Wenecja - najstarsze getto Europy
Wenecja jest pierwszym miastem europejskim, w którym wydzielona została, odizolowana od reszty miasta, przestrzeń dla ludności żydowskiej, czyli getto. Samo to słowo wzięło się z weneckiego dialektu, w którym geto pierwotnie oznaczało po prostu odlewnię, hutę (od słowa gettare, czyli 'odlewać?), jako że w okolicy znajdowała się odlewnia armat. Dopiero potem w pozostałej części Włoch oraz innych miejscach Europy przyjęło się określać tym słowem obszar wydzielony dla ludności żydowskiej (lub innej).
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Wenecja *jest pierwszym miastem europejskim, w którym wydzielona została, odizolowana od reszty miasta, przestrzeń dla ludności żydowskiej, czyli *getto. Samo to słowo wzięło się z weneckiego dialektu, w którym _ geto _ pierwotnie oznaczało po prostu odlewnię, hutę (od słowa gettare, czyli 'odlewać'), jako że w okolicy znajdowała się odlewnia armat. Dopiero potem w pozostałej części Włoch oraz innych miejscach Europy przyjęło się określać tym słowem obszar wydzielony dla ludności żydowskiej (lub innej).
Tekst: Agnieszka Masternak/ if/pw
[
]( http://bezdroza.pl/ )
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Jednym z postanowień soboru laterańskiego V (1512-14) było zalecenie odseparowania ludności żydowskiej od chrześcijan. Pierwszym miastem, które zrealizowało to zalecenie, była Wenecja, zamieszkana od XI w. przez liczną społeczność żydowską. Na mocy dekretu z 29 III 1516 r. wszystkich Żydów osiedlono w dzielnicy Cannaregio na terenie otoczonym ze wszystkich stron kanałami. Getto, dodatkowo oddzielone od miasta murami, zamykano na noc, a kanały obserwowano, by nikt nie mógł się z niego wydostać.
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Pierwszymi mieszkańcami getta byli Żydzi aszkenazyjscy z terenów Europy Środkowej i Wschodniej, a także z obszaru Włoch południowych. Stopniowo zwiększała się liczba ludności, a w miarę tego rozszerzały się także obszary getta (mimo to obszar był stale za mały jak na tak dużą liczbę osób).
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Ślady tej ekspansji getta pozostały w nazwach - po najstarszym Ghetto Nuovo pojawiło się kolejne, zwane wbrew prawom logiki Ghetto Vecchio, czyli Getto Stare. W 1633 r. tereny getta rozszerzyły się jeszcze o Ghetto Nuovissimo.
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Zaczęły tu powstawać pierwsze synagogi, zwane _ scuole _, jako że jednocześnie pełniły jeszcze inne funkcje, podobnie jak określane tą samą nazwą chrześcijańskie bractwa religijne. Było ich kilka, a każda z nich skupiała Żydów o odmiennym pochodzeniu. Najstarsze synagogi to Scuola Tedesca i Scuola Canton. Po nich w połowie XVII w. powstała jeszcze Scuola Italiana i dwie scuole sefardyjskie: Levantina i Spagnola.
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Właśnie w tym okresie, pomiędzy końcem XVI a połową XVII w., oprócz trudnej sytuacji mieszkaniowej i izolacji, getto rozkwitało, a jego mieszkańcy cieszyli się raczej dobrobytem, zwłaszcza po tym, jak weneccy kupcy postanowili w ich ręce złożyć dochodowy, ale ryzykowny handel z rynkami Orientu. Było to także miejsce cieszące się niemałym prestiżem intelektualnym, zwłaszcza wśród odwiedzających Wenecję cudzoziemców.
Atrakcje Wenecji - dzielnica żydowska
Jednak w XVIII w., wraz z upadkiem Wenecji, pogarsza się także sytuacja w getcie. Ostatecznie zostaje ono rozwiązane dekretem Napoleona po upadku Republiki Weneckiej w 1797 r. Sytuacja ta nie zmienia się już po powstaniu Królestwa Włoch. W czasie II wojny światowej 204 Żydów z Wenecji zostaje wywiezionych do obozów, skąd wraca tylko osiem osób. Dziś społeczność żydowska liczy tu ok. 600 mieszkańców. Wciąż czynnych jest pięć synagog.
Tekst: Agnieszka Masternak/ if/pw
[
]( http://bezdroza.pl/ksiazki/toskania-i-wenecja-travelbook-wydanie-1-agnieszka-masternak,betow1.htm )
