Dolina Rospudy

Dolina Rospudy jest mieszczącym się na Podlasiu obszarem chronionego krajobrazu, którego południowa część objęta jest też programem Natura 2000. Na tym obszarze znajdują się chronione są torfowiska, a także liczne gatunki zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Dolina Rospudy należy do Zielonych Płuc Polski, a ze względu na jej znaczenie ekologiczne w 2009 roku stało się głośno o sprawie obwodnicy Augustowa – miała ona biec przez obszar chronionego krajobrazu.

Dolina Rospudy – położenie

Dolina Rospudy znajduje się w województwie podlaskim, na terenie Puszczy Augustowskiej, na północ od Augustowa. Terytorium doliny ciągnie się wzdłuż rzeki Rospudy i jezior, przez które przepływa Są to: Rospuda Filipowska, Jeziora Kamienne i Długie, Garbas, Jezioro Głębokie, Bakałarzewskie, Jezioro Okrągłe, Bolesty i Rospuda Augustowska. Obszary osadnicze, które znajdują się w Dolinie Rospudy (Raczki, Filipów, Sidory) nie należą do obszaru chronionego krajobrazu.

Dolina Rospudy – Puszcza Augustowska

Puszcza Augustowska jest obszarem na którym leży Dolina Rospudy, ale też inne obszary chronionego krajobrazu: Puszcza i Jeziora Augustowskie, Pojezierze Sejneńskie i Dolina Biebrzy I. Dodatkowo na jej północnym skraju znajduje się Wigierski Park Narodowy, a na południu graniczy z Biebrzańskim Parkiem Narodowym. W obrębie puszczy leżą m.in. jeziora Sajno, Białe, Necko i Serwy, które znajdują się na trasie Kanału Augustowskiego, a także jezioro Wigry.

Dolina Rospudy – turystyka

W Dolinie Rospudy warto udać się na uroczysko Święte Miejsce w okolicy rzeczki Jałówki, które dawniej stanowiło miejsce pogańskiego kultu religijnego. Znajdziemy tam drewnianą kapliczkę z 1990 roku, krzyż z tabliczką postanowioną (według informacji na niej podanej) przez nawróconych na chrześcijaństwo Jaćwingów w XIII wieku. Przy kapliczce stoi też rzeźba świątek, przedstawiająca postać mężczyzny. Dużą atrakcją Doliny Rospudy są spływy kajakowe, które charakteryzują się wysokim stopniem trudności i trwają zwykle około pięciu dni, ale organizowane są też krótsze jednodniowe trasy.

Dolina Rospudy – flora

Bardzo cennym zasobem Doliny Rospudy są torfowiska, które utrzymują stały poziom wody w rzece i dzięki temu Rospuda nie zarasta. Zajmujące więcej niż 100 hektarów mechowiska są bardzo cennym siedliskiem, któremu towarzyszą rozmaitymi gatunkami szuwarów porastających bliskie tereny w pobliżu koryta rzecznego. Dolina Rospudy to jedyne miejsce w Polsce, w którym możemy zobaczyć wpisany do "Polskiej czerwonej księgi roślin" miodokwiat krzyżowy. Możemy tam znaleźć również inne rzadkie rośliny: różne gatunki storczyka i rosiczki, brzozę niską, lilię złotogłów czy mszar krokiewkowaty.

Dolina Rospudy – fauna

Jeśli chodzi o zwierzęta zamieszkujące Dolinę Rospudy, znajdziemy tam zagrożone gatunki ważek i motyli, małże (w tym szczeżuja wielka), pijawkę lekarską, chronione ryby (różanka, piskorz), płazy (traszka grzebieniasta, żaba jeziorkowa), a także liczne ptaki: głuszce, derkacze, żurawie, bieliki, orliki krzykliwe, dzięcioły czy zimorodki. Dolina Rospudy pełni ważną rolę korytarza migracyjnego dla wilków czy jeleni; zamieszkują ją też nietoperze, wydry i bobry.

Obwodnica w Dolinie Rospudy

Kontrowersyjna kwestia budowy obwodnicy, której trasa miała przechodzić przez Dolinę Rospudy, pojawiała się kilkakrotnie na przestrzeni lat. Po raz pierwszy plan budowy obwodnicy Augustowa na tym terenie pojawił się w 1996 roku. Już podczas konsultacji społecznych w tej kwestii z 2002 roku organizacje ekologiczne zauważyły, że nie wszystkie aspekty tego unikatowego terenu uznanego w 1991 roku obszarem chronionego krajobrazu zostały uwzględnione.

W 2007 roku, mimo protestów ekologów, rozpoczęto budowę obwodnicy, którą jednak przerwano w 2008 roku po tym, gdy sprawa została skierowana do Parlamentu Europejskiego. Ostatecznie przebieg trasy zmieniono w 2009 roku, decydują się na ominięcie Doliny Rospudy i poprowadzenie obwodnicy powyżej miejscowości Raczki.