Toskania

[

W Toskanii kochali się i kochają artyści, podróżnicy i miłośnicy dobrej kuchni. Stąd pochodzi najbardziej znane wino włoskie – Chianti oraz fiorentina – wołowy befsztyk smażony na patelni zbliżonej do grilla. Wina toskańskie są bardzo cenione, należą do nich: Grattamacco Bolgheri Superiore, Podere Castagneto Carducci i wiele innych. W Toskanii urzekające są zarówno mikroskopijne miasteczka na wzgórzach jak i wielkie centra – niegdyś kolebki kultury i sztuki nowożytnej. W sezonie letnim jednak przybywają tu tak ogromne rzesze turystów, że trudno cieszyć się niektórymi miejscami (m.in. San Giminiano). • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Arezzo • Cortona • Florencja • Lukka • Pistoia • Piza • Prato • San Gimignano • Siena • *Volterra *

[

*Włochy Północne. Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu * Prezentowane materiały pochodzą z przewodnika turystycznego po Włoszech opublikowanego nakładem wydawnictwa Bezdroża. ]( \"http://bezdroza.pl\" )

[

Arezzo Aretium (historyczna nazwa Arezzo) zostało założone przez Etrusków ok. VII w. p.n.e. Ok. I w. p.n.e. w mieście wytwarzano ceramikę i majoliki sławne na cały ówczesny świat. Po upadku w epoce najazdów barbarzyńskich miasto podniosło się ok. XII w. W XIII w. nastąpił bardzo szybki rozwój i rozbudowa. Osiedlenie się w Arezzo zakonów wędrownych oraz założenie uniwersytetu retoryki uczyniło miasto centrum sztuki i literatury. Pod koniec XIII w. Arezzo zostało pokonane i zdominowane
przez Florencję. W Arezzo urodził się Petrarka, Vasari, a niedaleko stąd Michał Anioł. Dopiero ostatnie dziesięciolecia zmieniły plan miasta oparty na półkolu. Obszar pomiędzy piazza Duomo i fortecą medycejską stanowił centrum osady etruskiej. Forteca medycejska, z której widać panoramę miasta, pochodzi z końca XV w. Przy przylegającym piazza Grande znajduje się zaprojektowany przez Vasariego Palazzo delle Logge (pałac Loggii), a naprzeciwko typowa dla Arezzo rezydencja mieszkalna z wieżą. Przy placu mieści się też XVIII-wieczny Palazzo del Tribunale oraz Palazzo Fraternita dei Laici, na którego dzisiejszy wygląd składa się gotycki oryginał rozbudowany w XV w. w stylu renesansowym. Naprzeciwko tego ostatniego, po drugiej stronie ulicy, znajduje się Palazzo Pretorio, na który składa się kilka wcześniejszych budynków połączonych w XIV oraz XVI w. Dawniej mieściła się tu siedziba magistratury, dziś – biblioteka. Warto obejrzeć mieszczące się wewnątrz średniowieczne i renesansowe rzeźby. Przy wychodzącym od
placu corso Italia znajduje się romański kościół S. Maria (XII–XIV w.). Na głównym portalu umieszczono płaskorzeźby miejscowego artysty przedstawiające miesiące. Dzwonnica kościoła zwana jest „wieżą o tysiącu otworów”, ze względu na olbrzymią ilość okien. W podzielonym na trzy nawy spokojnym wnętrzu można odnaleźć dwie marmurowe płaskorzeźby (Narodziny i Pokłon Trzech Króli). Kaplica absydy została przebudowana i zaadaptowana przez Vasariego na rodzinną kaplicę grobową. Główny ołtarz zawiera poliptyk Lorenzettiego z 1319 r. W krypcie znajduje się popiersie San Donato, wysadzanie drogimi kamieniami, z połowy XIV w. W pobliżu corso Italia znajdują się również Torre (wieża) della Bigazza i Palazzo Gullichini, który mieści galerię sztuki współczesnej. Blisko piazza d. Liberta, przy via Ricasoli, znajduje się katedra S. Donato. Jej budowa rozpoczęła się pod koniec XIII w. i trwała ponad dwa wieki. Wpływy zakonów żebraczych odbiły się na strukturze kościoła, który nie posiada transeptu i marmurowych wykończeń.
