żeby pod przymusem zaprowadzić ich z powrotem do nowych domów. Przez 30 lat Sassi było opuszczone. W 1987 r., pod wpływem nacisków na władzę, pozwolono wziąć nieruchomość w dzierżawę na 99 lat, za darmo i pod warunkiem, że się ją odrestauruje wedle ściśle określonych przepisów. Chodziło o zachowanie kolorystyki czy wyglądu okien i dachów. Dodatkowo zwracano ok. 60 proc. kosztów remontu. Cześć dawnych mieszkańców zgodziła się na to rozwiązanie, jednak prace szły bardzo mozolnie ze względu na brak funduszy. Sytuacja uległa zmianie w 1993 r., gdy Sassi uznano za unikatowe w skali świata i wpisano na listę UNESCO. Matera otrzymała wiele dotacji na rewitalizowanie wyjątkowej części miasta.

Obecnie znajduje się tam kilka pubów, restauracji i miejsc noclegowych. Ogłoszono też, że Matera będzie Europejską Stolicą Kultury 2019, co sprawi, że zyska jeszcze bardziej na popularności. Oprócz Sassi w Materze znajdziemy jeszcze katedrę z XIII w. z barokowym wnętrzem czy kościół San Giovanni Battista z XIII w. Są tam także muzea, pałace, podziemia pod placem Vittorio Veneto - wszystkie je znajdziemy w dzielnicy Civita. Do pozostałych obiektów należą m.in. XVI-wieczny zamek Castello del Conte Tramontano. Warto wspomnieć, że pod koniec XX w. Mel Gibson realizował w miasteczku film "Pasja". Miejsce to zostało wybrane, ponieważ historyczne centrum nie wymagało większej przebudowy na potrzeby produkcji.

Na terenie Sassi di Matera *znajduje się też kościół św. Marcina, który przekształcono w hotel. Nocleg w tym miejscu to podwójna atrakcja - nie dość, że świątynia została wydrążona w skale, to na dodatek niegdyś służyło jako miejsce kultu religijnego. *Jak dotrzeć do Matery? *30 km od niej znajduje się stacja kolejowa w miejscowości *Ferrandina. Najbliższy port lotniczy znajduje się na Bari. Poza tradycyjnymi przewoźnikami lądują tutaj także tanie linie lotnicze. Z Bari do Matery jest ok. 70 km. Samochodem można dostać się do skalnego miasteczka autostradą A14 Bologna - Taranto, następnie skręcając w SS99.