Poreć

Choć od lat 70. miasto i jego region są najbardziej turystycznym kierunkiem Chorwacji, pierwsi urlopowicze trafili tu znacznie wcześniej - najstarszy przewodnik po Poreću pochodzi z 1845 r.! Renoma miejscowości bierze się nie tylko z zabytków kulturalno-historycznych - np. bazyliki Eufrazego z VI w. - swoje robią też piękne widoki, śródziemnomorska roślinność (także winorośl i drzewka oliwne) oraz idealna infrastruktura.

Ludzie osiedlali się w tym rejonie od neolitu, żyjąc z rybołówstwa i rolnictwa. Włoska oraz etruska ceramika wydobyta z wykopalisk świadczy, że ośrodek był zamieszkany od VI lub V w. p.n.e. Na rozwój w dużej mierze wpływał port, umożliwiający handel z Etruskami. W II w. p.n.e. miasto podbili Rzymianie, przekształcając je w bazę wojskową. Wytyczono ulice, krzyżujące się prostopadle, oraz dwie wielkie arterie - Cardo i Decumanus.

Na przestrzeni wieków miasto wielokrotnie zmieniało właścicieli, jednak prawdziwymi władcami byli tu biskupi, panujący niepodzielnie całe średniowiecze. W XVIII stuleciu niewiele brakowało, a Poreć straciłby znaczenie - szalejąca zaraza tak bardzo go wyludniła, że trzeba było aż pomocy Wenecji (zaapelowała ona do imigrantów bałkańskich o przybycie i osiedlenie). Wkrótce potem miasto przeszło w ręce Austro-Węgier, później Włoch, a na koniec dostało się Jugosławii.

Zwiedzanie

BAZYLIKA EUFRAZEGO (Eufrazijeva Bazilika).
Sv. Euleterija
tel. (052) 431635
Otwarta dla zwiedzających codziennie od 7.00 do 20.00.

Bazylika mieści się w centrum miasta, po prawej stronie rzymskiej drogi Decumanusa. Od 1997 r. widnieje na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO ze względu na bizantyjskie mozaiki znajdujące się w jej wnętrzu. Jest to również jedyna bazylika na świecie, w której można prześledzić rozwój architektury kościelnej począwszy od IV w. Pierwotnie stały tu 4 kościoły, jednak w VI w. biskup Eufrazy postanowił scalić je w jeden budynek. Projekt okazał się zbyt ambitny, a plany trudne do zrealizowania. Eufrazy wpadł więc na prosty pomysł - nakazał zniszczyć całość i postawić na starych fundamentach nową bazylikę od podstaw.

Na podłodze, możemy zobaczyć to, co najcenniejsze - oryginalne bizantyjskie mozaiki, doskonale zachowane. Baldachim nad ołtarzem pochodzi z XII w., a dekoracja samego ołtarza jest zrobiona z masy perłowej i muszli ostryg, tak jak świątynia Neptuna. Tuż za nim znajduje się mozaika przedstawiająca budowę bazyliki oraz osoby za nią odpowiedzialne: brata biskupa Eufrazego, samego Eufrazego oraz Vica Maorusa. Zrekonstruowane w XV w. przez Republikę Wenecji freski uległy zniszczeniu. W kościele są przechowywane obrazy z XV w. oraz relikwie. Mozaika przy drzwiach wejściowych pochodzi z XIX w., stojąca naprzeciw chrzcielnica z V w.

Warto wejść na szczyt dzwonnicy, skąd roztacza się niezapomniany widok na zabudowania miasta. A później wstąpić do muzeum, by podziwiać to, co zostało z pierwszych bazylik - relikwie oraz podłogi kryte mozaikami (m.in. ryby jako symbol chrześcijaństwa). Wstęp jest płatny.

MUZEUM REGIONALNE (Zavićajni muzej).
Ul. Decumanus 9
tel. (052) 431585 lub 452119
Otwarte codziennie: latem od 10.00 do 13.00 oraz od 18.00 do 21.00, w pozo stałych miesiącach od 10.00 do 13.00. Wstęp 10 HRK, dzieci 5 HRK. W barokowym pała- cyku wystawiono ponad 2 tys. przedmiotów znalezionych podczas prac archeologicznych. Odzwierciedlają historię miasta od czasów prehistorycznych aż do wyzwolenia. Wśród eksponatów fragmenty mozaiki i słupy kamienne z epoki rzymskiej. Muzeum założone w 1884 r. jest najstarszym na półwyspie Istria.

SPACER PO STARYM MIEŚCIE.
Wędrówkę najlepiej rozpocząć z parkingu vis-a-vis parku Olge Ban. Opuszczając miejsce parkowania, skręcamy w prawo, a następnie okrążamy park, odbijając w lewo, w ulicę Nikole Tesle (biegnie wzdłuż morza). Trasa wiedzie do Trg Slobode, na którym stoi wspaniały kościół św. Marii od Aniotów (Crkva Gospe od Andela, XVIII w.). Po drugiej stronie placu, za wieżą z XV w., wchodzimy na starówkę. Prowadzi nas ulica Decumanus. Pod numerem 5 można podziwiać wenecki patac, pod 9 - barokowy (XVIII w.), w którym mieści się muzeum regionalne. Według historyków, ulica Decumanus zawdzięcza nazwę szerokości - mieściło się na niej 10 mężczyzn podczas defilady rzymskiej armii. Nasza trasa odbija w prawo, w ulicę sv. Eleuterija, wiodąc do bazyliki Eufrazego.

Po zwiedzaniu, kierujemy się ulicą Eufrazijeva (na prawo, wychodząc z bazyliki), a po dojściu do ulicy Ljudevita Gaja skręcamy w lewo, dochodząc wkrótce na Trg Marafor. Po obejrzeniu miejsca dawnego forum wracamy na rzymski trakt, mijamy stary, ładny dom (XIII w.) i kilka gotyckich pałaców. Na skrzyżowaniu z ulicą sv. Eleuterija skręcamy w prawo, chwilę później w lewo i idziemy wzdłuż Rybarski Trg, aż do ulicy Vladimira Nazora. Ta doprowadzi nas do Narodni Trg. Szybki rzut oka na teatr (XIX w.) oraz ratusz i już ruszamy dalej - drogą wzdłuż morza. Obala Maršala Tita, a my wraz z nią, wraca na starówkę. Po drodze można podziwiać wieżę (XV w.) z kawiarnianym tarasem na dachu, port, hotel Riviera (najstarszy w Poreću). Koniec nadbrzeża oznacza skręt w prawo, w ulicę Pina Budicina. Z niej odbijamy w lewo, w ulicę Zagrebaćką i spokojnie kierujemy się na plac Trg Joaki Rakovac. Aby wrócić na parking, wystarczy już tylko skręcić w lewo.

ŚWIĄTYNIE I DOM RZYMSKI.
Na starym mieście można odnaleźć pozostałości po dwóch rzymskich świątyniach - Marsa i Neptuna. Pierwsza była największą istniejąca na adriatyckim wybrzeżu, o drugiej wiadomo niewiele, pozostały z niej jedynie trzy kolumny. Między ulicą Decumanus a Trg Marafor mieści się stary dom z XIII w. Górę zdobi ładny drewniany balkon. ¦ TRG MARAFOR (Plac Marafor). Kwadratowy plac zajmuje miejsce dawnego forum rzymskiego. Przypomina o tym widoczny gdzieniegdzie bruk z tamtych czasów.