Ołtarz główny zawiera arkę San Donato z połowy XIV w. z bogatymi płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia świętego i Matki Bożej. W katedrze znajdują się ponadto: Maria Magdalena Piero della Franceski i Święta Trójca Andrei della Robbia. Na lewej ścianie umieszczony jest nagrobek Guida Tarlatiego autorstwa A. di Giovanniego i A. di Ventury datowany na 1328 r. Na 16 płaskorzeźbach nagrobka przedstawione jest życie pochowanego tu biskupa. Z kolei na prawej ścianie katedry znajdują się witraże z początku XVI w., będące przykładem sztuki renesansowej. Mieszczące się nieopodal Palazzo Comunale i wieża pochodzą z początku XIV w. (zegar na wieży datuje się na połowę XV w.). Znajdująca się w pałacu Sala del Consiglio ozdobiona jest ciekawymi freskami. Przy piazza S. Francesco (na końcu via Cesalpino, odchodzącej od piazza della Liberta) mieści się kościół Franciszkanów, którzy osiedlili się tutaj jeszcze za życia założyciela zakonu. Budowę kościoła rozpoczęto ok. 1290 r., a pod koniec XIV w. dokonano istotnych
zmian wprowadzając prostokątną absydę i kościół dolny, na wzór bazyliki w Asyżu. Boczne kaplice zostały dobudowane w XV w. Zdecydowanie trzeba zobaczyć tutejszy cykl fresków pędzla Piera della Franceski. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Cortona Niewielkie, ale niezwykle malownicze miasteczko usytuowane jest na wysokim wzgórzu, z którego rozciąga się cudowny widok na całą dolinę Val di Chiana oraz na leżące w oddali jezioro, Lago Trasimeno. Cortona założona została przez Etrusków jako Curtun (zachował się jeszcze północny fragment antycznych murów z tamtego okresu), później należała do Rzymu, a w V w. została podbita przez Gotów. W XIII w. udało jej się uzyskać samodzielność jako miasto, a w 1325 r. stała się signorią pod panowaniem rodu Ranieri Casali. Z początkiem XV w. została podporządkowana Florencji. Od piazza Garibaldi, gdzie zatrzymują się wszystkie autobusy, via Nazionale prowadzi wprost do centralnego placu miasta, piazza della Repubblica, przy którym usytuowany jest Palazzo del Comune. Zaraz obok położony jest kolejny plac, piazza Signorelli, a przy nim
XIII-wieczny Palazzo Pretorio, zwany także Palazzo Casali, w którym obecnie mieści się Museo dell’Accademia Etrusca. Zgromadzono tu dużą kolekcję sztuki etruskiej i rzymskiej. Szczególną uwagę należy zwrócić na brązowy etruski świecznik z V w. p.n.e. oraz alabastrową urnę z II w. p.n.e., na której wyrzeźbiona została scena odwołująca się do walk Etrusków z Celtami. Nieopodal, na północnym krańcu miasta przy piazza del Duomo wznosi się poświęcona Maryi katedra, wybudowana przez Giuliana da Sangallo na pozostałościach dawnego kościoła romańskiego. Naprzeciwko, w dawnym kościele Il Gesu mieści się obecnie niezwykle ciekawe Museo Diocesano. Największą atrakcją jest niewątpliwie przepiękne Zwiastowanie Fra Angelica, a także inne jego obrazy; poza tym na uwagę zasługują dzieła urodzonego w Cortonie Luki Signorellego (Złożenie do grobu), Duccia di Buoninsegna (Madonna z Dzieciątkiem) Sassetty (Madonna w otoczeniu świętych) czy Lorenzettiego. Przy via Maffei znajduje się gotycki kościół San Francesco (XIII w.).
Wewnątrz podziwiać można przede wszystkim dzieło kolejnego wielkiego malarza urodzonego w miasteczku, Pietra da Cortona (Zwiastowanie). Dalej, przy via San Nicolo, w niewielkim XV-wiecznym kościółku św. Mikołaja oglądać można kolejny obraz Signorellego: Madonnę w otoczeniu świętych. Wspinając się w górę stromymi uliczkami, dociera się w końcu do pięknego sanktuarium Santa Margherita, poświęconego patronce miasta Małgorzacie z Cortony i wzniesionego na miejscu dawnego XIII-wiecznego kościółka. Szczątki świętej przechowywane są w szklanej trumnie. Na lewo od prezbiterium umieszczony jest natomiast XIV-wieczny sarkofag wykonany przez Angela i Francesca di Pietro. Nad kościołem góruje imponująca XVI-wieczna forteca Medyceuszy. Przy piazza Largo Beato Angelico, w kościele San Domenico można podziwiać kolejne dzieła Signorellego, Fra’ Angelica, a także Bartolomea della Gatta. Już poza murami miasta, przy drodze prowadzącej do Camucii wznosi się niezwykle piękny renesansowy kościół Madonna del Calcinaio z przełomu
XV i XVI w., wybudowany według projektu Francesca di Giorgio Martiniego. Kopuła jest dziełem Pietra di Norbo. Wewnątrz znajduje się cudowny obraz Madonna del Calcinaio Papacella (XVI w.). • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Florencja Florencja na przestrzeni wieków odegrała bardzo ważną rolę jako miasto-przywódca polityczny Toskanii. Już od momentu założenia wspaniale prosperowała, a było to możliwe dzięki położeniu przy ważnych szlakach komunikacyjnych. Symbol Florencji, lilia, miał odzwierciedlać kwitnącą gospodarkę miasta. Historia Miasto zostało założone przez Rzymian w 59 r. p.n.e. na urodzajnym brzegu rzeki Arno w miejscu istniejącej od prawie tysiąca lat osady nazywanej Florentia. W IV w. decyzją Dioklecjana, Florencja stała się stolicą VII regionu (składającego się z Toskanii i Umbrii). Już w pierwszych wiekach naszej ery we Florencji powstawały wspólnoty chrześcijańskie, a pod koniec IV w. św. Ambroży poświęcił pierwsze biskupstwo, które znajdowało się w kościele S. Lorenzo. Upadek Cesarstwa i całe wczesne średniowiecze upłynęły pod znakiem
