Obrzezanie kobiet - tradycja, która zabija
Egipt to najpopularniejszy kierunek wakacyjny wśród Polaków. Nawet zimą przyjemnie otulają tam promienie afrykańskiego słońca, a setki starożytnych zabytków kuszą zachęcają do zwiedzania. Niestety jest jeszcze inna, ciemna strona urlopowego raju - tysiące okaleczonych brutalnie kobiet. Turyści rzadko mają tego świadomość, bo obrzezanie kobiet w Egipcie jest wciąż tematem tabu.
Egipt to najpopularniejszy kierunek wakacyjny wśród Polaków. Nawet zimą przyjemnie otulają tam promienie afrykańskiego słońca, a setki starożytnych zabytków kuszą zachęcają do zwiedzania. Niestety jest jeszcze inna, ciemna strona "urlopowego raju" - tysiące okaleczonych brutalnie kobiet. Turyści rzadko mają tego świadomość, bo obrzezanie kobiet w Egipcie jest wciąż tematem tabu.
- Wykrwawiają się, umierają z powodu zakażenia, powikłań. O wielu nawet nie wiemy. Obrzezaniu oddaje się osiem tysięcy dziewczynek dziennie. Zamknij oczy i wyobraź sobie jedną, a potem dziesięć, sto. I nie płacz, tylko zrób coś! Ponad dwa miliony. Rok w rok. Często w strasznych warunkach higienicznych. Często, jak mnie, zardzewiałą żyletką - mówiła w "Vivie" Waris Dirie, modelka, pisarka, założycielka fundacji Kwiat Pustyni, która przyszła na świat w somalijskim regionie Gallacio, niedaleko granicy z Etiopią. W roku 1997 udzieliła przełomowego wywiadu do "Marie Claire", w którym opowiedziała o tym jak została obrzezana w wieku 3 lat. Jako ambasadorka ONZ rozpoczęła walkę o zniesienie rytuału obrzezania kobiet w krajach Trzeciego Świata.
Z problemem ekscyzji (żeńskiego obrzezania) boryka się wiele krajów na całym świecie. Prym wiodą Indonezja (97 proc. dziewczynek jest poddawanych obrzezaniu), Egipt, Somalia, Mali *(po 90 proc.), *Sierra Leone, Burkina Faso, Sudan, Etiopia , Erytrea (po 70-90 proc.) Republika Środkowoafrykańska, Ghana i Wybrzeże Kości Słoniowej (50-70 proc.). Zabieg wykonywany jest w 28 krajach Afryki, między innymi w tak lubianym przez Polaków Egipcie. Niesie ze sobą tragiczne skutki, zarówno dla ciała, jak i psychiki kobiety. Zwykle jest wykonywany przez znachorkę czy akuszerkę w fatalnych warunkach higienicznych, za pomocą noża, nożyc, zużytej żyletki, kawałka szkła, kamienia, nawet zębami. Ból jest niewyobrażalny, a zabieg często kończy się śmiercią kaleczonych dziewczynek. Specjaliści mówią o wielu chorobach - jest to najczęściej tężec, posocznica, HIV.
Tak trzeba? *
Według szacunków ONZ, na świecie żyje około 140 milionów obrzezanych kobiet, a 2 miliony rocznie, czyli 6 tysięcy dziennie pada ofiarą tej praktyki. Natomiast UNICEF podaje, że co najmniej jedna z pięciu kobiet mieszka w *kraju faraonów. Statystyki przerażają. Jeśli im wierzyć, aż 90 proc. kobiet egipskich poddało się obrzezaniu rytualnemu, które praktykowane jest powszechnie w rejonach wiejskich na południu kraju. Pocieszający dla wielu jest fakt, iż odsetek ten w ostatnich latach powoli maleje, głównie dzięki sprzeciwom młodych Egipcjanek. Zaprzestanie praktyk nie jest jednak proste. W jednych miejscach mówi się o nich głośno, w innych to temat wstydliwy, o którym się niemal nie rozmawia. Same kobiety często nie chcą mówić o tym, co je spotkało. Są albo zastraszone, albo uważają że tak trzeba, że nic się nie stało. - "Mamo, nie jest ci wstyd za to, co mi zrobiłaś?"- zaczęłam. Nie miała pojęcia, o co mi chodzi. "O czym ty mówisz?". Była naprawdę zaskoczona. "O mojej waginie! Co z nią zrobiłaś, mamo?!".
"Co z tobą?", broniła się. "Kobieta nie może żyć taka »otwarta«. Chcesz mi powiedzieć, że tak nie jest? Że wszystko może się »TAM« dostać?" - tak Waris Dirie w Vivie wspomina rozmowę z matką.
