Serbia. Religia. Prawosławie

W Czarnogórze, spośród obecnych tutaj dwóch wielkich religii, chrześcijaństwa i islamu, dominującą pozycję zajmuje wschodnia wersja chrześcijaństwa – prawosławie. Ludność wyznania prawosławnego to przeważnie Serbowie i Czarnogórcy. Serbia wyznaje prawosławie. To dominująca religia.

Obraz

W Czarnogórze, spośród obecnych tutaj dwóch wielkich religii, chrześcijaństwa i islamu, dominującą pozycję zajmuje wschodnia wersja chrześcijaństwa – prawosławie. Ludność wyznania prawosławnego to przeważnie Serbowie i Czarnogórcy. Mniejszości: albańska i muzułmańska wyznają islam. Katolicy to najczęściej Chorwaci, a także, w mniejszym stopniu, Albańczycy. Tę mozaikę widać na ulicy.

W miastach Primorja kościoły sąsiadują z cerkwiami, a na południu coraz częściej dostrzec można minarety. Na obszarze dzisiejszej Czarnogóry chrześcijaństwo było obecne jeszcze przed przybyciem Słowian w VI w. Prawdopodobnie już w IV w. w Dioclei działało pierwsze biskupstwo. Ale Słowianie, przybywając na Bałkany, przynieśli ze sobą własne wierzenia i obrzędy. W 2. poł. IX w. w pasie nadmorskim uczniowie Cyryla i Metodego rozpoczęli chrystianizację w obrządku wschodnim. Serbowie zagorscy, czyli żyjący za Górami Dynarskimi, byli chrystianizowani w obrządku łacińskim. W Zecie o rząd dusz rywalizowały Rzym z Konstantynopolem. Hierarchia konstantynopolitańska miała bardziej tolerancyjny stosunek do piśmiennictwa słowiańskiego i umożliwiała słowiańskiemu duchowieństwu używanie własnego języka w cerkwiach i monasterach. W 1219 r. wyraźną przewagę uzyskało prawosławie: Sawa (główny święty serbskiego Kościoła prawosławnego) odciął się od Rzymu i założył autokefaliczną Serbską Cerkiew Prawosławną. Zwyciężyło
prawosławie, ale w XV w. katolicyzm przypłynie ponownie na weneckich korwetach.

Prawosławie

Początek dominacji prawosławia w Serbii wiąże się z okresem panowania pierwszych Nemanjiciów. W 1217 r. Stefan I Ukoronowany, syn Stefana Nemanji, przyjął insygnia królewskie z rąk legata papieża Innocentego III. Ale jego brat Sawa zerwał związek z papieżem i z Rzymem. W 1219 r. Sawa, po śmierci kanonizowany, otrzymał od Cesarstwa Nicejskiego (grecki spadkobierca Bizancjum) sakrę arcybiskupią i założył arcybiskupstwo w Žičy oraz 10 diecezji, dając tym samym początek autokefalicznej Serbskiej Cerkwi Prawosławnej. W Zecie siedzibą diecezji był monaster św. Michała na Prevlace w Boce Kotorskiej. Za cara Stefana Duszana diecezja zecka została podniesiona do rangi metropolii. Wenecjanie byli nieprzychylni hierarchii prawosławnej i na zdobytych obszarach uniemożliwiali jej funkcjonowanie. Biskupi zeccy kilkakrotnie zmieniali swoją siedzibę (Budva, Bar, Vranjina na Jeziorze Szkoderskim, monaster św. Mikołaja na wzgórzu Obod, a obecnie Rijeka Crnojevića), by w końcu przenieść ją do powstałego w 1484 r. monasteru w
Cetinju, będącego do dziś głównym centrum Kościoła prawosławnego w Czarnogórze.

