Przyroda

[

Cechą północno-słowackiej przyrody jest charakterystyczna dla górzystych terenów piętrowość – zróżnicowanie roślinne wynikające z odmiennych warunków klimatycznych panujących na poszczególnych wysokościach. Do ok. 500–550 m n.p.m. sięga piętro pogórza. Pierwotnie jego podstawowym zbiorowiskiem roślinnym były lasy dębowe, z których prawie całość została wykarczowana pod pola uprawne. Zamieszkują je m.in. sarny, zające, przepiórki, bażanty, jarząbki i jastrzębie. Powyżej niego, do wysokości ok. 1100–1200 m n.p.m. znajduje się piętro regla dolnego, obejmujące swym zasięgiem większość terenów górskich północnej Słowacji. Rosną tutaj głównie lasy bukowe oraz jodłowe, często – zwłaszcza w miejscach, gdzie zachował się pierwotny las – z dodatkiem jaworów. W niektórych ustronnych, górskich regionach wciąż jeszcze panuje prastara karpacka puszcza; w
Wielkiej Fatrze rośnie największy las cisowy w Europie. Niestety, od XIX w. w wyniku intensywnych wyrębów, ilość pierwotnego lasu gwałtownie się skurczyła. W miejsce przystosowanych do warunków górskich gatunków zaczęto sztucznie wprowadzać nizinne szybko rosnące świerki i w ten sposób prędko dostarczające drewna, ale zupełnie nieodporne na klimat, szkodniki i zanieczyszczenia. Powyżej 1200 m n.p.m., do ok. 1500–1600 m n.p.m. panuje piętro regla górnego. Tworzą je bory świerkowe – ale z zupełnie inaczej ukształtowanymi drzewami: o rozbudowanym, przystosowanym do skalistego podłoża systemie korzeniowym i z bardzo nisko schodzącymi, otaczającymi pień gałęziami. Powyżej, do ok. 1800 m n.p.m. rozciąga się piętro kosodrzewiny. W Tatrach i Niżnych Tatrach występuje ponadto piętro łąk alpejskich, a najwyższe partie Wysokich Tatr tworzy piętro turni. Na Słowacji istnieją następujące szczeble ochrony przyrody: park narodowy (Národný park, NP) – obejmujący rozległe najczęściej tereny z niezmienionymi przez człowieka
ekosystemami, na których ochrona pierwotnej przyrody jest priorytetem względem wszelkich innych działań; obszar chronionego krajobrazu (Chránená krajinná oblast’, CHKO) – obszary z różnorodnymi, cennymi z jakichś powodów ekosystemami, w których działalność człowieka jest dozwolona, o ile nie zakłóca naturalnych przyrodniczych wartości; rezerwat przyrody (Prírodná rezervácia, PR) – mniejsze tereny, z pierwotnymi bądź jedynie nieznacznie zmienionymi przez człowieka ekosystemami, podlegającymi całkowitej ochronie; najcenniejsze w skali całego kraju bądź szczególnie zagrożone tereny mogą być uznane za Narodowy Rezerwat Przyrody (Národná prírodna rezervácia, NPR); oraz pomnik przyrody (Prírodná pamiatka, PP) – pojedyncze obiekty lub ich zespoły, które mają wartość naukową, ekologiczną, lub estetyczną, które również mogą posiadać status Narodowego Pomnika Przyrody (Národná prírodná pamiatka, NPP). Na opisywanym w przewodniku terenie znajdują się następujące parki narodowe: Tatrzański (TANAP), powstały w 1949 r.;
Pieniński (PIENAP), istniejący od 1967 r.; Niżnych Tatr (NAPANT), utworzony w 1978 r.; Słowackiego Raju, z 1988 r.; i Połonin, najmłodszy z nich, z 1997 r. Zainteresowanych ochroną przyrody na terytorium Słowacji warto odesłać do strony ]( \"http://bezdroza.pl\" )www.sopsr.sk, na której przedstawione zostały podstawowe zagadnienia związane z tym tematem.

Źródło: Bezdroża