walk, grabieży i zniszczeń. Zarówno Gotowie jak i Longobardowie swoją siedzibę umieścili w Lukce. W XII w. Florencja stała się wolną komuną miejską, co spowodowało ponowny rozwój miasta i nieprzerwaną już niczym dominację nad innymi miastami regionu w wielu dziedzinach. Dwa kolejne wieki to okres ekspansji przede wszystkim gospodarczej i politycznej, który zakończył się podbojem większości ziem toskańskich. Miastem rządziły cechy zawodowe. Od początku XIII w. w mieście trwała zażarta walka, na kształt wojny domowej, między gwelfami (zwolennikami papieża) i gibelinami (zwolennikami cesarza). W stronnictwie gwelfów doszło do rozłamu: do gwelfów białych należeli głównie rzemieślnicy, do czarnych – arystokracja. Koniec XIII w. dla miasta oznaczał również początek rozbudowy miasta i początki rządu ludu. Na ten okres datuje się ostatni pierścień murów obronnych, zburzony pod koniec XIX w. Wiek XIV to początek rozkwitu kulturalnego Florencji i jej prymatu w sztuce – wystarczy wspomnieć o Dantem czy Boccacciu. To
jednocześnie wiek klęsk żywiołowych i epidemii, które zdziesiątkowały miasto. W wieku XV rodzina bogatych kupców, Medyceuszy, stanęła na czele rewolty w mieście i, przy poparciu innych bogatych rodzin, ustanowiła signorię. Władza Medyceuszy we Florencji trwała, z małymi przerwami, trzy wieki. Za rządów Kosmy, jego synów, a przede wszystkim wnuka, Wawrzyńca (Lorenzo il Magnifico) miasto stało się kolebką renesansu i jego największych artystów (działali tu m.in. Michealgelo, Leonardo da Vinci, Brunelleschi, Masaccio, Donatello). Krótki okres zawieszenia rządów Medyceuszy (1494) był powodowany działalnością Savonaroli. Medyceuszom udało się powrócić do Florencji i umocnić swą władzę dzięki dwóm papieżom Medyceuszom oraz powinowactwu z rodziną cesarską. 1569 r. to tryumf Medyceuszy i nadanie im godności wielkich książąt Toskanii. Dwieście lat później, po śmierci ostatniego z Medyceuszy, Gian Gastone, tytuł przeszedł na Habsburgów. W roku 1861 Florencja została włączona do nowo utworzonego Królestwa Włoch,
którego stolicą stała się w latach 1865–71. Fakt ten zaważył na układzie centrum – wyburzono pierścień murów średniowiecznych, a w jego miejsce wybudowano wały miejskie. Okolice Na wzgórzu, 6 km od Florencji, znajduje się centrum rolniczo-przemysłowe Fiesole. Miasto jest dużo starsze od Florencji, pochodzi już z VII w. p.n.e., założyli je Etruskowie. Fiesole w ciągu wieków było sprzymierzeńcem, a później przeciwnikiem Rzymu oraz kolonią rzymską. W 80 r. p.n.e. zostało doszczętnie przez Rzymian spalone. Od I w. n.e. miasto zaczęło się podnosić, by w kilka wieków później ulec najazdom barbarzyńców. W XII w. miasto zostało zniszczone przez florenckich rywali. W miejscu dawnego forum dziś znajduje się główny plac miejski, przy którym mieści się: budynek urzędu miasta z końca XIV w. (w kolejnych wiekach przebudowywany) i romańska katedra przebudowana w XIX w. z freskami Mino da Fiesole. Na wzgórzu – w najwyższym punkcie miasta, gdzie dawniej znajdował się akropol etruski, stoi kościół i klasztor św.
Franciszka z XIV w.. Po lewej stronie katedry mieści się obszar wykopalisk. Znajdują się tu: świątynia etrusko-rzymska (na miejscu świątyni etruskiej z IV w. p.n.e. została wybudowana świątynia rzymska w I w. p.n.e.), teatr rzymski z I w. p.n.e.–I w. n.e. oraz termy z I–II w. zachowały się również fragmenty murów miasta etruskiego. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Lukka Lukka była liguryjską, a następnie etruską osadą, potem podlegała Cesarstwu Rzymskiemu, po kilku stuleciach stała się wreszcie w 1119 r. wolnym miastem, co zapoczątkowało okres jej największego powodzenia. Następnie dostała się na krótki okres pod władzę Pizy, jednak już w XIV w. odzyskała niezależność. W początkach XIX w. Napoleon przekazał ją swojej siostrze, jako Księstwo Lukki. Po krótkim panowaniu Burbonów została wreszcie włączona w 1860 r. do Królestwa Włoch. Lukka jest drugim, obok Ferrary miastem Włoch, w którym zachowały się jeszcze w całości mury miejskie. Nadaje jej to osobliwy charakter i sprawia, że życie skupia się właśnie w historycznym centrum. Tuż przy murach właśnie, w południowej części miasta, niedaleko od dworca kolejowego wznosi się jeden z najcenniejszych zabytków Toskanii: katedra (duomo) San Martino.
Kościół został ufundowany w VI w., jednak w XI w. rozpoczęła się jego zupełna przebudowa, która trwała aż do XIV w. Guidetto da Como, autor fasady, musiał dostosować ją do istniejącej już dzwonnicy, tym właśnie należy tłumaczyć rzucającą się w oczy asymetrię kościoła. Fasada dzieli się wyraźnie na dwie części: dolną z trzema arkadami i górną z trzema rzędami loggii, w których każda kolumna jest ozdobiona w oryginalny sposób. Na fasadzie znajduje się także kopia rzeźby nieznanego artysty (ok. 1240) przedstawiająca Św. Marcina z żebrakiem (oryginał – wewnątrz katedry). Warto również zwrócić uwagę na płaskorzeźby zdobiące portale. W lunecie lewego portalu znajduje się Złożenie do grobu, poniżej zaś, na architrawie – Zwiastowanie, Narodzenie i Hołd Trzech Króli. Płaskorzeźby pomiędzy portalami przedstawiają Żywot św. Marcina, a także prace wykonywane podczas poszczególnych miesięcy roku. W trzynawowym gotyckim wnętrzu na uwagę zasługuje z pewnością umieszczony w wykonanym przez Mattea Civitalego ośmiobocznym