Po zlikwidowaniu przez Turków patriarchatu serbskiego w Peći, ostoi serbskiej tradycji narodowej, władzę nad Serbską Cerkwią Prawosławną przejęło zgrecyzowane arcybiskupstwo ochrydzkie. Greccy biskupi szerzyli wśród Słowian grecką liturgię. Mimo że w 1557 r. dzięki bośniackiemu Serbowi, wielkiemu wezyrowi Mehmedowi Paszy, Sokollu przywrócono patriarchat w Peći, to w 1766 r. ponownie go zlikwidowano. Czarnogórscy duchowni, nie chcąc zostać podległymi Greków, zwrócili się o opiekę do serbskiego patriarchatu w Sremskich Karlovcach (wówczas w Austrii, obecnie w Serbii niedaleko Belgradu), a później do Cerkwi rosyjskiej. W ten sposób powstały dwie hierarchie: serbska i czarnogórska. Od końca XV w. autorytet wśród czarnogórskich plemion zdobywał stopniowo metropolita Kościoła prawosławnego w osobie biskupa cetyńskiego. Kolejni biskupi uzyskiwali coraz większą władzę świecką, by w końcu obrać tytuł „władyka”. W 1697 r. roku tron „władyków” objęła dynastia Petroviciów, której pierwszym przedstawicielem był Daniło,
panujący w latach 1697–1735.

Autokefaliczna Czarnogórska Cerkiew Prawosławna funkcjonowała do 1920 r. Potem działała na emigracji. W 1993 r. założono ją ponownie (oficjalnie została zarejestrowana dopiero w 2000 r.). Wśród Serbów restauracja Czarnogórskiej Cerkwi Prawosławnej wywołała niepokój, liczne debaty i spory. Z punktu widzenia czarnogórskich Serbów oraz Serbskiej Cerkwi Prawosławnej Czarnogórska Cerkiew Prawosławna jest nielegalnie działającą sektą, która powstała z powodów politycznych, a nie religijnych i w dodatku podważa autorytet i osłabia wpływy Cerkwi serbskiej na obszarze Czarnogóry. Czarnogórska Cerkiew zaś twierdzi, że gdy Kościół serbski był kontrolowany przez Turków, to Kościół czarnogórski był niezależny i uznawany przez Święty Synod Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, i że ponadto należy jej się zwrot 650 przejętych przez Serbów monasterów i cerkwi, które znajdują się na terenie Czarnogóry.

Obraz

Katolicyzm

Obecnie 2,9% wszystkich mieszkańców Czarnogóry deklaruje się jako katolicy. Są to głównie Chorwaci mieszkający w rejonie Boki Kotorskiej i Albańczycy z południowej części kraju. Siedzibą arcybiskupstwa jest Bar, a biskupstwa – Kotor. W przeszłości katolicyzm miał jednak szanse stać się religią dominującą. W 1022 r. utworzono serbską metropolię w Dubrowniku podległą Rzymowi. Gdy w 1077 r. w Zecie doszło do pierwszej koronacji, nowy król Michał insygnia koronacyjne otrzymał od papieża Grzegorza VII. Ten akt przypieczętował narastającą podówczas tendencję: Zetę i Górną Dalmację zdominowała kultura łacińska i łacińska organizacja kościelna.

Pierwsze zeckie (dziś powiedzielibyśmy: czarnogórskie), a zarazem serbskie królestwo zostało podporządkowane politycznie, kościelnie i kulturowo papiestwu. Na łacinę przetłumaczono dzieła piśmiennictwa słowiańskiego (m.in. żywot księcia Duklji św. Vladimira). Do 2. poł. XI w. był to teren Dubrownika, ale w 1089 r. syn Michała, Konstantyn Bodin, uzyskał od antypapieża Klemensa III Wilberta bullę powołującą do życia metropolię kościelną z siedzibą w Barze (która obejmowała całe królestwo Zety). Arcybiskupstwo znajdowało się w Barze, a diecezje m.in. w Kotorze i Ulcinju. W 1149 r. metropolia barska upadła. Kościół Zety wrócił pod jurysdykcję arcybiskupa dubrownickiego. W tym czasie powstał, napisany prawdopodobnie po łacinie, Latopis Popa Dukljanina – największe dzieło piśmiennictwa zeckiego tego okresu. W 1199 r. Vukan, władca Zety, najstarszy syn Stefana Nemanji, wskrzesił prowincję kościelną z siedzibą w Barze. Jego brat Stefan (zwany później Stefanem I Ukoronowanym; 1196–1227) koronowany był jeszcze w 1217
r. przez legata papieża Innocentego III. Ale już trzeci brat Vukana i Stefana, Sawa, zerwał związki z papieżem i Rzymem i założył niezależny Kościół serbski, dając tym samym początek autokefalicznej Serbskiej Cerkwi Prawosławnej.

