Odmierzają czas od wieków. Najstarsze mechanizmy w Polsce
Znajdują się na wielu ważnych budynkach w naszym kraju. Odmierzają czas m.in. na ratuszach, kościołach, kamienicach i wielu innych budowlach pełniących obecnie i w przeszłości wiele różnych funkcji. Wiele spośród nich posiada ciekawą historię oraz długie dzieje, z których nie każdy turysta zdaje sobie sprawę.
Jakie sekrety skrywają te często pomijane w czasie zwiedzania elementy architektoniczne i który z nich jest najstarszym zegarem wieżowym w naszym kraju?
Zegar wieżowy na katedrze gnieźnieńskiej
Gniezno to kolebka polskiej państwowości oraz miasto pełne ważnych pamiątek z przeszłości. Na jednym z jego najważniejszych zabytków, a mianowicie na katedrze gnieźnieńskiej znajduje się najstarszy zegar wieżowy w Polsce. Według historyków, jego pierwowzór pochodzi z 1414 r. – gdyby przetrwał do naszych czasów, liczyłby dziś ponad 600 lat!
O budowie zegara na wieży katedry gnieźnieńskiej zadecydowała Rada Miasta. W XV w. był to jeden z pierwszych zegarów wieżowych wyposażonych w kurant wygrywający melodie ku uciesze ówczesnych mieszkańców miasta. Niestety, w XVI w. doszło do tragicznego w skutkach pożaru, w wyniku którego mechanizm zegara uległ zniszczeniu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Nadmorskie miasto kusi także po sezonie. "Ma wiele do zaoferowania"
Wieża zegarowa została jednak odbudowana i umieszczono w niej nowy zegar wieżowy, który możemy podziwiać do dziś. Wieża oraz sam zegar są utrzymane w stylu klasycystycznym, z widocznymi nawiązaniami do stylu barokowego i rokoko.
Zegar wieżowy w kościele Mariackim w Gdańsku
Wyjątkowym zegarem wieżowym może poszczycić się także Gdańsk. Jest to jeden z najstarszych zabytków tego typu w Polsce i zarazem drugi największy na świecie zegar wieżowy. To zegar astronomiczny, który zaprojektował i wykonał wybitny zegarmistrz miejski Hans Dűringer. Zegar wieżowy w na bazylice Mariackiej w Gdańsku wskazywał nie tylko godziny, lecz również daty dzienne, miesięczne i roczne, a także dane chronologiczne i astronomiczne. Uroku dodawały mu poruszające się za sprawą automatycznego mechanizmu figurki.
W 1554 r. doszło jednak do niespodziewanego wydarzenia – dotychczas sprawny zegar z dnia na dzień przestał chodzić. Mieszkańcy Gdańska zaczęli szeptać o klątwie, która miała ciążyć na zegarze. Ktokolwiek zbliżyłby się do niego, miał zostać przeklęty na wieki. Nic więc dziwnego, że zaniechano prób jego naprawy. Losy gdańskiego zegara odmieniły się dopiero po II wojnie światowej. To właśnie wtedy połączono ze sobą wszystkie elementy starego mechanizmu, a w 1999 r. ponownie uruchomiono go.
Obecnie zegar nie znajduje się na wieży świątyni, ale wewnątrz kościoła, gdzie turyści mogą go podziwiać na znacznie niższej niż pierwotna wysokości.
Zegar wieżowy na wrocławskim ratuszu
Zegar wieżowy we Wrocławiu powstał w 1550 r. Podobnie jak zegar z Gniezna, także i on wygrywał różne melodie. Zegar nie przetrwał jednak długo – osiem lat po jego powstaniu, został usunięty z wrocławskiego ratusza i trafił do komory podatkowej.
Adobe Stock Dopiero w 1902 r. przeprowadzono jego modernizację, zastępując pięć tarcz zegara jedną. W 1939 r. dokonano renowacji starych tarcz, na których pojawiły się symbole czterech pór roku. Dodano do nich także 12 aplikacji symbolizujących znaki zodiaku.
Zegar wieżowy we Wrocławiu można podziwiać do dnia dzisiejszego. Warto zwrócić na niego uwagę w czasie zwiedzania miasta i odkrywania jego kolejnych zabytków.
Zegar wieżowy na poznańskim ratuszu
Kolejny zegar wieżowy, który może poszczycić się długą historią, to ten na poznańskim ratuszu. Został po raz pierwszy uruchomiony w 1551 r. Był to bardzo nowoczesny, jak na tamte czasy, zegar wieżowy, który posiadał trzy tarcze przyozdobione arabskimi i rzymskimi cyframi. Dodatkową ozdobę czasomierza stanowiły dwa koziołki, które stały się jednym z symboli miasta.
Niestety, zegar z koziołkami spłonął w 1675 r. Został odtworzony, lecz bez najbardziej charakterystycznego elementu, a mianowicie koziołków. Te powróciły jednak na swoje miejsce za sprawą Carla Weissa, który do istniejącego zegara dodał drugi. Mniejszy czasomierz zagościł na środkowej wieży ratusza. Oba zostały jednak zniszczone podczas II wojny światowej. W 1955 r. dokonano rekonstrukcji poznańskiego zegara wieżowego, który działa sprawnie do dziś.