Tatrzański Park Narodowy. Sanktuarium polskiej przyrody
Tatry są górami pięknymi w swej pierwotnej, skalnej dzikości, są skarbnicą różnorodności biologicznej, najczęściej i najliczniej zwiedzanym zakątkiem Polski. Tatry są cenne jak źrenica oka, a każde dotkniecie tej źrenicy budzi szeroki ruch protestu w całej Polsce.
22.09.2008 | aktual.: 09.05.2013 12:38
Tatry są górami pięknymi w swej pierwotnej skalnej dzikości, są skarbnicą różnorodności biologicznej, inspiracją dla nauki, źródłem natchnienia dla twórców, najczęściej i najliczniej zwiedzanym zakątkiem Polski. Tkwią w naszej świadomości jako najpiękniejszy obraz ojczyzny.
Z widoków, z pracy i myśli o nich wyrosła barwna kultura ludowa, przebogata twórczość literacka, naukowa i krajoznawcza, dzieła muzyczne, plastyczne, architektoniczne i sztuka zdobnicza. _ „O Tatry! (…) W waszym ostrym powietrzu człowiek nie tylko fizycznie tężeje. Problemy wasze są jak te szlaki, dla których przebycia wymagany jest rozrost wszystkich władz duchowych. Człowiek pośród was uczy się nieustraszenie myśleć” _ – napisał Mieczysław Limanowski, badacz Tatr, geolog i teatrolog.
Tatry są maleńką kropką na mapie Europy. Dwa jeziora alpejskie (np. Genewskie i Lago Maggiore) mają większą powierzchnię niż całe tatry. Nie ma więc przesady w przenośni, że są one cenne jak źrenica oka, a każde dotkniecie tej źrenicy budzi szeroki ruch protestu w całej Polsce.
Tatry mają ostrą wysokogórską rzeźbę alpejską, którą zawdzięczają działalności lodowców. Rozcinają je głębokie doliny, sięgające aż do głównej grani.
W granitowej części Tatr niektóre z licznych kotłów lodowcowych wypełniają jeziora np.: Morskie Oko, Czarny Staw. Natomiast na wapieniu, marglu i dolomicie rozwinęły się zjawiska krasowe: żłobki i leje krasowe, wywierzyska i ponory oraz jaskinie. Grzbiety gór maja wąskie, ostre i poszarpane granie, strome, miejscami urwiste stoki pocięte żlebami. U wyloty żlebów gromadzą się piargi i strome stożki usypiskowe.
W górskim lesie i w kosodrzewinie buszuje niedźwiedź, na skałach wartę pełni czujny świstak, a skalne przepaście z gracja przeskakuje kozica. Panoramy widokowe są niezrównanej piękności – łączą w sobie surowość, grozę i dzikość z malowniczością i finezją kształtów szczytów i reliefu skalnych zboczy.
Tatry są na tyle trudne, że wejście na najwyższe szczyty (Rysy 2499 m n.p.m., Świnica 2301 m n.p.m.) to nie deptanie gór, to dotykanie ich, wczepianie się w granitowe skały. Wędrówka dla każdego oznacza inne przeżycia. Dla taternika czy narciarza to emocje, próba charakteru, spełnienie marzeń. Przyrodnik podziwia różnorodność przyrody w surowych warunkach górskich, turysta chłonie niezwykłe jej piękno.
_ Tekst: prof. Romuald Olaczek _
_ Źródło: MULTICO Oficyna Wydawnicza _