JOEL SAGET / AFP * Prawo swoje, tradycja swoje *
Obrzezanie kobiet jest w Egipcie zakazane prawnie od 2007 r. Mimo to proceder ma poparcie w różnych środowiskach, w tym specjalistów, którzy teoretycznie mają obowiązek opieki nad kobietami. W minionym roku Egipski Trybunał Konstytucyjny odrzucił wniosek złożony przez grupę islamskich adwokatów, którzy wystąpili o ponowną legalizację rytualnego obrzezania kobiet zarówno w szpitalach publicznych, jak i prywatnych klinikach. Widać prawo swoje, a tradycja swoje. Co więcej, nawet to iż oficjalnie zabieg obrzezania nie występuje w dogmatyce islamskiej czy koptyjskiej, to popiera go zarówno wielu imamów, jak i księży.
Czym jest obrzezanie? *
*Obrzezanie zwykle przeprowadza się w dzieciństwie, między czwartym a piętnastym rokiem życia. Czasami wcześniej, nawet we wczesnym niemowlęctwie. To koszmarne okaleczenie ciała kobiety polega na wycięciu łechtaczki i małych warg sromowych. Najstraszniejsze jest jednak obrzezanie faraońskie, polegające między innymi na wycięciu dwóch trzecich warg sromowych oraz zaszyciu rany nićmi bądź kolcami akacji. Pozostawia się zaledwie mały otwór, przez który uchodzi mocz i krew podczas menstruacji. Obecnie, od ok. 20 lat znacznie częściej stosuje się częściowe obrzezanie, czyli wycięcie małego fragmentu łechtaczki. Jednak w kulturach ludów mniej rozwiniętych (w Afryce czy Azji) obrzezanie kobiet jest znacznie bardziej okrutne. Może polegać nawet na stosowaniu wrzątku oraz wyskrobywaniu fragmentów ciała zamiast ich odcinania.
*Nieczysta kobieta *
Okaleczania żeńskich narządów płciowych wciąż stosowane jest na szeroką skalę, więc pytanie dlaczego się to robi, nasuwa się samo. Bywa, że obrzezanie jest uważane za wskaźnik przejścia młodych dziewcząt w wiek dorosły. Jednak w znacznej części przypadków stanowi zadziwiającą próbę kontrolowania seksualności kobiet.
- Po pierwsze, to ustabilizuje jej libido. Po drugie, uczyni ją piękniejszą w oczach jej męża. Po trzecie - zrównoważy jej psychikę - wylicza w "New York Times" Lukman Hakim, dyrektor ds. społecznych indonezyjskiej organizacji Assalaam, która każdego roku przygotowuje uroczystość ekscyzji w szkołach na terenie całego kraju.
Tak też było w czasach starożytnych, gdy kaleczono kobiety by ochronić ich dziewictwo oraz zmniejszyć doznania seksualne, bo ekscyzja znana i praktykowana jest od czterech tysięcy lat. Dziś jej zwolennicy z terenów o niższym poziomie kształcenia twierdzą jeszcze, iż okaleczanie sprawia, że kobiety rzadziej cudzołożą. Kobieta nieobrzezana traktowana jest jako nieczysta, w dodatku uważana jest za dziecko, które nie przekroczyło progu dorosłości. - Moja matka zrobiła to, co zrobiła, bo była przekonana, że to dla mnie najlepsze. Taka jest tradycja, kultura, wiara. (…) Ten zwyczaj jest głęboko zakorzeniony. Nie krytykuję religii, tylko straszną tradycję. Matka myśli: Jeśli nie obrzezam córki, ona nigdy nie znajdzie męża. I idzie z nią pewnego dnia na skraj wioski. Być może nawet z bolącym sercem. Ale idzie - opowiada Waris Dirie.
SAFIN HAMED / AFP
Co na to świat? *
Obrzezanie dziewczynek, najpopularniejsze w Afryce, stosowane jest także w Stanach Zjednoczonych i w Europie wśród imigrantów, którzy przywożą ten zwyczaj ze sobą. Jak przypuszczają specjaliści, *europejską stolicą obrzezania dziewczynek jest Londyn, mimo że jest ono nielegalne na Wyspach od 1985 r. Do tego od 2003 r. także za wywiezienie dziecka z Wielkiej Brytanii po to, żeby obrzezać je za granicą, grozi 14 lat więzienia. Tyle że do tej pory nikogo nie skazano. Co więcej, brytyjski "Daily Mail" podał, że co roku w Londynie okalecza się sześć tysięcy młodych kobiet i dziewczynek, a w całej Wielkiej Brytanii - około 22 tysięcy. - Obrzezanie kobiet to odrażająca zbrodnia. Każdy, kto podejmuje się takiego zabiegu, powinien być karany z całą surowością prawa - poinformowała Lynne Featherstone, brytyjska minister ds. równości. W listopadzie aresztowano dwie osoby podejrzane o obrzezanie pięciomiesięcznej dziewczynki, jednak z braku dowodów zostały zwolnione.
Tekst: Marta Legieć
if/udm