Boka Kotorska. Jedyny fiord, jaki znajduje się nad Adriatykiem

[

Hercegnovi – Risan – Perast – Kotor – Tivat – Rose (półwysep Luštica) Trasa długości 85 km biegnie wzdłuż jedynego fiordu, jaki znajduje się nad Adriatykiem – Boki Kotorskiej. Krajobraz zatoki, z monumentalnym Lovćenem w głębi, na długo pozostaje w pamięci. Jej brzegiem, przeważnie nad samym morzem, biegnie droga – część Magistrali Adriatyckiej (Jadranska magistrala). Podążając nią, napotkamy wiele interesujących miejscowości pełnych zabytków. Na terenie samego Hecegnovi doliczyć można się 80 zabytkowych świątyń. Jednak największą atrakcją na tej trasie jest Kotor, miasto wpisane na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Niemal cały pas wąskiego wybrzeża Boki, od Igalo po Kamenari, skąd kursuje prom na przeciwległy brzeg cieśniny Verige, jest jedną długą aglomeracją. Turysta nie będzie miał tu problemów ze
znalezieniem noclegu. Pytać można właściwie w każdym domu, nawet jeśli żaden napis nie informuje o pokojach wynajmowanych letnikom. Kwater najlepiej poszukiwać pomiędzy miejscowościami Perast i Dobrota oraz w okolicach Hercegnovi. Są to najbardziej nasłonecznione miejsca zatoki chętnie odwiedzane przez wczasowiczów. Amatorzy słonecznego lenistwa powinni jednak pamiętać, że plaże piaszczyste w Boce Kotorskiej należą do rzadkości. Prócz zatoczek na półwyspie Luštica jedyny piaszczysty odcinek linii brzegowej (kilkusetmetrowej długości) znajdziemy w okolicach Igalo. ]( \"http://bezdroza.pl\" )BOKA KOTORSKA • HERCEGNOVI • RISAN • PERAST • KOTOR • TIVAT • PÓŁWYSEO LUSTICA

[

BOKA KOTORSKA Bokę Kotorską tworzy pięć mniejszych zatok: Hercegnovski zaliv, Tivatski zaliv, Morinjski zaliv, Risanski zaliv i Kotorski zaliv. Jej powierzchnia wynosi 655 km˛. Cieśnina Bokokotorska Brama (Bokokotorska vrata), szerokości 2900 m, utworzona przez przylądki: Oštri Rt (terytorium sporne z Chorwacją) i Rt Mirišta na półwyspie Luštica, stanowi połączenie Boki z Adriatykiem. Następnie przejście zwęża się jeszcze dwukrotnie: w Cieśninie Kumborskiej (Kumborski tijesnac, 750 m szerokości) niedaleko Hercegnovi oraz w najwęższym odcinku – cieśninie Verige (350 m) prowadzącej do najdalej wysuniętych na północny wschód części Boki – Risanskiego zalivu i Kotorskiego zalivu. W Boce panuje klimat śródziemnomorski. Można tu spotkać drzewa cytrusowe – pomarańcze, cytryny, jak również aktinidie (kiwi), palmy, oleandry, krzewy wawrzynu,
mimozy, granaty, agawy i magnolie. Plaże piaszczyste znajdują się jedynie w zatoczkach na półwyspie Luštica. Poza półwyspem pojęcie „plaża” w bokokotorskiej rzeczywistości oznacza kawałek betonu. Niemal w każdej miejscowości można znaleźć nocleg w kwaterze prywatnej. O pokoje warto pytać gdziekolwiek, nawet jeśli żaden napis nie informuje wprost o noclegu. Mieszkańcy regionu, wobec dużego bezrobocia, chętnie korzystają z tej formy zarobku. Dzięki najdłużej utrzymującemu się nasłonecznieniu odcinek Perast – Dobrota i okolice Hercegnovi to wypoczynkowe centra Boki. Tam też najlepiej poszukiwać kwater. Burzliwa przeszłość Boki Kotorskiej widoczna jest niemal na każdym kroku. Ze względu na swą atrakcyjność i strategiczne położenie Boka przez długie wieki była przedmiotem zmagań rywalizujących ze sobą imperiów: Ilirów z Rzymianami, Bizancjum z Gotami i Słowianami, a później z lokalnymi serbskimi księstwami, Wenecji i Turcji, Wenecji i Austrii. O czarnogórski fiord walczyły również bardziej odległe imperia:
Hiszpania, napoleońska Francja oraz Rosja. Zawijali tutaj arabscy korsarze, których każdy najazd kończył się spustoszeniem bokokotorskich portów. O dziwo, pomijając XX w. i okres panowania dynastii Nemanjiciów w XII – XIV w., w Czarnogórze bardzo trudno było osiąść na dłużej. W 1805 r. po pokoju w Preszburgu (Bratysławie) Bokę zajęła flota rosyjska, która oddała ją Czarnogórze. Władyka czarnogórski Piotr I Petrović-Njegoš utrzymał ją przy sobie jedynie do traktatu w Tylży w 1807 r., kiedy to pod naciskiem Rosji musiał ją zwrócić Austrii. Okres największego rozkwitu Boki przypadł na wiek XVII i XVIII, gdy jej obszar znalazł się pod kontrolą Wenecji. Flota bokokotorska przeżywała wówczas okres niezwykle dynamicznego rozwoju, skutecznie rywalizując z sąsiednim Dubrownikiem. Jednocześnie swoje siedziby mieli tutaj uskocy – grupy chłopów i górali, związanych z ruchem hajduckim, którzy prowadzili stałą walkę z Turkami. Republika św. Marka pozostawiła w Boce liczne pamiątki. Dziś to one w dużej mierze wyznaczają
swoistość regionu. Koniec potęgi Boki Kotorskiej przypadł na początek XVIII w. Pierwszym miastem, które napotkamy po przekroczeniu granicy chorwackiej, jest Hercegnovi, a właściwie jego dzielnica Igalo. Znajduje się tam kilka sanatoriów, uzdrowisk, instytutów medycznych, gdzie leczone są schorzenia reumatologiczne, oraz źródeł wody mineralnej. Miasto ciągnące się przez 2 km wzdłuż wybrzeża to także wiele bloków mieszkalnych, co nadaje mu charakter miejskiej sypialni. ]( \"http://bezdroza.pl\" )powrót do strony głównej

