Kultura i sztuka

[

Od antyku po XVII/XVIII w. Półwysep przewodził całemu naszemu kręgowi kulturowemu zarówno jeśli chodzi o sztukę (literatura, plastyka, muzyka), jak naukę, idee, stopień rozwoju czy znaczenie polityczne. Niewątpliwie na taką pozycję Włoch wpływała także wielowiekowa obecność papieży – Kościół, począwszy od średniowiecza, stał się najważniejszym mecenasem sztuki. Również władcy włoskich państewek, dla legitymizacji swej władzy, byli hojnymi nabywcami dzieł sztuki. Chętnie upiększali swe stolice, rozbudowę miast powierzali największym architektom swoich czasów, tworzyli ogromne kolekcje sztuki. Od XVII–XVIII w. prymat w dziedzinie kultury przeszedł w ręce Francji, a Włochy uległy silnej prowincjalizacji i obcym wpływom. To, co dotąd stanowiło o bogactwie kultury i sztuki, stało się powodem zacofania i powolnej kolonizacji kulturalnej. • ](
\"http://bezdroza.pl\" )Antyk rzymski • Styl bizantyjski • Styl romański • Gotyk • Renesans • Manieryzm • Barok • Klasycyzm • Secesja • Wiek XX

[

*Włochy Północne. Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu * Prezentowane materiały pochodzą z przewodnika turystycznego po Włoszech opublikowanego nakładem wydawnictwa Bezdroża. ]( \"http://bezdroza.pl\" )

[

Antyk rzymski Pierwszym okresem prymatu Włoch w świecie były wieki przed naszą erą – antyk rzymski, który opierał się na wpływach dwóch wielkich kultur: greckiej i etruskiej. I tak, pierwsza świątynia na Kapitolu, która stała się wzorem dla kolejnych, powstała na ruinach wcześniejszej, etruskiej, a rzymska wilczyca jest w istocie rzeźbą etruską. Etruskiego pochodzenia są rzymskie sposoby budowania i rozmieszczania grobowców. Często podkreśla się, że Rzymianie podbili Grecję bronią, a
zwyciężona Grecja podbiła Rzym kulturą. Dowodem tego twierdzenia jest fakt, że mitologia rzymska różni się od wcześniejszej greckiej właściwie tylko nazewnictwem. Rzymianie nauczyli się od Greków sztuki rzeźbienia i budownictwa (np. świątyń). Oczywiście, sztuka przeszła ewolucję po przeszczepieniu na nowy teren, lecz źródeł i inspiracji należy szukać głównie w kulturze helleńskiej. Świątynie na planie koła, bazyliki, style kolumn, łuki i amfiteatry są do dziś żywym dowodem przeszczepienia architektury greckiej do Rzymu (przykładem może być np. Panteon w Rzymie, łuki i termy rozsiane po całych Włoszech). Pierwowzorem dla teatrów rzymskich stało się Koloseum powstałe w 80 r. n.e. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Styl bizantyjski Wieki naszej ery przynoszą powolny rozkład ogromnego w tym okresie i trudnego do zarządzania Cesarstwa oraz bardzo szybkie rozprzestrzenianie się nowej religii – chrześcijaństwa. Te dwa czynniki (które nie są jedynymi) doprowadzają najpierw do dekretu zezwalającego na wolność wyznania (dekret Konstantyna Wielkiego, 313 r.), następnie do przeniesienia stolicy Cesarstwa do Konstantynopola, a później do upadku Cesarstwa Zachodniego (476 r.) i wzrostu roli chrześcijaństwa i papieży, którzy osiedli w Rzymie, a ten stał się centrum rozwoju sztuki i budownictwa sakralnego. Bazylika San Paolo Fuori le Mura w Rzymie jest przykładem budowli z tego okresu. Trzeba też dodać, że kolejni cesarze wschodni wspierali sztukę sakralną, rozwój i zdobienie najważniejszych miast cesarstwa, szczególnie od czasu ustanowienia chrześcijaństwa
