Ludność

Ukraińcy pochodzą od plemion wschodniosłowiańskich zamieszkujących głównie dorzecze Dniepru. Najludniejsze na Ukrainie obszary, a przede wszystkim miasta, leżą poza terenem, który opisuje ten przewodnik – mowa o Doniecku, Dniepropietrowsku czy Kijowie, choć interesujące nas bardziej obwody lwowski i czerniowiecki należą do najbardziej zaludnionych. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę odsetek ludności miejskiej, to najsłabiej wypadną okręgi zakarpacki (41%) oraz czerniowiecki i tarnopolski (po 43%). Obszar Karpat i Polesia jest ogólnie najsłabiej zaludnionym terenem na Ukrainie.

Dzisiejsze państwo ukraińskie zamieszkuje 47 mln obywateli (Ukraińcy 72,7%, Rosjanie 22,1%, Żydzi 0,9%, Białorusini 0,9%, Mołdawianie 0,6%, Bułgarzy 0,5%, Polacy 0,4%, Tatarzy 0,3%). Poza granicami kraju najwięcej Ukraińców mieszka w Rosji (4,4 mln), Kazachstanie (890 tys.), Mołdawii (600 tys.), na Białorusi (290 tys.) i w innych dawnych republikach radzieckich. Mimo rozmaitych działań (z operacją „Wisła” na czele) w Polsce żyje wciąż 300–400 tys. Ukraińców. Spora diaspora ukraińska zamieszkuje Kanadę (400 tys.), USA (700 tys.) i Niemcy (20 tys.). Polaków na Ukrainie żyje ok. 238 tys., wg nieoficjalnych danych jednak aż 1,5–3 mln.

Jak wskazują przytoczone wyżej liczby, emigracja polityczno-ekonomiczna Ukraińców jest znaczna: w latach 1989–91 z kraju emigrowało po 90 tys. osób rocznie, a w 1992 r. – 288 tys. Dość powiedzieć, że kwota samych tylko przelewów z zagranicy poprzez system Western Union do obwodu iwano-frankowskiego przewyższa dwukrotnie budżet obwodu. W latach 1980–89 średnie roczne tempo wzrostu liczby ludności wynosiło 0,4%, ale w 1990 r. już tyko 0,1%. Przyrost naturalny od 1991 r. utrzymuje się na poziomie ujemnym i jest jednym z najniższych w Europie (wystarczy porównać jego wskaźniki: w 1970 r. wynosił 6,4%, a w 1993 r. spadł do 3,5%). W wieku poniżej 14 lat pozostaje 22% populacji, ponad 65 lat zaś – 15%. Negatywne zjawisko ujemnego przyrostu naturalnego pokazuje wykres witalności Rosjan i Ukraińców w XX w. Szczególnie do myślenia daje przepaść, jaka zaistniała pomiędzy oboma narodami wschodniosłowiańskimi w latach 1926–59, a więc w czasach stalinowskich. W ciągu owych 33 lat ludność Ukrainy wzrosła zaledwie o 1,5
mln, co daje 4,1%, Rosjan zaś przybyło blisko 34 mln, odnotowano więc 56,9% wzrostu! Te liczby mówią same za siebie. Głód 1932–33 przyniósł demograficzną śmierć narodu – nie przetrwali go bowiem ludzie młodzi, a jego skutki rzutowały na dalszy bieg XX w. Ostatnie lata istnienia Ukraińskiej SRR przyniosły pierwszy w XX stuleciu ujemny przyrost naturalny Ukraińców. Nie do końca są jasne powody takiego stanu rzeczy – prof. Wołodymyr Panczenko, prorektor Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, domyśla się działania tu czynników ekonomicznych, tych samych, przez które starzeją się także społeczeństwa zachodnie.

Źródło: Bezdroża