Zamek krzyżacki w Lęborku. Historia. Ciekawostki. Atrakcje

Lębork powstał w XIV wieku na miejscu wcześniejszej osady słowiańskiej zdobytej w 1310 roku przez Krzyżaków, którzy wznieśli tu w następnych latach zamek. Rozrastająca się błyskawicznie w cieniu zamku osada prawa miejskie uzyskała już w 1341 roku.

Miasto zbudowane na regularnym, zbliżonym do kwadratu planie zostało otoczone murem obronnym, którego fragmenty zachowały się do dziś. Najciekawszym z nich jest Baszta Bluszczowa – u podstawy czworoboczna, a w górnych partiach ośmioboczna. Jej ceglane mury zdobi geometryczny układ ciemniejszych, mocniej wypalonych cegieł, tzw. zendrówek. Średniowiecznym zabytkiem jest także usytuowany w rynku kościół św. Jakuba z 1. połowy XV wieku, który pomimo renowacji z początku XX wieku zachował pierwotny, gotycki charakter. Wewnątrz znajduje się m.in. XVI-wieczna płyta nagrobna starosty lęborskiego, Joachima Zitzewitza oraz barokowe tabernakulum.

Inny średniowieczny zabytek Lęborka – *zamek *– nie miał tyle szczęścia. Wzniesiono go około połowy XIV wieku, jako regularne, czworoboczne założenie, typowe dla architektury krzyżackiej. Kolejne wieki stopniowo zacierały jego militarny charakter i oryginalny wygląd. Ostatecznie został gruntownie przebudowany w latach 1934–1935 z przeznaczeniem na siedzibę sądu.

Po upadku zakonu krzyżackiego miastem władali książęta zachodniopomorscy i elektorzy brandenburscy, a w XVII wieku przez dwadzieścia lat także królowie polscy. Następnie Lębork wszedł w skład państwa pruskiego, rozwijając się zwłaszcza po 1870 roku, kiedy do miasta doprowadzono kolej. Miasto uzyskało wówczas charakterystyczny wygląd – niemal wszystkie budynki użyteczności publicznej wzniesiono tu z nietynkowanej cegły. Z tego czasu pochodzą neogotycki ratusz (1900) z zachowanym zabytkowym wnętrzem Sali Rajców i budynek poczty (1905) oraz ekspresjonistyczny gmach żeńskiej szkoły średniej (1926–1929).

Spacerując ulicami Lęborka, warto zajrzeć na ul. Młynarską, gdzie pod nr. 14/15 stoi dom, w którym urodził się Paul Nipkow uznawany za wynalazcę telewizji, o czym informuje pamiątkowa tablica.

Zamek
Przyzamcze 2

Kościół św. Jakuba Apostoła
Basztowa 8, tel. 059 862 22 27. Otwarte: 8–11, 16–19

*Ratusz *
Armii Krajowej 14,
tel. 059 862 42 80

Seria: Miasta dla ciekawych
Tytuł: Gdańsk
Autor: Jacek Friedrich