Wałbrzych - nie tylko "złoty pociąg"

Wielu badaczy zagadek historycznych jest zdania, iż okoliczna ziemia może skrywać nie tylko złoty pociąg, ale dużo więcej skarbów pozostałych po III Rzeszy. W styczniu 1945 r. na spokojne wcześniej tereny dotarły wojska radzieckie. Tysiące mieszkańców uciekały na zachód, zabierając ze sobą tylko najpotrzebniejsze przedmioty. Najcenniejsze rzeczy zostały schowane gdzieś naprędce. Wszystko dlatego, że pod koniec II wojny światowej *Dolny Śląsk *został uznany przez Niemców za na tyle bezpieczny, by wykorzystać go do ukrywania dzieł sztuki i dokumentów.

Przez 400 lat zamek był siedzibą jednego z najmożniejszych niemieckich rodów - rodziny von Hochberg. W czasie II wojny światowej przejęli go naziści, by (najprawdopodobniej) przebudować Książ dla Adolfa Hitlera. Z tym czasem właśnie związanych jest wiele domysłów i legend. Tysiące robotników i więźniów obozów koncentracyjnych wybudowało pod zamkiem tajemnicze tunele o długości 950 m, zdolne pomieścić całe składy pociągów. *Niemcy *już w 1944 roku rozpoczęli ukrywanie w podziemnych sztolniach złota, dzieł sztuki, dokumentów. Liczne skarby najprawdopodobniej znajdują się pod zamkiem do dziś. Być może jest tam też tajemnicze Archiwum Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy?

Jeden z największych zamków w Polsce, zwany Perłą Dolnego Śląska, niewątpliwie jest wizytówką Wałbrzycha. O turystycznej popularności tego miejsca świadczy tłok i hałas, które stale tam panują. Podziemia zamku od lat pozostają zagadką i jednymi z najbardziej niedostępnych miejsc na Dolnym Śląsku.

Zamek Książ *wzbudza też zainteresowanie dzięki najsłynniejszej swojej mieszkance. Żyła tu jedna z najpiękniejszych kobiet w Europie - Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless, zwana Daisy. Nie brakuje opinii, że była XIX-wiecznym odpowiednikiem księżnej Diany. W 1891 roku została żoną Hansa Heinricha XV Hochberga. Młoda para dostała w użytkowanie *zamek w Książu. Piękna i bogata właścicielka pomagała miejscowej ludności. Była fundatorką szpitali, szkół i ośrodków pomocy dla ubogich. Najbardziej rozpoznawalna wałbrzyszanka zmarła 29 czerwca 1943 roku. Fascynującą biografię Daisy odkrywa coraz więcej osób (m.in za sprawą jej pamiętników), również daleko poza granicami kraju. Historia o niej to dla *Wałbrzycha *kolejny magnes, szansa na przyciągnięcie turystów.

Sam Wałbrzych na pierwszy rzut oka nie wydaje się najatrakcyjniejszym miastem. W okolicach centrum straszą zniszczone, odrapane kamienice. Wiele jest rozsypujących się budynków wyglądających, jakby nikt nie zajmował się nimi od czasów II wojny światowej. Mieszkańcy przypominają, że ciągle są tu miejsca, w których o łazienkach można tylko pomarzyć. Wiele jest też do zrobienia w infrastrukturze drogowej. Jednak, aby całkiem nie popaść w pesymizm, zaznaczyć należy, że po mieście są też rozsiane architektoniczne perełki. Do takich należy dawna kopalnia Julia. Miejsce to jakiś czas temu zyskało nowe oblicze - złożony z 16 zabytkowych budynków kompleks zmieniono w Centrum Nauki i Sztuki. Podziwiać można dawne konstrukcje, wieże szybów Julia i Sobótka. Oprócz muzeum górnictwa, znalazło się miejsce dla wielu instytucji kulturalnych. W Wałbrzychu jest też coś dla miłośników muzyki. 9 stycznia 1964 roku właśnie tu wzięli ślub cywilny Mira Kubasińska i gitarzysta Tadeusz Nalepa. Poświęcona im tablica wisi
na budynku miejscowego magistratu.

ml