religią państwową (koniec IV w.). To okres szybkiego rozwoju Rawenny (tutaj schronili się cesarze od początku V w.), gdzie zaczęły powstawać wspaniałe bazyliki i mauzolea tworzone w stylu bizantyjskim. Jako przykład można podać bazylikę w Chiusi czy kościół S. Salvatore w Spoleto, Santa Maria Maggiore czy S. Pietro in Vincoli w Rzymie. Okres największej świetności sztuki i ornamentyki wczesnochrześcijańskiej przypada na wiek VI, kiedy powstają takie budowle jak katedra i baptysterium w Grado czy S. Lorenzo Fuori le Mura w Rzymie. Królową sztuk zdobniczych jest w tym okresie mozaika. Wczesnochrześcijańskie mozaiki można do dziś podziwiać w Rawennie, gdzie zachowało się wiele bazylik i innych budynków zdobionych tą właśnie techniką. Mozaika to kawałki szkła, ceramiki oraz kamyczki różnego koloru i kształtu umieszczone na zaprawie (czasem żywicznej). Zdobiono w ten sposób już w epoce starożytnej podłogi i ściany (dwa typy mozaiki: ścienny i podłogowy). Mozaiki występowały w dwu wersjach kolorystycznych:
czarno-białe i kolorowe. Wczesne mozaiki (pierwsze znane pochodzą sprzed 5. tysięcy lat), jak i te podłogowe zazwyczaj ułożone są w motywy geometryczne, natomiast późniejsze – w motywy roślinne, zwierzęce, w portrety i sceny mitologiczne. Mozaiki rzymskie zdobiły wille patrycjuszy i cesarzy. Można je podziwiać w zachowanych rezydencjach. Najwspanialsze mozaiki chrześcijaństwa znajdujące się w kościołach Rawenny i Akwilei. Są one charakterystyczne zarówno pod względem kolorystyki (żywe kolory, na pierwszym planie złoty), rysunku postaci (sztywne, olbrzymie oczy) jak i rodzaju bohaterów (Chrystus, święci, Matka Boska). • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Styl romański Nowy styl, nazwany romańskim, zaczyna się rozprzestrzeniać w feudalnej Europie średniowiecznej jeszcze przed rokiem tysięcznym. Najważniejszymi budowlami, które narzucają nowy styl są klasztory benedyktyńskie w dzisiejszej Francji. Niezwykły rozwój i dominacja sztuki sakralnej nastąpił ok. roku tysięcznego i jest ona odbiciem głęboko zakorzenionych już stosunków feudalnych przemieszanych z ideami chrześcijaństwa. Budynki klasztorów zdobione były najczęściej malarstwem ściennym. Budynek kościoła, zorientowany na wschód, posiadał małe okna oraz witraże. Niewiele światła wpadało do masywnych, przytłaczających kościołów projektowanych na planie krzyża łacińskiego. W tym okresie poprzez wprowadzenie dwu rzędów kolumn pojawił się podział na nawy oraz transept. Typowym elementem romańskim jest, umieszczona w zachodniej części
kościoła, wieża. Strop z płaskiego zaczyna ewoluować w kierunku sklepienia kolebkowego i krzyżowego. Kościoły zyskują coraz bogatsze zdobienia (rzeźby, portale, tryforia, galeryjki), szczególna uwaga kierowana jest na fasadę, ściany zewnętrzne i sprzęt liturgiczny. W Północnych Włoszech kościół wczesnoromański wywodzi się w prostej linii od bazyliki wczesnochrześcijańskiej. Przykładem rozwiniętego stylu romańskiego jest kościół S. Ambrogio w Mediolanie oraz S. Michele w Pawii i katedra w Piacenzy. Echa bizantyjskie pobrzmiewają w pochodzącej z XI w. bazylice S. Marco. Połączenie wschodniego stylu bizantyjskiego z kolejnymi stylami zachodnimi dało specyficzną i rozpoznawalną architekturę wenecką. Dla określenia niektórych budowli florenckich i toskańskich używa się określenia protorenesans (głównie S. Miniato al Monte we Florencji, katedra w Pizie). Bazyliki w tym stylu wyróżniają się brakiem transeptu, pokryciem stropem lub otwartą więźbą dachową, kryptą otwartą na nawę główną, wolno stojącą dzwonnicą,