Tempietto tzw. Volto Santo, wizerunek Chrystusa na krzyżu z przełomu XII i XIII w., który według legendy został wykonany przez Nikodema, a po wielu wiekach, odnaleziony został na północnym wybrzeżu Toskanii. W zakrystii (wstęp: 2 EUR; bilet łączony z Museo della Cattedrale i San Giovanni: 5,50 EUR) znajdują się dwa cenne dzieła sztuki: przepiękna Madonna z Dzieciątkiem oraz św. św. Piotrem, Klemensem, Pawłem i Sebastianem Domenica Ghirlandaia z ok. 1479 r. oraz uznawany za arcydzieło rzeźby, grobowiec Ilarii del Carello wykonany ok. 1410 r. przez Jacopa della Quercia. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Pistoia Założona przez Rzymian Pistoia po okresie panowania cesarzy niemieckich stała się wreszcie, w XII w., wolnym miastem. Był to okres jej największego rozkwitu, zakończony jednak dość szybko w wyniku podporządkowania miasta Florencji. W XVI w. Pistoia stała się integralną częścią księstwa medycejskiego, następnie weszła w skład Wielkiego Księstwa Toskanii, aż w końcu, w 1859 r., włączona została do Królestwa Włoch. Centrum miasta stanowi piazza del Duomo, przy którym wznosi się wysoka dzwonnica, a przy niej katedra SS. Zeno e Jacopo, pochodząca z XII–XIII w. Południowy bok piazza del Duomo stanowi Palazzo Vescovile (pałac biskupi), w którym obecnie mieści się Museo della Cattedrale di San Zeno (zwiedzanie tylko w lecie w grupach z przewodnikiem), w którym podziwiać można złoty relikwiarz św. Jakuba wykonany w 1407 r. przez Lorenza
Ghibertiego oraz liczne rzymskie znaleziska archeologiczne. Naprzeciwko katedry znajduje się baptysterium San Giovanni in Conca, zaprojektowane przez Andreę Pisana i wybudowane przez Cellina di Nese, ukończone w połowie XIV w. Nieco na północ od głównego placu miasta położony jest pełen uroku budynek Ospedale del Ceppo. Został on wzniesiony na przełomie XIII i XIV w., natomiast dobudowany później, w 1514 r. rząd arkad był wzorowany niewątpliwie na florenckim budynku Ospedale degli Innocenti Brunelleschiego. Na szczególną uwagę zasługuje fryz z kolorowej terakoty oraz wykonane z tego samego materiału madaliony (relief lub malowidło w okrągłym lub owalnym obramieniu), będące dziełem Santiego Buglioniego, wywodzącego się z warsztatu Della Robbii. Nieco dalej na zachód, przy piazza Sant’Andrea położony jest niewielki romański kościół S. Andrea z niezwykłą, choć skromną fasadą z XII w., wyłożoną białym i zielonym marmurem. Dolną jej część stanowi pięć ślepych arkad, z których cztery ozdobione są motywem rombu.
Szczególnie ciekawy jest środkowy portal, na którego architrawie przedstawieni zostali przez rzeźbiarza Gruamontego, kierującego zresztą budową kościoła, Trzej Królowie przed Herodem (1166). • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Piza To piękne miasto położone w dolnym biegu rzeki Arno, na równinie rozciągającej się pomiędzy górą Pisano a morzem, stało się ze względu na swoje zabytki architektoniczne jednym z najbardziej znanych miast włoskich. Początki jej sięgają osadnictwa liguryjsko-etruskiego, ale znaczenia nabrała dopiero jako miasto rzymskie, głównie dzięki swojemu portowi. Około roku tysięcznego Piza stała się wolnym miastem i rozciągnęła swe wpływy na Sycylię i Sardynię, a dzięki uczestnictwu w pierwszej krucjacie zdobyła sobie wschodnie rynki. Jednocześnie rozpoczęła się jednak rywalizacja z innymi miastami: pobliską Lukką, bogatą Florencją, a nade wszystko z największą konkurentką na morzu, Genuą, która pokonała Pizę w bitwie pod Melorią w 1284 r. Miasto utraciło Korsykę i Sardynię, a następnie, na przełomie XIV i XV w. dostało się w strefę wpływów
florenckich, później weszło w skład Wielkiego Księstwa Toskanii. W 1860 r. zostało włączona do Królestwa Włoch. Piza jest nie tylko starym, zabytkowym miastem, ale także siedzibą uniwersytetu o bardzo bogatych tradycjach (1343) oraz miejscem urodzin Galileusza. Pizański plac katedralny (piazza del Duomo) zwany jest ze względu na swój niezaprzeczalny urok Campo dei Miracoli, czyli Polem Cudów. Rzeczywiście, znajdujące się na nim budowle mają niepowtarzalny, „cudowny” charakter. Romańska katedra wybudowana została na przełomie XI i XII w. Początkowo pracami kierował Buschetto, potem zastąpił go Rainaldo, którego dziełem jest też fasada z czterema rzędami loggii, ciągną się one także po bokach katedry. Niegdyś główne wejście do kościoła stanowiła tzw. Porta di San Ranieri, drzwi umieszczone w południowej części transeptu, a więc po prostu zwrócone w stronę centrum miasta. Dziś są to jedyne z czterech drzwi wykonanych z brązu ok. 1180 r. przez Bonanna Pisana, jakie dotrwały do naszych czasów. Wyobrażone na nich