[

HERCEGNOVI Miasto leży u stóp góry Orjen osłaniającej je od północy. Przez najwyższy szczyt Orjenu, Zubački kabao (1894 m n.p.m.), przebiega granica z Bośnią i Hecegowiną. Hercegnovi nazywane jest „miastem kwiatów”. To bardzo trafne określenie, gdyż w porównaniu z pozostałymi miejscowościami czarnogórskiego Primorja ma ono najbardziej śródziemnomorski charakter, który w równym stopniu tworzą cyprysy, palmy i drzewa cytrusowe, co architektura romańska, bizantyńska i orientalna. Historia miasta Stosunkowo krótką historię Hercegnovi, założonego dopiero w XIV w., wyznaczały wielkie wydarzenia na arenie międzynarodowej. Miasto wielokrotnie zmieniało właściciela, co tylko świadczy o jego znaczeniu (bardzo dobrze widać to na mapie). Strategiczne położenie Hercegnovi sprawiało, że tutejszy władca mógł kontrolować pobliską część Adriatyku oraz
decydować, kto i za ile wpłynie do Boki. Zanim w 1382 r. „król Serbii, Bośni i Primorja i Krajów Zachodnich” Tvrtko I założył w tym miejscu twierdzę Sveti Stefan, mieszkali tu Ilirowie, Grecy i Rzymianie (miasto leżało przy drodze prowadzącej z Akwilei do Szkodry i Tessaloniki). Następnie kontrolę nad regionem przejęło Bizancjum. W końcu, gdy osiedlili się tutaj Słowianie, tę część wybrzeża zaczęto nazywać Dračevica. Dračevica wchodziła w skład państwa Nemanjiciów. Po śmierci Stefana Duszana w 1355 r., Dračevica przeszła w ręce lokalnych władców. W 2. poł. XIV w. znalazła się w państwie rządzonym przez bana, a później króla Bośni Tvrtka I, który postanowił zbudować tu twierdzę, mającą na celu kontrolę wejścia do Boki i rywalizację z Dubrownikiem o prymat w handlu. Oficjalnie twierdza nazywała się Sveti Stefan, ale zwyczajowo mówiono o niej Novi lub Novi Grad. W XV stuleciu w szybko rozwijającym się mieście Novi władzę przejęła lokalna dynastia Kosača. Na cześć hercega Stjepana Vukčicia-Kosačy miasto
otrzymuje imię Hercegnovi, gdyż domeną, którą władał Stjepan Vukčić, była Hercegowina. Vukčić rozbudował i ufortyfikował miasto. Miał tutaj również swoją rezydencję. W latach 1482 – 1687 Hercegnovi znajdowało się w rękach Turków. Ich panowanie miało tu dość luźny charakter. Miasto było przystanią dla korsarzy, handlowano w nim niewolnikami. Z krótką przerwą w latach 1538 – 39 władzę w Hercegnovi sprawowali Hiszpanie, którzy przez 10 miesięcy swoich rządów zdążyli wybudować potężne umocnienia (zwane dzisiaj Bašta Španjola). W 1687 r., cztery lata po odsieczy wiedeńskiej dowodzonej przez Jana III Sobieskiego, miasto na 100 lat (do czasu swojego upadku w 1797 r.) przejęła Wenecja. Począwszy od roku 1797 Hercegnovi przechodziło z rąk do rąk: Austria (1797 – 1806), Rosja (1806 – 07), napoleońska Francja (1807 – 14). Na krótko w okresie 1813 – 14 należało do Czarnogóry, rządzonej wówczas przez Piotra I Njegoša. W 1815 r., po kongresie wiedeńskim, miasto ponownie przypadło Habsburgom i dopiero po I wojnie światowej
znalazło się w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców (zwanym później Królestwem Jugosławii). W latach 1941 – 43 było okupowane przez faszystowskie Włochy, a następnie przez hitlerowców. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Przeczytaj o miejscach, które warto zobaczyć

