Pruszcz Gdański. Miasto dla ciekawych
Na granicy Żuław, na południe od Gdańska położony jest Pruszcz Gdański, niegdyś duża wieś, która prawa miejskie uzyskała dopiero w latach 40. XX wieku.
Osada powstała na szlaku bursztynowym, którym już w starożytności zdążali kupcy z południa Europy nad Bałtyk. Najcenniejszym zabytkiem Pruszcza jest kościół Podwyższenia Krzyża Świętego. Jego budowę rozpoczęto około połowy XIV wieku, ale swój ostateczny kształt zyskał w 2. połowie XV wieku. We wnętrzu tej trójnawowej bazyliki, z imponującą, masywną wieżą i pięknymi sklepieniami, zachowało się wiele elementów dawnego wystroju i wyposażenia, pochodzących zwłaszcza z czasów, gdy kościół użytkowali luteranie (po 1585 roku). Najciekawsze są namalowane na początku XVII wieku obrazy przedstawiające Dziesięcioro Przykazań. Około 1630 roku powstały piękne, rzeźbione dekoracje empor, a także ambona. Z końca XVII wieku pochodzą stalle ozdobione dekoracją emblematyczną o skomplikowanej treści, a w XVIII wieku ustawiono w kościele barokowy prospekt organowy.
Wnętrze kościoła należy do najlepiej zachowanych sakralnych wnętrz protestanckich w regionie. Niestety po wojnie nie wrócił do Pruszcza najcenniejszy artystycznie zabytek – późnogotycki ołtarz, którego malowane skrzydła wiązane są z warsztatem wybitnego malarza niderlandzkiego Colijna de Coter, przechowywany jest obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Znacznie nowszym zabytkiem jest siedziba Rady Miasta, zaprojektowana w 1950 roku przez Wacława Rembiszewskiego. Jest to jeden z najlepszych w regionie przykładów architektury socrealistycznej.
*Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego *Wojska Polskiego 37
Seria: Miasta dla ciekawych
Tytuł: Gdańsk
Autor: Jacek Friedrich