zostały sceny z życia Chrystusa i Maryi, zaskakujące swą siłą wyrazu, prostotą i jednocześnie wyjątkową plastycznością. Pięcionawowe wnętrze katedry z trzynawowym transeptem i emporami jest niepowtarzalnym połączeniem form wczesnochrześcijańskich, bizantyjskich z elementami zapożyczonymi ze sztuki islamu. W bogactwie dekoracji uwagę przyciąga jednak przede wszystkim mozaika w absydzie przedstawiająca Chrystusa Zbawiciela na tronie, pomiędzy Maryją i św. Janem Chrzcicielem, którą współtworzył Cimabue (jego autorstwa jest prawdopodobnie twarz Jana Chrzciciela). Szczególnie interesująca jest jednak marmurowa ambona Giovanniego Pisana, pochodząca z ok. 1310 r., na której wyobrażone zostały sceny z życia Chrystusa, od zwiastowania i narodzin Jana Chrzciciela, aż do ukrzyżowania. W lewej części transeptu znajduje się natomiast grobowiec cesarza Henryka VII, zmarłego na malarię w 1313 r., w czasie podróży do Rzymu na koronację, wyrzeźbiony przez Tina da Camaino, ucznia Giovanniego Pisana. Widoczne są na nim postaci
apostołów oraz leżąca figura imperatora. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Prato To trzecie, co do wielkości, miasto środkowej części Włoch jest historycznym centrum przemysłu tekstylnego. Terytorium zamieszkane było w starożytności przez Etrusków, a następnie poddane Rzymowi. W VI w. Prato zostało zajęte przez Longobardów, a na początku XI w. doszczętnie zniszczone. Od połowy XIV w. do 1992 r. Miasto to podlegało Florencji. Tkaniny i wyroby złotnicze rozsławiły Prato w całej Europie. Jednym z określeń, które przylgnęło do tego ośrodka jest „włoski Manchester”. Prato wydało renesansowego mistrza Filippa Lippi. Historycznie najważniejszym placem jest piazza Duomo. Wokół parafii S. Stefano istniejącej tu jeszcze przed rokiem tysięcznym rozwijała się osada. W wieku XIII i XIV, po ustanowieniu w Prato biskupstwa, dawny kościół parafialny został rozbudowany i przekształcony w katedrę. Architekci wzorowali się na
katedrach w Pizie i w Lukce. Bazylika Santa Maria delle Carceri została wybudowana przy więzieniu, gdzie ponoć znajdowała się w średniowieczu cudowna figura Matki Boskiej. Renesansowa konstrukcja kościoła, na planie krzyża greckiego, to dzieło Giuliana da Sangallo z przełomu XV/XVI w. Zewnętrzna szata bazyliki przypominać miała konstrukcje romańskie. Znajdujący się przy pobliskim placu zamek (castello dell’Imperatore) powstał w połowie XIII w., a kościół S. Francesco został wybudowany w XIII w. i zawiera elementy romańskie i gotyckie. Na końcu odchodzącej od piazza S. Francesco via Frascaroli mieści się Palazzo Comunale (wnętrze wyposażone w dzieła sztuki) oraz Palazzo Pretorio, siedziba galerii sztuki. Pierwotnie mieścił się tu budynek romański, lecz został rozbudowany w XIV w. Muzeum wystawia przedmioty i malowidła z XIV–XVIII w. Symetrycznie, po drugiej stronie przecinającej miasto via Banchelli znajduje się kościół S. Domenico (budynek romański, ukończony przez Giovanniego Pisano, wnętrze utrzymane jest
w stylu barokowym). W przyległym budynku zakonu znajduje się muzeum malarstwa ściennego. Na peryferiach Prato mieści się Centrum Sztuki Współczesnej Luigi Pecci. Centrum posiada stałą ekspozycję, bibliotekę, centrum dokumentacji sztuki współczesnej. Odbywają się tu również wystawy czasowe. Okolice * W miejscowości Poggio a Caiano (na południowy zachód od Prato) znajduje się jedna z najpiękniejszych i najbogatszych willi Medycejskich. Pod koniec XV w. Wawrzyniec Wspaniały, nabywszy tę willę, kazał ją przebudować i przyozdobić Giulianowi da Sangallo. W rezultacie powstała letnia rezydencja, która stała się wyznacznikiem stylu renesansowego. Ok. 1520 r. papież, Leon X (pochodzący z rodu Medyceuszów) zlecił wykonanie fresków wewnątrz willi takim ważnym artystom jak Pontormowi (sceny z Metamorfoz Owidiusza), czy Andrei del Sarto. *• ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

San Gimignano Czternaście z ponad siedemdziesięciu wież, które w średniowieczu posiadało miasto, wyróżniają je na tle pejzażu Toskanii. Zamieszkane już przez Etrusków, w średniowieczu stało się celem pielgrzymek i, po okresie okupacji przez Volterrę, dzięki prężnie rozwijającej się produkcji jedwabiu, miasto osiągnęło niepodległość i bogactwa. Niszczącą siłą był brak jedności w mieście i ciągłe walki stronnictw gwelfów i gibelinów. Ta wrogość doprowadziła do swego rodzaju wyścigu w konstruowaniu wież; to właśnie od nich zależał prestiż rodziny. Po epidemii dżumy w połowie XIV w. i śmierci połowy mieszkańców, San Gimignano poddało się Florencji i od tego czasu zatrzymał się rozwój urbanistyczny miasta. Dzięki temu zachowało ono do dziś urok średniowiecznej osady, który tak podoba się turystom. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do
strony głównej

[

Siena Siena to jedno z najpiękniejszych miast włoskich, założona przez Etrusków na wzgórzu między dolinami dwóch rzek, Arbii i Elsy. Miasto zaczęło się prężnie rozwijać około roku tysięcznego, a przyczyniło się do tego w znacznej mierze jej strategiczne położenie przy prowadzącej do Rzymu, Via Francingena, które przyniosło jej dobrobyt, jako pośredniczce w handlu między Europą Północną a Wschodem. W XII w. Siena stała się wolnym miastem, a jej zaciekła rywalizacja z Florencją zwieńczona została w 1260 r. zwycięską bitwą pod Montaperti. Kres świetności miasta położyły jednak wojny z Lukką i Pizą oraz katastrofalna epidemia dżumy w 1348 r. Miasto znalazło się w rękach Hiszpanów, potem Medyceuszy, a wreszcie weszło w skład Księstwa Toskanii, podporządkowanego Lotaryngii. Siena jest miastem nietypowym, o niepowtarzalnym charakterze, które
