Weekend w Polsce: Na południe od Łodzi

WĘGIEL, NARTY I ELEKTROWNIA

Jakiejkolwiek perspektywy byśmy nie przyjmowali, odkrywka pod Bełchatowem jest największą… dziurą w kraju. I pierwszym przystankiem w podróży po województwie łódzkim z programem „Polska z góry 5”

Imponujących rozmiarów kopalnia węgla brunatnego (długość wyrobiska – 12 km, szerokość – 3 km, głębokość – do 280 m) jest podobno gołym okiem widoczna ze stacji kosmicznej 350 km nad Ziemią. Zgodnie z planami, z czasem kopalnia ma się przeobrazić w pełnoprawne jezioro.

Drugą atrakcją regionu jest sięgająca niemal czterystu metrów Góra Kamieńska – olbrzymia hałda, która stała się kolejnym polskim szczytem. Wyższym niż wszystkie naturalne góry od Kielc aż po Bałtyk! Dziś jest to też lokalne miejsce wypoczynku. Znajdziemy tu stok narciarski z wyciągiem i kolejką linową, zielone tereny rekreacyjne, lasy, a nawet nowoczesną elektrownię wiatrową.

Po drodze odwiedzimy również i sam Bełchatów. Stolica górniczego regionu pochwalić się może kilkoma zabytkami, z których najciekawszym jest osiemnastowieczny dworek Olszewskich wraz z parkiem pełniącym funkcję regionalnego muzeum.

OD PIOTRKOWA DO TOMASZOWA

Tętniącym historią miastem jest, kolejny na naszej trasie, Piotrków. Założony w XIII wieku, przydomek „trybunalski” zyskał po roku 1578, kiedy to stał się oficjalnie miastem obradowania Trybunału Koronnego – najwyższej instytucji apelacyjnej I Rzeczypospolitej. Trybunał bawił w Piotrkowie 200 lat, do drugiego rozbioru i przejścia miasta pod administrację pruską, a później rosyjską. Miasto zasłynęło również jako kolebka polskiego parlamentaryzmu. Podobno już w 1468 roku w Piotrkowie zebrał się pierwszy walny sejmik stanowy. Obrady odbywały się w zamku, a w zasadzie królewskiej rezydencji wybudowanej przez króla Zygmunta Starego. Obecnie mieści się w nim muzeum przybliżające historię miasta.

Na miejscu zwiedzić można także budynki dawnej małej i dużej synagogi, farę, rynek z kamienicami i zaznaczonymi fundamentami dawnego ratusza, w którym obradował Trybunał. Punkt obowiązkowy dla wszystkich łasuchów to z kolei Muzeum Marcepanów. Piotrków Trybunalski zainteresuje z pewnością także fanów polskiej kinematografii. W tym mieście położonym zaledwie trzydzieści kilometrów od Łodzi, znanej jako „polskie Hollywood”, nakręcono wiele popularnych filmów i seriali m.in.: Vabank, Akademię Pana Kleksa, Pana Tadeusza, Jana Serce, Przedwiośnie czy Listy do M.

Czas nieco zmienić klimat. Jedziemy zatem na zachód, zgodnie z biegiem rzeki Wolbórki. Tuż przy samej drodze szybkiego ruchu wyrasta jedna z głównych atrakcji regionu – Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu. Wybudowany został w latach 1768-1773 przez biskupa Antoniego Ostrowskiego według projektu wybitnego architekta włoskiego – Franciszka Placidiego. Przez dekady, pałac gościł w swych murach najróżniejszych gości — duchownych, inwalidów wojennych, dwa pułki piechoty. Dziś jest siedzibą Zespołu Szkół Rolniczych.

Następnie trafimy do Tomaszowa Mazowieckiego — miasta wielu kultur. Do połowy XX wieku Tomaszów tworzyli przede wszystkim Żydzi. Z tamtych lat zachowało się całkiem sporo historycznych kamienic czy cmentarzy. Niestety wśród ocalałych budowli nie ma synagogi. W tym miejscu warto skupić się również na okolicznych atrakcjach przyrodniczych. Cieszymy się bliskością natury odwiedzając Rezerwat Przyrody „Niebieskie Źródła”, Skansen Rzeki Pilicy, Groty Nagórzyckie oraz kopalnię piasku Biała Góra. Jej złoża piasków kwarcowych uchodzą za największe w Europie.

SPŁYW PILICĄ

W dalszą drogę ruszymy wzdłuż rzeki Pilicy - ciekawej i poskręcanej niczym serpentyna. Po Wiśle i Warcie jest ona trzecim co do wielkości ciekiem Niżu Mazowieckiego i ósmą rzeką w kraju. „Piłem w Spale, spałem w Pile" - to słowa popularnej piosenki. W Spale bawił ostatni car Rosji, Mikołaj II Romanow. Miejscowość ta, obok Białowieży, była bowiem ulubioną polską destynacją Romanowów. Z Białowieżą łączą ją także żubry. Zabytkowy, dziewiętnastowieczny pomnik zwierzęcia stoi dziś dumnie w centrum Spały, gdzie został przeniesiony z Zamku Królewskiego w Warszawie.

Zahaczając o Ośrodek Przygotowań Olimpijskich, w którym sportowcy szykują się do olimpiad letnich, wsiadamy w kajak i Pilicą udajemy się do Inowłodza. Jest to niewielka miejscowość, w której można zobaczyć ruiny obronnego zamku Kazimierza Wielkiego. Równie ciekawym zabytkiem jest dwieście lat starszy, romański kościół św. Idziego.

Dalej z nurtem Pilicy udajemy się do Sulejowa. Tu można nabrać sił, wypoczywając nad jednym z największych jezior środkowej Polski – Zalewem Sulejowskim. Otoczony lasami sztucznie utworzony zbiornik należy do Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Jezioro jest doskonałą bazą wypadową dla miłośników wodnej rekreacji. Kończy się tamą, a rozpoczyna malowniczym rozlewiskiem Pilicy.

Poznaj najciekawsze miejsca z perspektywy lotu ptaka. Zobacz serię dokumentalną „Polska z góry 5”

w CANAL+ online. Premierowe odcinki nowego sezonu na antenie Planete+ w każdy poniedziałek o godz. 18:30.