zdobieniami w postaci fryzów i galeryjek. Rzeźba romańska to przede wszystkim rzeźba architektoniczna, religijna. W podobnej sytuacji znajduje się malarstwo, które występuje głównie w postaci malunków ściennych o tematyce religijnej. Często spotykaną techniką zdobniczą w kościołach włoskich jest mozaika. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Gotyk Około XII w. pojawiają się w Północnych Włoszech pierwsze echa gotyku. Powstają niejednorodne stylistycznie, wzorowane na francuskich, kościoły i bazyliki. Przykładem jest bazylika św. Antoniego w Padwie. Nowe tendencje i mody płyną ze zdobywającej coraz silniejszą pozycję Francji. Tutaj, dzięki zjednoczeniu rozrzuconych księstw i centralizacji władzy rodzą się prądy artystyczne i społeczne, które odbijały się szerokim echem w całej Europie w kolejnych wiekach. Rozpowszechnienie się gotyku doprowadziło do ujednolicenia budownictwa i zdobnictwa w całej Europie. Powszechny jest pogląd, że dzięki bogacącemu się szybko mieszczaństwu, co nie pozostaje bez wpływu na sztukę, nastąpiła zmiana sposobu przedstawiania osób boskich oraz świętych, którzy zyskali bardziej „ludzkie” twarze i sylwetki. W miejscu twarzy bez wyrazu pojawiły się
oblicza odzwierciedlające uczucia i emocje. Jest to znakiem powolnego wychodzenia z anonimowości i przejścia do indywidualizmu. W budowie kościołów pojawiły się nowe elementy: duże okna oraz umieszczane w fasadzie rozety, które zapewniały budynkowi jasność. Obniżono też poziomu prezbiterium, co było spowodowane brakiem krypty. Kościoły powstałe we Włoszech XIII i XIV w. odpowiadają stylowi gotyckiemu. Najbardziej znane są: bazylika św. Franciszka w Asyżu, Santa Croce, Santa Maria del Fiore oraz Santa Maria Novella we Florencji, S. Francesco w Bolonii, katedra w Sienie. Przepyszny przykład gotyku to katedra w Mediolanie, która posiada długą i skomplikowaną historię, a jej budowa została rozpoczęta w 2. poł. XIV w. Architektura gotycka rozprzestrzenia się również w budownictwie świeckim. Bogate miasta włoskie finansowały budowę centrów miejskich, pałaców komunalnych, fortyfikacji. Florencja stała się królową gotyckiej architektury miejskiej (wystarczy wymienić choćby Palazzo Vecchio, Palazzo del Podesta,
Loggia dei Lanzi). Wenecki Pałac Dożów i Ca d’Oro są wynikiem połączenia gotyku i wpływów bizantyjskich. W gotyku rozwijało się głównie malarstwo witrażowe, choć pojawił się również obraz tablicowy (malowany na desce farbami temperowymi). Podejmowano głównie tematy religijne, ale pojawiły się także pierwsze obrazy o tematyce świeckiej. Pojawiło się realistyczne tło i elementy na kolejnych planach (choć nie znano jeszcze perspektywy). Największym malarzem tego okresu był Giotto di Bondone, którego dzieła znajdują się m.in. w padewskiej kaplicy Scrovegnich. Gotycka rzeźba rozwijała się jako element zdobniczy katedry, zewnętrzny oraz wewnętrzny, w postaci monumentalnych posągów wykonanych z kamienia czy drewna (często polichromowane). Tematyka, którą interesują się rzeźbiarze, to głównie postaci biblijne. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Renesans Gotyk nie przyjął się we Włoszech na długo i był, nawet w okresie rozkwitu tego stylu, traktowany jako sztuka północna. Z tej przyczyny już w połowie XIV w. zaczął tryumfować we włoskich miastach nowy prąd – renesans, czyli odrodzenie. Wraz z nim i zamiłowaniem do kultury klasycznej powiększyła się liczba światłych mieszczan i szlachty, którzy stali się mecenasami sztuki. Państwa Półwyspu Apenińskiego znowu zaczęły wieść prymat i narzucać formy i tematy sztuce całego kontynentu. Pierwszy powrót do form klasycznych zwrócił się ku starożytnemu Rzymowi, a następnie ku Grecji i Bizancjum. Zastosowanie klasycznych reguł nie prowadziło jednak do ślepego naśladownictwa dawnej i nie do końca znanej sztuki – artyści tworzyli dzieła, przede wszystkim budowle, oryginalne i zaskakujące lekkością. Harmonia kształtów stała się hasłem
nadrzędnym wszystkich sztuk. Jej ucieleśnieniem stała się budowla na planie centralnym przykryta kopułą. Tworzenie takich budynków nie zawsze było możliwe, nie należy więc się dziwić dużej ilości budowli podłużnych przykrytych kopułami. Szczególnie ulubioną figurą geometryczną stało się koło i kąt prosty. Wtedy też powstał zwyczaj bogatego zdobienia wnętrza, fasady (kolumny, portyki), okien (przyczółki trójkątne) i stropów (kasetony). Wielkimi dziełami sztuki renesansu są budowle sakralne m.in. kopuła i kaplica Pazzich w katedrze we Florencji, Tempio Malatestiano w Rimini, kościół S. Zaccaria w Wenecji, Santa Maria delle Grazie w Mediolanie, Tempietto w Rzymie oraz świeckie (np. pałac Medici-Riccardi czy pałac Rucellai we Florencji, Palazzo dei Diamanti w Ferrarze). Pierwszy plan bazyliki św. Piotra w Rzymie został wykonany przez Bramantego w stylu renesansowym. Później świątynia została przebudowana i nosi ślady innych założeń architektonicznych. Renesans to okres wielkiego rozkwitu budownictwa świeckiego,
nie tylko pojedynczych pałaców miejskich czy ratuszy, lecz i urbanistyki – miasta takie jak Ferrara, Siena czy Florencja zostały przebudowane w duchu nowego stylu. Renesans to także epoka laicyzacji i wielkiego rozwoju malarstwa. Najważniejsze odkrycie tej epoki to perspektywa, która pozwala na uzyskanie realizmu. Zdobycze te zawdzięczamy przede wszystkim Masacciowi, Paolowi Uccellowi oraz Pierowi della Francesce. Z Niderlandów trafiłydo Włoch farby olejne. Zaczęła dominować tematyka świecka, skupienie na światłocieniu i studium sylwetki ludzkiej. Ważny stał się sposób przedstawiania tła – typowe dla malarstwa renesansowego są „ramy w ramie”, czyli postaci umieszczone na tle łuku, kolumn czy portyku, który zamykał przestrzeń „akcji” obrazu. Trudno wymienić wszystkich geniuszy malarstwa renesansowego. Są wśród nich postaci skrajnie różne: da Vinci, Rafael, Fra Angelico, Mantegna, Perugino, del Sarto i wielu innych. Rzeźba renesansowa rozwijała się głównie w Toskanii, a jej głównym przedstawicielem był Lorenzo
Ghiberti. Styl ten, za wzorzec przyjmujący rzeźbę klasyczną, znalazł swój najpełniejszy wyraz w twórczości Michała Anioła i Donatellego. Szczególnie lubianymi formami stały się dla rzeźbiarzy popiersia i posągi konne. Renesans włoski stał się wzorcem dla innych krajów i od XVI w. zaczął się rozwijać także w innych krajach Europy. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Manieryzm Tymczasem we Włoszech rozwijał się manieryzm, który wyrósł ze swego rodzaju „przesadzonego” renesansu. Manieryzm wykorzystując motywy renesansowe, skupił się na doskonałości technicznej i formalnej dzieł sztuki. Jest niejako pomostem między renesansem i barokiem i wyrastając z pierwszego, powoli przekształcił się w ten drugi. Cały XVI w. był na Półwyspie Apenińskim zdominowany przez sztukę manierystyczną, która narodziła się w Rzymie i Florencji i bardzo szybko rozprzestrzeniła na całe Włochy. Manieryzm korzystając z dorobku renesansu, jednocześnie przeciwstawiał się mu, wyostrzając kontrasty, by uzyskać efekt napięcia i niepokoju. Najważniejszym elementem jest zarzucenie planu centralnego na rzecz podłużnego (znamienny jest fakt przebudowy w tym właśnie okresie Bazyliki św. Piotra). Powstają też kościoły, które stały się
pierwowzorami budowli barokowych, jak np. kościół Il Ges? w Rzymie. Bardzo ważnym czynnikiem w rozwoju architektury sakralnej są wytyczne soboru trydenckiego (1545–63), który rozpoczął okres kontrreformacji. Realizacja nowych tendencji odbyła się na polu sztuk plastycznych. Renesans kojarzony jest przede wszystkim z reformacją, a ponieważ bardzo dobrze przyjął się w krajach protestanckich, Kościół (w dalszym ciągu bardzo potężny mecenas sztuki) uznał za słuszne przeciwstawić mu się i szukać nowych form wyrazu. Budowle manierystyczne zazwyczaj są przeciwstawieniem pełnej światła kopuły i ciemnego, podłużnego wnętrza. Jako przykład kościoła zaprojektowanego w stylu manierystycznym podawany jest Il Redentore w Wenecji (Palladio). Cechą charakterystyczną manieryzmu, jest bogactwo zdobień we wnętrzach budowli. Jest to odpowiedź na surowość i wyważenie wnętrz renesansowych. Figury na gzymsach, amorki, spiralne motywy roślinne jak i zwierzęce – wszystkie te elementy łamią renesansowe schematy i dążą raczej do
zaciemnienia „czystości” form architektonicznych. Malarstwo manierystyczne wprowadza nienaturalnie wydłużoną sylwetkę ludzką oraz bardzo nasycone kolory. Największym artystą manieryzmu był bez wątpienia Giorgio Vasari (wystarczy odwiedzić jego dom w Arezzo), Pontormo i Rosso Fiorentino, Parmigianino czy Bronzino. Artyści dworscy projektują manierystyczne ogrody i wnętrza pałaców w Parmie, Mantui i innych miastach włoskich – jako przykład można przytoczyć florenckie ogrody Boboli. Rzeźba manierystyczna operowała tzw. figura serpentinata, czyli spiralnie skręconą sylwetką tak w przypadku pojedynczych modeli jak i ich grup. Układ taki, stosowany przez Giacomo da Bologna czy Celliniego, wprowadza niezwykłą dynamikę postaci i pozwala na wyrażenie napięcia. W epoce kontrreformacji i wojen religijnych ideał renesansowej, czy klasycznej harmonii nie wystarczał, by wyrazić sposób, w jaki człowiek odbierał świat. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Barok Zwycięstwo kontrreformacji i olbrzymi wpływ Kościoła na absolutystyczną władzę świecką miał też znaczenie dla rozwoju sztuk, które miały przekonywać wiernych o potędze i autorytecie Kościoła. Barok, bo o nim mowa, na półtora wieku stał się obowiązującym prądem i stylem. Rozprzestrzenił się we wszystkich dziedzinach sztuki, literatury, kultury i stał się pewnym stylem życia, który przyjął się we wszystkich krajach Europy. Barok po raz pierwszy zwrócił się do odbiorcy masowego, mieszczaństwa, nie tylko do wybranego grona. Przyjmuje się, że nazwa epoki pochodzi z języka portugalskiego i oznacza rodzaj nieregularnej perły. Początek XVII w. to okres pojawiania się pierwszych form barokowych – budowli i obrazów. Sztukę barokową cechuje z jednej strony dążenie do przedstawienia świata doczesnego, z drugiej – transcendencja. Monumentalizm,