zachowało wiele dawnych tradycji i zwyczajów. Miasto, położone na trzech wzgórzach, stanowiących podstawę podziału na dzielnice (tzw. terzii), według legendy założone zostało przez dwóch synów Remusa: Seniusza i Askiusza, wygnanych z Rzymu przez wuja Romulusa, założyciela Wiecznego Miasta. W swojej ucieczce zatrzymali się oni dopiero na łagodnych wzgórzach Toskanii i tu się osiedlili. Przybyła z nimi także wilczyca kapitolińska, która wykarmiła ich, podobnie jak niegdyś Remusa i Romulusa. Stąd też wyobrażenia wilczycy i dwóch karmionych przez nią bliźniąt można w Sienie napotkać bardzo często, a sama nazwa miasta wiąże się, wciąż według legendy, z imieniem starszego z braci-założycieli. Charakterystyczny dla Sieny jest widoczny do dzisiaj podział na tzw. contrady, czyli mniejsze niż terzii dzielnice miasta, które rywalizują ze sobą dwa razy w roku (2 lipca i 16 sierpnia) podczas palio. Jest to wyścig, w którym jeźdźcy, reprezentujący poszczególne contrady, ścigają się wokół głównego placu miasta, piazza del
Campo, swym nieregularnym, nierównym kształtem przypominającego nieco muszlę. Jednak nie tylko podczas palio życie Sieny skupia się na w tym miejscu. Plac stanowi bowiem serce miasta i można tu spotkać nie tylko tłumy turystów, ale także samych sieneńczyków, przesiadujących na przykład wokół umieszczonej niemal pośrodku placu przepięknej fontanny, tzw. Fonte Gaia, będącej kopią stojącego obecnie w Palazzo Pubblico XV-wiecznego dzieła Jacopa della Quercia. Nad piazza del Campo dominuje właśnie Palazzo Pubblico, ze swoją niebotyczną wieżą Torre del Mangia (102 m), wzniesioną przez Minuccia i Francesca di Rinaldo w latach 1338–1348. Sam pałac jest niewątpliwie jednym z najwspanialszych zabytków gotyckiej sztuki świeckiej. Wzniesiony w latach 1288–1342, składa się z głównego trzypiętrowego budynku oraz dwóch bocznych, niższych o jeden poziom. Po lewej stronie, u stóp wieży, znajduje się Cappella di Piazza, wybudowana w 1352 r. w dziękczynieniu za uwolnienie miasta od katastrofalnej epidemii dżumy, która miała
miejsce w 1348 r. Po przeciwnej stronie piazza del Campo, przy via Banchi di Sotto wznosi się renesansowy Palazzo Piccolomini, zaprojektowany prawdopodobnie przez Bernarda Rosselina. Nieopodal piazza del Campo, w jednym z najwyżej położonych miejsc w Sienie wznosi się imponująca bryła duomo dell’Assunta, czyli katedry pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jej budowę rozpoczęto około roku 1150, a zakończono już w XIII w. W 1339 r. pojawił się projekt, który przewidywał wykorzystanie istniejącej świątyni jako transeptu nowej, dużo większej katedry. Rozpoczęły się prace budowlane, przerwane jednak kilka lat później, których świadectwem pozostaje jednak do dzisiaj m.in. niedokończona fasada wznosząca się nieopodal katedry. Dolna część fasady obecnej katedry, z jej trzema rzeźbionymi portalami, w których wyobrażono Wniebowzięcie, Gloryfikację Maryi oraz proroków, filozofów i patriarchów, jest dziełem głównie jednego artysty, Giovanniego Pisana. Fasada, a raczej górna jej część, została jednak
ukończona dopiero w 2. poł. XIV w. na wzór katedry w Orvieto. Po prawej stronie wznosi się smukła romańska dzwonnica w charakterystyczne białe i zielone pasy. Jedną z największych atrakcji katedry jest niewątpliwie tzw. Libreria Piccolomini, biblioteka, której budowę rozpoczęto w 1495 r. na zlecenie kardynała Todeschiniego Piccolominiego, późniejszego papieża Piusa III. Zamierzał on stworzyć godne miejsce, w którym można by zgromadzić liczne i niezwykle cenne kodeksy znajdujące się w posiadaniu jego wuja, papieża Piusa II (Enea Silvio Piccolomini). W pięknym pomieszczeniu zwracają uwagę zwłaszcza freski Pinturicchia, przedstawiające dziesięć scen z życia Piusa II, w tym także Spotkanie Fryderyka III i Eleonory Aragońskiej, na którym wyobrażeni zostali też liczni członkowie rodzin cesarskiej i papieskiej. Tutaj też znajdują się Trzy Gracje, rzymska kopia rzeźby hellenistycznej. Do katedry przylega także Museo dell’Opera Metropolitana. Zgromadzone są tu przede wszystkim oryginalne dzieła, niegdyś zdobiące
katedrę, przeniesione tu dla ochrony przed zanieczyszczeniem. Są to przede wszystkim obrazy i rzeźby, ale także np. wyroby złotnicze i miniatury. Wśród najcenniejszych eksponatów znajdują się m.in.: Maria di Moise Giovanniego Pisana, przedstawiająca Marię, siostrę Mojżesza w nietypowej, niezwykle ekspresyjnej pozie oraz przepiękna Maesta Duccia di Buoninsegna. Z muzeum można też obejrzeć mury projektowanej i niedokończonej nowej katedry i podziwiać panoramę miasta ze szczytu jej fasady. Naprzeciwko katedry znajduje się dawny szpital, Ospedale di Santa Maria della Scala, wybudowany w XIII w. W mieszczącym się tu obecnie muzeum można podziwiać przede wszystkim XV-wieczne freski Domenica di Bartolo, Vecchietty i innych artystów. Na południe od piazza del Duomo, przy via San Pietro, w XV-wiecznym Palazzo Buonsignori mieści się sieneńska Pinacoteca. Idąc dalej via San Pietro, dochodzi się do XIII-wiecznej bazyliki Sant’Agostino, w której wnętrzu podziwiać można m.in. dzieła Perugina, Mattea di Giovanni, Sodomy i
Ambrogia Lorenzettiego. Na południowo-wschodnim krańcu Sieny, nieopodal bramy Porta Romana usytuowany jest XIII-wieczny kościół Santa Maria dei Servi z surową fasadą i romańską dzwonnicą. Wewnątrz podziwiać można m.in. XIII-wieczny obraz Madonna del Bordone Coppa di Marcovaldo, Rzeź niewiniątek Mattea di Giovanni czy też fresk Pietra Lorenzettiego o tej samej tematyce. ]( \"http://bezdroza.pl\" )(Czytaj dalej)

