Atrakcje Litwy - Góra Krzyży

Góra Krzyży jest miejscem bólu, pamięci, nadziei i modlitwy. Ma wymiar religijny i jest dla Litwinów narodowym sanktuarium. Niektórzy uważają, że w przeszłości było to miejsce, gdzie kapłani rozpalali święty ogień, a ludzie składali ofiary pogańskim bogom.

Kryžiu kalnas to wzgórze znajdujące się 12 km od miejscowości Szawle, między wioskami Domantai a Jurgaičiai, nad rzeką Kulpç. Nazywane jest Górą Krzyży, Zamknową, Modłów lub Świętą. Pagórek ma wysokość ok. 10 metrów. W tym miejscu w 1430 r. postawiono kapliczkę upamiętniającą przyjęcie przez Żmudzinów chrztu. Niezwykłość tego miejsca polega na tym, że całą jego powierzchnię zajmują tysiące krzyży postawionych przez pielgrzymów, nie tylko z Litwy, ale z całego świata.

wg/if

Krzyże na górze pod Szawlami zostawia się jako prośbę, przypomnienie, podziękowanie czy wspomnienie kogoś. Nie jest znana dokładna data określająca, kiedy dokładnie zaczęto stawiać je na wzgórzu. Wiadomo natomiast, że władze carskie dokonywały na nim egzekucji ujętych powstańców. Tam też ich grzebano. Okoliczni mieszkańcy, by uczcić ich pamięć zaczęli umieszczać krzyże na górze. Były one nie tylko bolesną pamiątką po tych, którzy padli w walce, ale także po rodakach, którzy zginęli w dalekich syberyjskich tajgach.

Sława góry zaniepokoiła gubernatora wileńskiego, Michaiła Murawjewa, który nakazał usunąć stawiane przez mieszkańców krzyże. W związku z tym rosyjskie władze wydały zakaz stawiania w tym miejscu nowych krucyfiksów. Wiązało się to z procesem rusyfikacji, którego elementem była walka z kościołem katolickim. Zakazu nie przestrzegano, a w ich miejscu pojawiały się ciągle nowe. Robiono to na przekór władzom. W 1895 r. było na wzgórzu 150 krzyży, w 1932 - 300, natomiast w 1940 - 400. Ich liczba zaczęła lawinowo rosnąć podczas sowieckiej okupacji Litwy. Góra Krzyży stała się niejako sanktuarium oporu przeciwko moskiewskiej dominacji.

Na początku lat sześćdziesiątych władze sowieckie postanowiły definitywnie rozprawić się z wszystkimi "miejscami świętymi" na Litwie, a zwłaszcza z Górą Krzyży. Akcje poprzedzono kampanią propagandową, w ramach której w litewskiej prasie ukazywały się wypowiedzi wpływowych osób żądających rozprawienia się z miejscem działalności antyradzieckiej. 4 kwietnia 1961 r. Góra Krzyży została zablokowana przez milicję, zaś nocą wkroczyły na nią oddziały poborowych, wyselekcjonowanych z republik azjatyckich ZSRR z rodzin muzułmańskich. Zniszczono ok. 5 tys. krzyży przy użyciu pił, siekier i buldożerów. Krucyfiksy wykonane z żelaza wywieziono na złomowiska, kamienne rozbijano na miejscu, a drewniane piłowano i palono. Zasypano źródełko, które znajdowało się na górze, a wszystkie drogi wiodące na to miejsce obstawione były przez milicję, która uniemożliwiała przedostanie się do niego.

Początkowo Litwini przestali stawiać krzyże na wzgórzu, ale po upadku Chruszczowa i złagodzeniu antyreligijnego kursu zaczęły pojawiać się znowu. Ludzie stawiali je po kryjomu, pod osłoną nocy. Władze w latach 1973, 1974 i 1975 przeprowadziły jednak kolejne masowe akcje ich niszczenia. Ze strony litewskich komunistów padł pomysł zatopienia góry w sztucznym jeziorze. Przystąpiono do budowy tamy na pobliskiej rzece, ale ostatecznie zrezygnowano z tego planu. Z czasem władze dały za wygraną, choć od czasu do czasu pielgrzymi udający się na górę z krzyżami podlegali różnym szykanom i represjom. Gdy Litwa zaczęła odzyskiwać niepodległość, zaczęto znowu masowo przynosić tu krzyże. W 1990 r. było ich już kilkadziesiąt tysięcy.

W nowej litewskiej rzeczywistości wzgórze stało się międzynarodowym centrum pielgrzymkowym, na które zaczęli przybywać wierni z całego świata, przywożąc ze sobą krucyfiksy. Jest wśród nich jeden papieski. W 1993 r. Jan Paweł II odwiedzając Litwę, przybył na miejsce kultu jej rodaków. Wypowiedział wówczas znamienne słowa: _ "Dziękuję wam Litwini za tę Górę Krzyży, która świadczy przed narodami Europy i całego świata o głębokiej wierze ludzi tego kraju" _. Napis ten jest wyryty na postumencie krzyża papieskiego umieszczonego na środku wzgórza. Ilość pielgrzymów i turystów przybywających co roku na Górę Krzyży systematycznie rośnie. Wielu z nich pochodzi z Polski.

Wszystkie krzyże, które obecnie znajdują się na górze, zostały tam ustawione po 1975 r. Nikt nie jest w stanie policzyć, ile dokładnie ich jest. Episkopat Litwy zadbał, by Góra Krzyży przekształcała się w narodowe sanktuarium i przybywający na nią pielgrzymi mieli opiekę duszpasterską. Kuratelę nad Górą Krzyży przejęli franciszkanie, którzy zbudowali w jej pobliżu swój klasztor.

wg/if