Łemkowszczyzna i Łemkowie

Łemkowie należą do wyznawców chrześcijaństwa wschodniego. Rozdzieleni są między prawosławie a greko-katolicyzm. Do dziś w niektórych wsiach (Bartne, Bogusza) stoją po dwie cerkwie. W 1596 roku zawarto w Brześciu unię (stąd jedna z nazw grekokatolików - unici), w myśl której diecezje prawosławne Rzeczypospolitej zostały podporządkowane kościołowi rzymskokatolickiemu. Unia brzeska i jej skutki są do dziś przedmiotem skrajnych ocen. Według prawosławnych była to próba rozbicia Cerkwi, jej latynizacji, według katolików - krok w kierunku jedności chrześcijaństwa. Po drugiej wojnie światowej wła­dze komunistyczne w ZSRR i Czechosłowacji zlikwidowały struktury Kościoła greckokatolickiego. Tak zwany synod lwowski, zwołany pod przymusem w 1946 roku, zniósł unię, a wiernych włączył do Cerkwi prawosławnej. W Polsce również nastały prześladowania: zakaz odprawiania nabożeństw, zabór świątyń. W 1956 roku sytuacja nieco się poprawiła, od 1957 rzymskokatolicki prymas Polski był zarazem ordynariuszem unitów. W 1989 roku
wyświęcono pierwszego po wojnie biskupa greckokatolickiego, w 1996 biskupstwo przemyskie ­podniesiono do rangi metropolii przemysko-warszawskiej (około 300 tysięcy wiernych).