• Powrót do strony głównej

[

Na północ od piazza del Campo, na jednym ze wzgórz wznosi się XV-wieczny kościół i były klasztor San Francesco. Tuż obok, w Museo Diocesano można podziwiać m.in. pochodzące z kościoła San Francesco freski Ambrogia i Pietra Lorenzettich, a także obrazy Beccafumiego i Sodomy. Po przeciwległej stronie miasta wznosi się imponująca i oryginalna bryła bazyliki San Domenico. Jej budowę rozpoczęto w 1225 r., a zakończono dopiero w XV w. W jednonawowym wnętrzu na szczególną uwagę zasługuje przede wszystkim kaplica delle Volte, gdzie ponoć zwykła modlić św. Katarzyna. Tutaj też znajduje się jedyny fresk przedstawiający wiernie tę świętą, wykonany przez współczesnego jej Andreę Vanniego. Kaplicę św. Katarzyny zdobią natomiast piękne freski Sodomy (Św. Łukasz i Hieronim, Ekstaza i Omdlenie św. Katarzyny). Tabernakulum mieści natomiast relikwiarz z głową
sieneńskiej świętej. Nieopodal bazyliki, u stóp wzgórza znajduje się tzw. Fonte Branda, jedno ze źródeł zaopatrujących niegdyś miasto w wodę. Ta niewielka konstrukcja wybudowana została w połowie XIII w. W pobliżu wznosi się też potężna medycejska forteca, wybudowana w XVI w. Okolice Jadąc ze Sieny drogą nr 73 w kierunku południowo-zachodnim dotrzemy do Chiusdino. Jest to mała miejscowość, gdzie – jak głosi legenda – rycerz (późniejszy święty, San Galgano) zmęczony światowym życiem, chciał spędzić resztę życia na medytacji i modlitwie. Ponieważ nie miał krzyża, zrobił go z własnej szabli wbitej w skałę (w 1180 r.). Już w kilka lat późnej, na grobie eremity powstała kaplica, która następnie stała się celem licznych pielgrzymek. Kaplica jest jedyną romańską rotundą w Toskanii. W wiekach XIV–XVIII dodane zostały pozostałe elementy. Elementami dekoracyjnymi kaplicy zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz są białe i czerwone pasy utworzone z cegieł, typowe rozwiązanie używane na południu Toskanii w średniowieczu.
Opactwo San Galgano to opuszczony kościół i przyległości dzisiaj już bez dachu. Kościół powstał w 1. poł. XIII w. i już w połowie XIV w. rozpoczął się jego upadek. W XVIII W. zawaliła się dzwonnica i sklepienie. Leżące przy drodze nr 2 prowadzącej ze Sieny w kierunku Jeziora Tanzymeńskiego Montalcino było osadą etruską. Średniowiecze przyniosło miastu uzależnienie polityczne i kulturalne od Sieny. Niedaleko od miasta znajduje się opactwo ufundowane prawdopodobnie przez Karola Wielkiego ok. 800 r. (Abbazia di S. Attimo), które w średniowieczu było ważnym i bogatym klasztorem. Od końca XIII w. następował powolny jego upadek, a następnie, zawieszenie działalności. Podążając samochodem drogą nr 2 w kierunku południowym dojedziemy do Monte Oliveto Maggiore i San Quirico d’Orcia. Opactwo Monte Olivieto Maggiore położone jest na stromych wzgórzach tufowych. W tym do dzisiaj słabo zaludnionym rejonie Toskanii zwanym Crete na początku XIV w. powstał zakon benedyktynów. Budynek opactwa wznoszono od końca XIV w. do
początku XVI w. Jednonawowy kościół na planie krzyża łacińskiego został ozdobiony w stylu barokowym i takim dziś się prezentuje jego wnętrze. Wzdłuż ścian bocznych umieszczone są stalle chóru – finezyjnie zdobione drewniane arcydzieła. W późnogotyckim krużganku z XV w. znajdują się malowidła przedstawiające sceny z życia św. Benedyktyna. Pierwsze freski powstały pod koniec XV w. i są dziełem Luki Signorellego, dzieło zostało skończone przez Sodomę. Dokumenty poświadczające istnienie parafii San Quirco d’Orcia datują się na początek VIII w. Powstałe w średniowieczu wokół kościoła miasteczko było ważnym centrum handlowym i przystankiem na drodze do Rzymu (Via Francigena). Szerokie schody prowadzą do portalu opartego (podobnie jak spotykane często w kościołach Emilii-Romanii) na dwóch kolumnach wspierających się na dwóch lwach. Późnoromański kościół powstał w XII w. i w kolejnych stuleciach był poszerzany i rozbudowywany. Na początku XIV w. dodano m.in. gotyckie absydy, a dzwonnica pochodzi z 1880 r. Przy
autostradzie A1 lub nieopodal drogi nr 2 położone są Montepulciano i Chiusi. Montepulciano wzniesione na górze Poliziano było osadą etruską. Później miasto znalazło się w strefie zależności od Florencji. Tutaj urodził się największy włoski poeta renesansowy, Angelo Poliziano. W sercu miasta znajduje się Palazzo Comunale. W pierwszej połowie XV w. pałac został przebudowany przez Michelozza w stylu renesansowym z elementami późnogotyckimi, dla którego wzorem był florencki Palazzo Vecchio. po przeciwnej stronie placu mieści renesansowy się pałac Contuccich z renesansowymi i barokowymi oknami. Przy via San Donato znajduje się katedra S. Maria, obecna w mieście już w VIII w., lecz gruntownie przebudowana na przełomie XVI/XVII w. kościół podzielony jest na trzy nawy z kopułą na przecięciu się ramion krzyża. Po lewej stronie przy wejściu znajduje się jedno z arcydzieł Michelozza: nagrobek Bartolomeo Aragazzi, renesansowego humanisty. Z pierwszego budynku zachowała się dzwonnica. Na drugim końcu miasta znajduje się