W państwie Nemanjiciów dominowało prawosławie, a katolicyzm przeważał jedynie od połowy XIV w. za panowania dynastii Balšiciów w wąskim pasie Zety i później, na terenach podległych Wenecji. Ostatecznie jednak jego wpływy nie były na tyle silne, aby rozpowszechnić się wśród ludności Czarnogóry.

Islam

Na obszar dzisiejszej Czarnogóry islam dotarł wraz z Turkami. W przeciwieństwie do Bośni, islamu nie przyjmowali wielmoże, ale chłopstwo. Zjawisko masowego przechodzenia na islam wzrastało, ponieważ coraz cięższe warunki życiowe stawały się nie do zniesienia, a chłopstwo muzułmańskie było zwolnione z wielu podatków. Na islam przechodzili też młodzi chłopcy chrześcijańscy zabierani w ramach tzw. podatku we krwi i szkoleni na żołnierzy w armii tureckiej (tzw. janczarzy). W sumie niemal 20% mieszkańców Czarnogóry wyznaje islam, głównie Muzułmanie żyjący w czarnogórskiej części Sandżaku i Albańczycy. W Czarnogórze dominującym odłamem jest sunnizm.

Islam nie jest w Czarnogórze szczególnie widoczny. Oprócz minaretów i orientalnej atmosfery niektórych miejscowości niewiele świadczy o tym, że mieszkają tu muzułmanie. Nie ma prawie śladu po rygorystycznych regułach zasłaniania ciała. Tradycyjny strój męski noszony przez mahometan zanikł całkowicie. Na wsiach można jeszcze spotkać kobiety ubrane w stroje tradycyjne (choć tradycja w tym wypadku jest bardzo zredukowana): noszą szerokie spodnie – szarawary (dimije), a włosy (niegdyś całą twarz) przykrywają chustką, ułożoną lub zawiązaną pod brodą.

_ Źródło: Bezdroża _

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

City breaki w odwrocie? Jesienią coraz mniej rezerwacji w dużych miastach w Polsce
City breaki w odwrocie? Jesienią coraz mniej rezerwacji w dużych miastach w Polsce
Najwyższy most świata w Chinach został otwarty. Pobił wszystkie rekordy
Najwyższy most świata w Chinach został otwarty. Pobił wszystkie rekordy
Pogodowy dramat w Bułgarii. Gwałtowne opady deszczu dosłownie dewastują kraj
Pogodowy dramat w Bułgarii. Gwałtowne opady deszczu dosłownie dewastują kraj
Żegluga na polskiej rzece powróci? Walka się rozpoczęła
Żegluga na polskiej rzece powróci? Walka się rozpoczęła
Polska staje się turystyczną potęgą? Liczby mówią same za siebie
Polska staje się turystyczną potęgą? Liczby mówią same za siebie
Polski projekt wyróżniony. Futurystyczne muzeum robi wrażenie
Polski projekt wyróżniony. Futurystyczne muzeum robi wrażenie
Afera na dworcu w Katowicach. "Zabójcze fotele cierniowe"
Afera na dworcu w Katowicach. "Zabójcze fotele cierniowe"
Majorka walczy z inwazją węży. Nowe środki bezpieczeństwa na wyspie
Majorka walczy z inwazją węży. Nowe środki bezpieczeństwa na wyspie
Mieszkańcy i turyści go polubili. "Pan Terminator" musiał zostać usunięty
Mieszkańcy i turyści go polubili. "Pan Terminator" musiał zostać usunięty
Tysiące ludzi chciały wziąć udział w wyprawie. Wejściówki rozeszły się w siedem minut
Tysiące ludzi chciały wziąć udział w wyprawie. Wejściówki rozeszły się w siedem minut
Huragan nadchodzi. Przygotowują się na najsilniejsze uderzenie od 25 lat
Huragan nadchodzi. Przygotowują się na najsilniejsze uderzenie od 25 lat
Chwile grozy. Orki zaatakowały jacht
Chwile grozy. Orki zaatakowały jacht