Zwierzyniec

Zwierzyniec – jeden z najczęściej odwiedzanych ośrodków wypoczynkowych na Roztoczu. W Zwierzyńcu warto pójść do stadniny polskich koników (tarpanów).

Zwierzyniec – ogólne informacje

Zwierzyniec jest miastem w województwie lubelskim w powiecie zamojskim na granicy Roztoczańskiego Parku Narodowego. W Zwierzyńcu mieszka ok. 3500 osób. Głównym źródłem utrzymania jest turystyka oraz rolnictwo.

Zwierzyniec uzyskał prawa miejskie w 1990 roku.

Zwierzyniec – położenie, klimat, pogoda

Zwierzyniec znajduje się na Roztoczu Środkowym. 3 km od Zwierzyńca przebiega granica między Roztoczem Środkowym a Zachodnim. Zwierzyniec położony jest pośród lasów, które zajmują 66 % gminy. Za granicą miasta (1 km – 20 minut piechotą) znajdują się stawy Echo, które zajmują 39 ha. W ramach stawów znajdują się 4 zbiorniki. Największy z nich służy jako kąpielisko.

Zwierzyniec leży w strefie klimatu umiarkowanego. Jak wszystkie miejscowości na Roztoczu, dociera tutaj powietrze kontynentalne, które sprawia, że lata są ciepłe bez dużych opadów deszczu, a najcieplejszym miesiącem jest sierpień.

Zwierzyniec – historia

Zwierzyniec powstał w 1593 roku, czyli cztery lata po założeniu Ordynacji Zamojskiej. Zamoyscy zbudowali w mieście letnią rezydencję, do której często przyjeżdżała żona III ordynata Jana „Sobiepana” Zamoyskiego, Marysieńka. Przed powstaniem miejscowości letniskowej, na terenie Zwierzyńca istniała osada, w której funkcjonował wielki zwierzyniec ogrodzony płotem. Przebywały w nim jelenie, sarny, dziki oraz lisy.

W czasach Ordynacji Zamojskiej na wodzie został zbudowany letni pałacyk matki Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Gryzeldy z Zamoyskich Wiśniowieckiej. W XIX wieku na terenie Zwierzyńca działał browar, tartak, fabryka bryczek, fabryka posadzek oraz fabryka maszyn rolniczych.

W czasach II wojny światowej Niemcy założyli obóz w Zwierzyńcu dla ludności cywilnej oraz obóz przejściowy dla wysiedleńców z Zamojszczyzny. Po wojnie w miejscu obozu został zbudowany kościół parafialny pw. Matki Bożej Królowej Polski.

Zwierzyniec – kościół „na wyspie”

Kościół „na wyspie” pw. św. Jana Nepomucena został ufundowany przez Tomasza Antoniego Zamoyskiego. Początkowo na wyspie był zlokalizowany teatr barokowy wykonany na zlecenie Marysieńki. Tomasz Antoni Zamoyski zmienił teatr w kościół w latach 1741 – 1747. Przed kościołem znajduje się kamienna kropielnica. W kościele znajdują się XVIII-wieczne polichromie Łukasza Smuglewicza.

Zwierzyniec – zabytki

Poza Kościołem „na wyspie”, w Zwierzyńcu warto zobaczyć:

• Budynek Zarządu Ordynacji Zamojskiej w Zwierzyńcu – zlokalizowany przy ulicy Browarnej;
• Zespół pałacu Plenipotenta w Zwierzyńcu (Plenipotentówka) – zabytkowa willa znajduje się przy ulicy Plażowej;
• Cmentarz żydowski w Zwierzyńcu z XIX wieku – znajduje się przy ulicy Monopolowej. Na terenie cmentarza przetrwało dwadzieścia macew;
• Miejsce straceń w Zwierzyńcu z 1944 roku – znajduje się przy ulicy 2 Lutego.