dynamika, bogata ornamentyka – to tylko niektóre wytyczne sztuki barokowej. W architekturze styl barokowy wyraża się w zamiłowaniu do skomplikowanych form – budowle powstają na niespotykanych dotąd planach figur geometrycznych. Zamiłowanie do elipsy i paraboli, do symetrii i teatralizacji wszelkich sposobów wyrazu – oto wyznaczniki gustu barokowego. W początkowej fazie baroku nastąpiło odejście od centralnego planu budowli, później powrócono do tego typu planowania. Wspomniany wcześniej kościół Il Gesu (zaprojektowany przez Vignolę), oparty po części na planie bazyliki wczesnochrześcijańskiej był dla Rzymu pierwszym sygnałem narodzenia nowego stylu. Dojrzały barok to dynamika kształtu i zdobienia – fasady i wnętrza. Rzym, odbudowany po zniszczeniach z 1527 r. (tzw. sacco di Roma) oraz jako dowód na potęgę Kościoła, którego pozostał stolicą, powstał w stylu barokowym. Większość rzymskich kościołów zostało zbudowanych lub przebudowanych w baroku, a samo miasto uzyskało swój aktualny wygląd (place, fontanny,
rzeźby czy np. Schody Hiszpańskie). Należą do nich między innymi: kościół Sant Agnese, Sant’Ivo, San Carlo alle Quattro Fontane, Sant’Andrea del Quirinale. Największe uznanie zyskał Bernini, któremu powierzono projekty najważniejszych budowli. Przykładową budowlą barokowego budownictwa sakralnego jest kościół Santa Maria della Salute w Wenecji. Innym włoskim miastem, które zmieniło swój wygląd w baroku jest Turyn. Nastąpiło to za sprawą działającego tu architekta pochodzącego z Mesyny – Juvarry. Jednym z najwspanialszych dzieł tego twórcy jest bazylika Superga, na jednym ze wzgórz w pobliżu Turynu. Guarini, Loghena, Borromini, Pietro da Cortona i Maderna to najwięksi architekci baroku włoskiego. Malarstwo barokowe rozwija się pod bardzo silnym wpływem szkół włoskich: Caravaggia, nurtu klasycznego oraz szkoły weneckiej. Caravaggio reprezentuje tendencje naturalistyczne, a klasycyzm, wyznawany przez Carraccich czy Domenichina jest drugim głównym prądem XVII w., który rozwija się równolegle do baroku.
Zainteresowania malarstwa sakralnego zwracają się w stronę mistycyzmu – zgodnie z obowiązującą ideologią. Męczennicy oraz święci stają się głównymi postaciami poruszającymi wyobraźnią artystów i odbiorców. Malarstwo świeckie to przede wszystkim portrety i sceny rodzajowe: mitologiczne oraz pejzaż. Największym włoskim mistrzem rzeźby był Bernini, którego dzieła rozsiane są po całym Rzymie. Dynamika i wrażenie ruchu to podstawowe cechy rzeźby barokowej. Postaci Berniniego charakteryzują się przy tym ekspresywnością twarzy i sylwetki oraz patosem. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Klasycyzm Już w baroku zaczyna się nawrót do klasycyzmu, który po okresie przybyłej z Francji mody na asymetryczne i „kapryśne” rokoko, staje się on obowiązującym prądem w sztuce i architekturze. Przełom spowodowany rewolucją francuską i bezpowrotnym odejściem w przeszłość dawnego świata, zapoczątkował formowanie się nowożytnego społeczeństwa oraz utratę przez Kościół pozycji najważniejszego nabywcy sztuki, doprowadzi do zmiany gustu ogółu. W klasycyzmie wyraźnie wzrosła rola budownictwa świeckiego, zmieniała się również pozycja artysty w społeczeństwie (chociaż na rewolucję na tym polu trzeba będzie poczekać do romantyzmu). Nie bez wpływu pozostały odkrycia archeologiczne z 2. poł. XVIII w., jak np. prace wykopaliskowe w Pompejach, które poszerzyły wiedzę o starożytnej kulturze i sztuce. XIX-wieczny klasycyzm jest powrotem do harmonii,