powrót do strony głównej

[

RISAN Choć w porównaniu z innymi miejscowościami Boki Kotorskiej miasto nie jest samo w sobie zbyt urokliwe, wyróżnia się szczególnym położeniem. Risan jest najbardziej na północ wysuniętym miastem Boki Kotorskiej leżącym na skraju Risanskiego zalivu oraz najstarszą osadą w Boce Kotorskiej założoną jeszcze przez Ilirów. W 288 r. p.n.e., po zamordowaniu rzymskich posłów przez iliryjskich piratów, królowa Ilirów Teuta zmuszona była do przeniesienia tutaj swej rezydencji ze Szkodry. Po jej śmierci Rzymianie przejęli Risan. Miejsca, które warto zobaczyć W centrum Risanu znajdują się cerkiew św. św. Piotra i Pawła (Sv. Petra i Pavla) z początku XVII w. oraz skwer z pomnikiem Poległym za wolność i socjalizm. Skwer jest dość zaniedbany, ale można tu usiąść i odetchnąć w cieniu drzew. Ok. 50 m dalej napotykamy pozostałości rzymskie (rimski
ostatoci). Brama, która prowadzi na teren wykopalisk, zazwyczaj bywa zamknięta, ale okalający je murek jest na tyle niski, że jego dyskretne sforsowanie nikomu nie powinno sprawiać kłopotu. Pod zadaszeniem znajduje się słynna mozaika z II w. n.e., przedstawiająca jeden z nielicznych wizerunków Hipnosa, boga snu. W resztkach willi rzymskiego patrycjusza pozostały jeszcze inne mozaiki antyczne. Nad Risanem, przy drodze do Grahova, wznoszą się twierdze Grkanac i Ledenice, a ok. 1,5 km przed Perastem, przy drodze, znajduje się monaster Banja z XII – XIV w., z odbudowaną w 1. poł. XVIII w. cerkwią św. Jerzego (Sv. Djordja). ]( \"http://bezdroza.pl\" )powrót do strony głównej

[

PERAST Miejscowość leży 31 km od Hercegnovi, naprzeciwko cieśniny Verige. Liczy ok. 300 mieszkańców, przeważnie ludzi starszych. Niewiele się tu dzieje, co, paradoksalnie, wywiera największe wrażenie na przybywających. Spacerując ulicami, które przyjęły w Peraście formę schodków, odczuć można, że tutaj czas płynie w odwrotnym kierunku. Wymarłe miasto marynarzy z rozsypującymi się zabytkami. Kto wie, czy nie najpiękniejsze miejsce nad Adriatykiem. Już w XIV w. budowano tu okręty, a swój rozkwit miasto przeżywało za panowania Wenecji w XVII i XVIII w. Powstała wtedy większość istniejących do dzisiaj zabudowań. W 1624 r. Perast najechali piraci z Ulcinja i doszczętnie splądrowali, biorąc do niewoli większość mieszkańców. W miasteczku przetrwały liczne pałace starych rodzin szlacheckich i kościoły. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Przeczytaj o miejscach, które warto zobaczyć