Zwierzyniec – browar

Budynek główny browaru w Zwierzyńcu znajduje się przy ulicy Browarnej 7. Browar został założony przez Stanisława Kostkę Zamoyskiego na początku XIX wieku. Na początku w budynkach warzono piwo angielskie typu porterowego. Obecnie dzierżawcą browaru jest firma Perła z Lublina, jednak rodzina Zamoyskich stara się nadal odzyskać budynki.

W browarze warzone jest piwo Zwierzyniec, którego można również skorzystać w barze znajdującym się na terenie zakładów. Są dostępne dwie marki piwa Zwierzyniec: Zwierzyniec Pils oraz Zwierzyniec Premium.

Zwierzyniec – koniki polskie

Koniki polskie pojawiły się nad stawami Echo w Zwierzyńcu w lipcu 1942 roku. Wtedy powstała hodowla rezerwatowa, którą nazwano „Ostoja”. Około 2 km od Zwierzyńca znajduje się wieża widokowa, z której można oglądać koniki polskie. Aby pogłaskać zwierzęta warto przyjechać w lecie późnym popołudniem, ponieważ w czasie upałów koniki szukają cienia w lesie. Koniki mają wybieg osiągający powierzchnię 180 ha: las, łąki, stawy Echo oraz dolinę rzeki Świerszcz.

Zwierzyniec – atrakcje

• Ośrodek Edukacyjno – Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego w Zwierzyńcu – w budynku znajduje się stała ekspozycja „W krainie jodły, buka i tarpana”. Bilet normalny do muzeum kosztuje 4 pln, a ulgowy 2 pln. Przy muzeum rozpoczynają się szlaki tursystyczne: zielony na Bukową Górę, żółty – na Piaseczną Górę, niebieskie – po wydmie do stawów Echo, czarny – do stawów Echo, zielony – aleją Aleksandry Wachniewskiej (malarki);
• Bukowa Góra w Zwierzyńcu – wzniesienie na wysokości 310 m.n.p.m. Na szczycie znajduje się punkt widokowy na Roztocze Środkowe. Trasa Bukowa Góra – Zwierzyniec – Bukowa Góra wynosi 2, 6 km. Wymaga jest karta wstępu, którą można nabyć w muzeum przy wejściu na Bukową Górę;
• Stawy Echo w Zwierzyńcu – idealne miejsce na kąpiel i spacery. Stawy są położone wśród lasów. Wokół znajduje się drewniana kładka, a przy brzegu piaszczysta plaża;
• Spływy kajakowe w Zwierzyńcu – fajna atrakcja zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. Spływy są organizowane po Tanwi i Wieprzu, a ceny kajaków w Zwierzyńcu zaczynają się od 35 pln za osobę.

Zwierzyniec – kiedy warto pojechać?

Do Zwierzyńca warto pojechać szczególnie latem, kiedy wszystkie atrakcje są dostępne dla turystów, a słynne lody w Zwierzyńcu otwarte. W sierpniu przez dwa tygodnie odbywa się Letnia Akademia Filmowa w Zwierzyńcu, która przyciąga kinomanów, nie tylko z województwa lubelskiego, ale również z całego kraju. Dobrą porą roku na odwiedzenie Zwierzyńca jest również słoneczna jesień. Może lodów nie zjemy, ale można się wspiąć na Bukową Górę i podziwiać Roztoczański Park Narodowy jesienią, a później udać się do Młyna na pyszną pizzę robioną na ziołowym cieście.

Zwierzyniec – pobliskie miasta i miejscowości

• Zamość – 30 km;
• Krasnobród – 15 km;
• Lublin – 110 km;
• Szczebrzeszyn – 10 km.

Zwierzyniec – noclegi

• agroturystyka w Zwierzyńcu – od 20 pln za noc;
• domki letniskowe w Zwierzyńcu – od 30 pln za noc;
• willa w Zwierzyńcu - od 40 pln za noc.

Zwierzyniec – ciekawostki

• Osoby związane ze Zwierzyńcem to n.in. Marysieńka, Jan Tomasz Zamoyski, Tomasz Antoni Zamoyski, Jan III Sobieski, Jerzy Wasowski, Aleksandra Wachniewska, Jan Dorantt i Stanisław Tatar.