Palazzo Nobili-Tarugi, który powstał w XVI w., odzwierciedla on napięcie między stylami renesansowym i barokowym. Poza murami miejskimi położony jest kościół S. Biagio z imponującą konstrukcją na planie krzyża greckiego. Projektu i budowy (1. poł. XVI w.) dopilnował Sangallo Straszy. Dekoracja sufitu prezbiterium wykonana została późnej przez braci Zuccari. Chiusi jako osada liczy sobie dużo ponad dwa tysiące lat. Najlepszym okresem dla miasta były wieki VII–V p.n.e., kiedy osiedlili się tu Etruskowie. Ostatnie wieki przed naszą erą upłynęły tu pod znakiem dominacji rzymskiej. Chiusi było ważnym miastem w okresie panowania longobardzkiego na ziemiach półwyspu. Najważniejszym powodem, by odwiedzić Chiusi jest Muzeum Etruskie. Umieszczone w neoklasycznym pałacu (działa od 1870 r.) jest jednym z najciekawszych muzeów tego rodzaju w Toskanii. Muzeum posiada dużą ilość urn etruskich z różnych okresów. Ciekawym fenomenem są urny ozdobione przypiętą maską z brązu oraz urny w kształcie ciała ludzkiego. Ponadto w
muzeum prezentuje ekspozycje z ceramiką starożytną, narzędziami, ozdobami. Monteriggioni położone jest 15 km na północny wschód od Sieny. Zachowane mury średniowieczne z XIII w. sprawiają, że to mikroskopijne miasteczko na wzgórzu widoczne jest z daleka. Mury z czternastoma wieżami powstały, by skutecznie odpierać najazdy florenckie. Do centrum (zamknięte dla ruchu kołowego) można się dostać przez dwie bramy: jedna zwraca się w stronę Florencji, druga w stronę Sieny. Przy głównym placu miejskim znajduje się średniowieczny kościół S. Maria Assunta z późnoromańską fasadą. Wewnątrz, w ołtarzu można oglądać średniowieczny drewniany krucyfiks i Matkę Boska z 1400 r. Colle di Val d’Elsa to dzisiaj dwa miasteczka: dolne, współczesne i górne, średniowieczne. W mieście dolnym (Piano) znajduje się kościół S. Agostino z gotycką fasadą i renesansowym wnętrzem. W mieście górnym (Colle Alta) najważniejszym budynkiem jest Palazzo Campana z 1. poł. XVI w. Główna ulica biegnie w cieniu rezydencji XIV i XV-wiecznych i, za
placem Duomo, budynki mieszkalne z wieżami. Kryta via delle Volte tworzy rodzaj tunelu (ok. 100 m). • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Volterra Położone na wysokości 550 m n.p.m. miasto Volterra było ważną osadą etruską, a następnie prestiżowym rzymskim municypium (miastem, które zostało podbite przez Rzym). Lino z Volterry był pierwszym następcą św. Piotra w Rzymie i dzięki jego wstawiennictwu miasto (od V w. n.e) uzyskało status biskupstwa i hrabstwa. Średniowiecze było dla Volterry okresem walk o utrzymanie niezależności. Niestety, od połowy XIV w. miasto stało się na zawsze jednym z podległych Florencji miejscowości. Volterra zasłynęła dzięki obróbce alabastru, a od XIX w. zyskała charakter przemysłowy. Piazza dei Priori w średniowieczu pełniąca rolę centrum politycznego, dzisiaj jest jednym z najbardziej urokliwych placów Toskanii. Na początku XIII w., z powodu nieporozumień rada miejska zdecydowała o budowie własnego pałacu. Ta najstarsza siedziba władz miejskich w
Toskanii stała się wzorem dla Palazzo Vecchio we Florencji. Na fasadzie znajdują się herby wszystkich przywódców miasta. Budynek przylegający od początku XVII w. był siedzibą biskupa. Z tyłu pałacu, na piazza S. Giovanni znajduje się katedra S. Maria Assunta z początku XII w. Naprzeciw katedry znajduje się baptysterium z XII w. z romańskim portalem. Jego kopuła została dodana w XVI w. Konstrukcja baptysterium oparta jest na planie ośmiokąta. We wnętrzu znajduje się naczynie z wodą święconą pochodzące z grobu etruskiego umieszczone tu w średniowieczu oraz chrzcielnica wykonana przez Sansovina na początku XVI w. Porta dell’Arco to ostatnia zachowana brama etruskich murów otaczających miasto. Ten zabytek liczy 2400 lat. Trzy umieszczone na łuku rzeźby to prawdopodobnie głowy Jowisza, Kastora i Polluksa. W lewo od piazza S. Giovanni dojść można do kościoła S. Francesco pochodzącego z XIII w. (liczne przebudowy). Z kościoła lub od placu można wejść do kaplicy (capella della Croce del Giorno) z freskami
przedstawiającymi legendę o krzyżu z początku XV w. Przy via dei Sarti, odchodzącej od via S. Lino, znajduje się kilka ważnych zabytków: wieża Buonparenti z XII w. i renesansowy Palazzo Solaini. W Palazzo Viti mieści się ekspozycja porcelany i zabytków meblarstwa. Na końcu ulicy znajduje się romański kościół S. Michele, który przechowuje Anioła Pomarancia. Za Porta Fiorentina (brama miejska przy ulicy Guarnacci) mieści się wykuty w skale teatr rzymski (ruiny) z I w. p.n.e. Za teatrem znajdują się pochodzące z IV w. n.e. termy. Muzeum Etruskie Guarnacci zawdzięcza swą sławę obecności ponad 600 bogato zdobionych urn etruskich. Ciekawe są nienaturalnie długie figurki z brązu odnalezione w grobach etruskich. Po drugiej stronie ulicy zwieńczeniem parku archeologicznego z ruinami akropolu jest renesansowa forteca zwana nową. Budowa fortecy i wieży obronnej została podjęta pod koniec XV w. na rozkaz Wawrzyńca Wspaniałego, po zniszczeniach spowodowanych rebelią obywateli Volterry przeciw Florencji. W mieście warto
jeszcze przespacerować się via Matteotti, jedną z charakterystycznych ulic miejskich, przy której znajdują się rezydencje z wieżami. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

_ Źródło: Bezdroża _