powrót do strony głównej

[

KOTOR To najlepiej zachowane na terenie Jugosławii miasto średniowieczne leży 45 km od Hercegnovi w miejscu niezwykłym – na samym końcu Boki Kotorskiej, u podnóża masywu Lovćen. Otoczony z trzech stron górami Lovćen (1748 m n.p.m.), Vrmac (766 m n.p.m.) i Dobrota (pasmo nadmorskie sięgające 910 m n.p.m.), Kotor był bardzo trudno dostępny (po II wojnie światowej, dla usprawnienia komunikacji, wydrążono czterokilometrowy tunel, który znacznie przybliżył miasto do innych ośrodków wybrzeża), a opasany dodatkowo grubymi murami obronnymi, wspinającymi się po zboczach masywu Dobroty – wręcz nie do zdobycia. Dopiero odkrycie i rozpowszechnienie statków parowych oraz zahamowanie ekspansji tutejszej floty doprowadziło go do upadku. Miasto ma śródziemnomorski charakter, pełne jest wąskich uliczek, nieregularnych placów, świątyń i pałaców.
Niesymetryczny układ Kotoru pochodzi jeszcze z okresu średniowiecza. Zabytki pojawiające się na każdym kroku są w większości nieodrestaurowane, a te znajdujące się z boku głównej trasy turystycznej, opustoszałe i pozamykane. W mieście aż roi się od lwów symbolizujących Republikę św. Marka. W 1979 r. Kotor został wpisany na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Warto jednak zauważyć, że śródziemnomorski charakter Kotoru tworzą nie tylko budowle, lecz także ludzie. Miejscowe kawiarnie pełne są od samego rana – tak jak gdyby zaraz po przebudzeniu kotoranie śpieszyli na dół, by wypić poranną kawę i spotkać znajomego, którego nie widziało się całą noc. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Przeczytaj o miejscach, które warto zobaczyć

powrót do strony głównej

[

TIVAT Do Tivatu zawitamy, pokonawszy 15 km od Kotoru, a 19 km od Hercegnovi, jeśli skorzystamy z promu pokonującego cieśninę Verige, natomiast podróżując wyłącznie lądem, będziemy musieli przebyć aż 60 km. Wykopaliska greckie i rzymskie wskazują, że już w III w. p.n.e. miejsce to było zamieszkane. Co do pochodzenia nazwy miasta istnieją trzy hipotezy. Według pierwszej nazwa pochodzi od imienia królowej iliryjskiej Teuty, która miała tu jedną ze swoich siedzib (główną siedzibą po przeniesieniu stolicy z dzisiejszej Szkodry był Risan). Zgodnie z drugą nazwa powstała od imienia jednego z chrześcijańskich świętych: Teodora, Teodozjusza lub Teodotusa. Natomiast trzecia hipoteza odnosi się do celtyckiego słowa teuto oznaczającego ‘miasto’. Niestety Tivat nie należy do najciekawszych miejsc na obszarze Boki, choćby ze względu na stacjonującą tu
marynarkę wojenną. Mając niewiele czasu, można zrezygnować ze zwiedzania tego miasta, by skoncentrować się na innych, bardziej interesujących. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Przeczytaj o miejscach, które warto zobaczyć

