Architektura
Architektura to chyba najtrwalsza część kultury materialnej Buriatów. Jednym z najbardziej charakterystycznych jej elementów jest jurta – tradycyjny buriacki dom. Przeważnie każda rodzina posiadała dwie jurty – letnią i zimową.
Letnia zrobiona była z drewnianej konstrukcji pokrytej wojłokiem lub skórami tak, aby w każdej chwili można ją było rozebrać i przenieść w ślad za wędrującymi stadami. Jurta zimowa budowana była na stałe, posiadała, podobnie jak jurta letnia, sześcio lub ośmiokątny kształt. Na środku paliło się ognisko, a dym uchodził przez otwór w dachu. Z czasem ognisko zastąpił metalowy piecyk. W jurcie zarówno ludzie, jak i przedmioty miały ściśle wyznaczone miejsca. Na prawo od wejścia była część kobieca. Po stronie lewej mieszkali mężczyźni.
Tak urządzone jurty można zobaczyć już tylko w skansenach. Burzliwa historia nie zdołała jednak zmienić wzorów architektury religijnej. Każdy kształt i kolor ma tu istotne, symboliczne znaczenie i jest regulowany przez dawne kanony. Dlatego powstające obecnie budowle nawiązują bezpośrednio do tych z czasów przedrewolucyjnych.
Mianem dacan określa się świątynię tybetańskich buddystów w Buriacji. Jest to przeważnie piętrowy lub dwupiętrowy budynek noszący znamiona wschodniego stylu. Dach zwieńczony jest szpiczastym zakończeniem w kształcie nałożonych na siebie cylindrów wykonanych ze złoconej miedzi i pokrytej wyrytymi słowami modlitwy. Skierowana na południe galeria ocienia wejście do świątyni, na której straży często stoją posągi lwów i tygrysów. Wokół budowli rozmieszczone są różnej wielkości młynki modlitewne.
Dacany przyciągają wzrok bogatą kolorystyką. Cztery podstawowe barwy lamaizmu to żółć, błękit, zieleń i czerwień. Kolory te dominują zarówno na zewnątrz, jak i w środku świątyni. W pobliżu dacanów stawia się stupy (suburgany), czyli rodzaj symbolicznego grobowca. Stupy buduje się z kamienia lub gliny i bieli wapnem. Istnieje osiem typów stup, w zależności od intencji, z jaką zostały wzniesione (zwycięstwa, rozprzestrzeniania wiary itp.).
Kultura rosyjska, istniejąca przez wieki obok buriackiej, wywarła na tę ostatnią duży wpływ. Buriaci mieszkają w rosyjskich domach, choć nie zachowali rosyjskiego planu wsi. Typowe syberyjskie chaty mają charakterystyczne elementy. Najczęściej pomalowane są na niebiesko, zielono lub bordowo. Okna opatrzone są dużymi, prawie zawsze niebieskimi okiennicami, zdobionymi prostymi i symetrycznymi wzorami. Układ domów w wioskach syberyjskich był specyficzny – chaty budowano wzdłuż drogi, po obu jej stronach. Prawie całą fasadę zapełniały okna (zwykle trzy) i okiennice, zaś wejście było na cofniętym, ukrytym za wysokim parkanem podwórku. Dawniej nieodłącznym elementem wsi rosyjskich była cerkiew lub kaplica. Dziś mało która z mniejszych miejscowości może pochwalić się świątynią.
_ Źródło: Bezdroźa _