racjonalizmu, umiaru (szczególnie w ornamentyce). Styl ten stał się przede wszystkim sztuką zdobniczą, a nawrót do idei greckich i rzymskich odbił się w architekturze i w wyglądzie zewnętrznym budynków. Do Włoch neoklasycyzm dotarł wraz z Napoleonem. Kwitnąć zaczęło budownictwo miejskie np. plac św. Marka w Wenecji oraz sakralne. Właśnie wtedy powstał m.in. kościół Gran Madre di Dio w Turynie. Klasycyzm przywrócił czytelność planu architektonicznego, opartego na kole, prostokącie i centralnym układzie z portykami czy rzędami kolumn. Największe postacie włoskiego klasycyzmu to Canova i Piranesi. Rzeźba klasycyzmu czerpała z tematyki mitologicznej, szczególnie ulubioną formą była rzeźba architektoniczna i nagrobkowa. Malarstwo koncentrowało się na tematyce historycznej i portrecie. Częstym tematem były sceny mitologiczne, przy czym malarze skupiali się na doskonałości formalnej i technicznej. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Secesja Ewolucja klasycyzmu przez eklektyzm, neogotyk, historyzm i inne prądy występujące w kolejnych dziesięcioleciach XIX w. w różnych krajach nie dały spójnego stylu artystycznego. Narodził się on dopiero od koniec stulecia w Anglii, była to secesja, która zyskała uznanie na całym kontynencie. Świat, w ciągu jednego wieku doznał niezwykłego postępu, społecznego, naukowego, kulturalnego i gospodarczego. Nowy styl (zwany we Włoszech liberty) skupił się początkowo na ornamentyce i objął głównie architekturę i sztukę użytkową. Skierowany był do bogatego mieszczaństwa i stawiał sobie za zadanie upiększyć codzienne życie tej sfery. Stąd wytwarzanie przedmiotów z ceramiki, szkła, zdobienie rezydencji, teatrów, kawiarni. W tym okresie plakat zyskał miano sztuki. Ważnym elementem secesji stały się domy mieszkalne wraz z wykończeniem i
umeblowaniem. We Włoszech zabytki w stylu liberty zachowały się m.in. w Padwie (Caffé Pedrocchi) i Turynie (np. budynki mieszkalne przy corso Francia). • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Wiek XX Wiek XX to okres stagnacji w sztuce włoskiej – poza okresami wybuchu nowych pomysłów np. futuryzmu czy niektórych prądów malarskich. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z tego, że odtąd właściwie już żadne państwo nie osiągnęło dominacji kulturalnej. Podobna rola, na początku XX w. przypadła jeszcze Francji, lecz tylko do pierwszej wojny światowej. Wiek XX to okres rozwoju przede wszystkim kultury masowej i drugoplanowej roli sztuki „wysokiej”. Mówiąc o sztuce ubiegłego stulecia, nie można jednak zapomnieć o kilku ważnych grupach artystycznych, jak np. toskańskiej odmianie realizmu, grupie zwanej macchiaioli z przełomu XIX i XX w. (Galleria d’Arte Moderna, pałac Pittich, Florencja), Brunonie de Chirico i jego szkole malarstwa metafizycznego, futuryzmie, kubizmie, czy innych ruchach awangardy, które we Włoszech znalazły podatny
grunt. Nie można nie wspomnieć o włoskim wkładzie w rozwój świata mody – najwięksi kreatorzy i domy mody powstały właśnie we Włoszech (centrum w Mediolanie) oraz we Francji. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

_ Źródło: Bezdroża _