powrót do strony głównej

[

PÓŁWYSEO LUSTICA Półwysep Luštica (poluostrvo Luštica) leży w południowej części Boki Kotorskiej. Turysta znajdzie tu wiele ciekawych miejsc: zarówno spokojne zatoczki z plażami, jak i kilkanaście interesujących cerkwi. Na półwysep można dojechać autobusem z Kotoru, a latem także stateczkiem z Hecegnovi, który przystaje przy miejscowościach i plażach. Wzdłuż północnego wybrzeża półwyspu ciągnie się droga łącząca Magistralę Adriatycką z miejscowościami położonymi na Lušticy. W średniowieczu półwysep był własnością miasta Kotor. Obecnie pod względem administracyjnym większa jego część należy do opštiny Hercegnovi. Radovići to wypoczynkowa wieś położona u nasady półwyspu, na południowy zachód od Tivatu (ok. 15 km). Kursują tam autobusy z Hercegnovi, Tivatu i Kotoru. Warto wybrać się na wycieczkę wokół półwyspu, poczynając od północnego
brzegu (przy Zatoce Tivatskiej). We wsi Zabrdje znajdują się aż trzy cerkwie. Najstarsza, Sv. Gospodja, pochodzi z połowy XVIII w. W pobliskiej Klinci, na wzniesieniu górującym nad miejscowością, stoi opasany wysokim murem kościół św. Trypuna (Sv. Tripuna) z XVII w., w którym na uwagę zasługują fragmenty fresków. We wsi zobaczyć można także cerkiew św. Michała Archanioła (Sv. Arhndjela Mihajla) z 1670 r. Rose to przyjemne, zaciszne miejsce na odpoczynek. Otoczona bujną roślinnością osada leży na małym cyplu, nad cichą zatoczką. W XVII i XVIII w., czyli w czasach największej świetności Boki, był to ważny ośrodek nadmorski. Z tego okresu pochodzi większość stojących tu dziś dwupiętrowych budynków. W I w. n.e. istniała tutaj grecka osada Punto Rose, która w 867 r. zniszczyli Arabowie. Przy osadzie znajdują się mała zatoczka z przystanią, XVIII-wieczny kościół Sv. Gospe i cerkiew św. Trójcy (Sv. Trojice) wraz z małym cmentarzem. Latem przystają tu stateczki z Hercegnovi. W miejscowości działają poczta, biuro
turystyczne, restauracja i sklep. Noclegi oferowane są w kwaterach prywatnych. Idąc 5 km brzegiem na południe od Rose, dotrzemy do piaszczystej zatoczki Žanjica (uvala Žanjice), gdzie rozciąga się popularna plaża. Kursuje tam statek z Hercegnovi, jak również łódki, które zabierają turystów do jaskini Plava špilja oraz twierdzy Mamula. Niestety latem jest bardzo tłoczono. Koło przystani znajduje się hotel-restauracja, w którym zwykle bardzo trudno znaleźć wolne miejsca. Nocleg można jednak znaleźć w okolicznych miejscowościach (np. Radovanovići, Tići, Mirkovi). Przy plaży stoi cerkiew św. Jana (Sv. Jovana) z 1881 r. Godzien uwagi jest monaster Žanjica, położony na wyspie o tej samej nazwie, po wschodniej stronie wejścia do Boki. W monasterze można zobaczyć jednonawową cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy (Vavedenja Bogorodice) z XV w. i fragmenty oryginalnych fresków. Cerkiew otaczają mury obronne. Zbudowana przez Austriaków okrągła twierdza Mamula znajduje się na wyspie Lastavica przy wlocie do Boki, w odległości
3,4 mil morskich od Hercegnovi. Do twierdzy prowadzi zwodzony most. Podczas I i II wojny światowej istniało tu więzienie. Na wyspie rozciąga się również plaża. Lastavica jest chroniona od fal przylądkiem Arza (rt Arza), na którym znajdują się pozostałości rzymskiej twierdzy. Pomiędzy plażą Žanjice a przylądkiem Arza leży zatoczka Mirišta, gdzie urządzono kąpielisko Masline. Naprzeciwko znajduje się wysepka Mala Gospa. Na wyspie stoi mała cerkiew otoczona murami. Ok. 2 km za przylądkiem Arza leży zatoczka Zlatna luka. Za nią, pod wysokim brzegiem, jest jaskinia zwana Plava špilja lub Jakogovića špilja, do której prowadzą dwa wejścia. Nazwa jaskini (plava – ‘błękitna’) wzięła się stąd, że usytuowanie dwóch otworów prowadzących do niej powoduje swoiste refleksy światła o barwie niebieskiej. Podróżując drogą okrążającą półwysep, napotkamy wioskę Mrkovi, gdzie znajduje się cerkiew św. Paraskewy (Sv. Paraskeve) z 1600 r., wewnątrz której godne uwagi są freski Dimitrije Daskala, założyciela bokokotorskiej
„dynastii” ikonopisów Dimitrijević-Rafailović. Natomiast z 1605 r. pochodzi cerkiew św. Łazarza (Sv. Lazara) z dzwonnicą w fasadzie. Nieco dalej w Radovanići (Radovanovići) znajduje się cerkiew św. Mikołaja (Sv. Nikole) z 1117 r., jedna z najstarszych na półwyspie. Obok leży osada Brguli z XIV-wieczną cerkwią św. Piotra (Sv. Petara). Dalej droga powraca do Radovići, zamykając pętlę. ]( \"http://bezdroza.pl\" )powrót do strony głównej
_ Źródło: Bezdroża _